AİLE VE BİREYSEL DEĞERLERİN SORUMLU TÜKETİM BİLİNCİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Son yıllarda çevre sorunlarının artmasına bağlı olarak çevre sorumlu tüketim davranışının benimsenmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu araştırmanın temel amacı ailenin çevre sorumluluğuna bağlı tüketim bilinci, bireysel değerlerin ve demografik özelliklerin kişilerin çevre sorumlu tüketim bilinci üzerindeki etkisini ölçmek ve incelemektir. Araştırmanın örneklemini 293 üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Bu çalışmada, Schwartz'ın Değerler Listesi, anne ve babanın Çevre Sorumluluğuna Bağlı Tüketim Bilinci Ölçeği kullanılmıştır. Yapılan araştırma sonucunda, annenin sorumlu tüketim bilincinin ve bireysel değerlerden evrenselcilik ve iyiliksever değer tiplerinin çevre sorumluluğuna bağlı tüketim bilincini pozitif yönde yordayan değişkenler olduğu bulunmuştur.

THE EFFECT OF FAMILY AND INDIVIDUAL VALUES ON ENVIRONMENTALLY RESPONSIBLE CONSUMPTION AWARENESS

In recent years, the adoption of environmentally responsible consumer behavior has become a necessity because of the environmental problems. The main objective of this research is to investigate the effect of family's environmentally responsible consumption awareness, individual's values, and demographic characteristics on the individual's environmentally responsible consumption awareness. The sample of the study consisted of 293 university students. Schwartz Values List, mother's and father's Consumption Consciousness Depending on Environmental Responsibility Scale have been conducted. The results indicated that the mother's environmentally responsible consumption awareness, humanitarian values and universalism values predicted positively individual's environmentally responsible consumer awareness.

PDF

___

Armağan, E., Karatürk, H. E. (2014). Yeşil Pazarlama Faaliyetleri Çerçevesinde Aydın Bölgesindeki Tüketicilerin Çevreye Duyarlı Ürünleri Kullanma Eğilimlerini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Organizasyon Ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 6,1-17.
Anderson, W., Cunningham, W.H. (1972). The Socially Conscious Consumer. Journal of Marketing, 36, 23-31.
Arnett, J. J. (1997). Young People's Conceptions Of The Transition To Adulthood. Youth & Society, 29, 1-23.
Ateşoğlu, İ., Türkkahraman, M. (2009). Çocukların Tüketici Olarak Sosyalleşmesi. Süleyman Demirel University Journal of Faculty of Economics & Administrative Sciences, 14, 215-228.
Ay, C., Ecevit, Z. (2005). Çevre Bilinçli Tüketiciler. Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Birimler Fakültesi Dergisi, 10, 238-263.
Balderjahn, I. (1988). Personality Variables And Environmental Attitudes As Predictors Of Ecologically Responsible Consumption Patterns. Journal Of Business Research, 17, 51-56.
Baumrind, D. (1980). New Directions In Socialization Research. American Psychologist, 35, 639-645.
Bener, Ö., Babaoğul, M. (2008). Sürdürülebilir Tüketim Davranışı Ve Çevre Bilinci Oluşturmada Bir Araç Olarak Tüketici Eğitimi. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar E-Dergisi, 5, 1-10.
Blocker, T. J., Eckberg, D. L. (1997). Gender and Environmentalism. Social Science Quarterly,78, 841-858.
Carlson, L., Grossbart, S., Walsh, A. (1990). Mothers' Communication Orientation And Consumer-Socialization Tendencies. Journal of Advertising, 19, 27- 38.
Corraliza, J. A., Berenguer, J. (2000). Environmental Values, Beliefs, and Actions A Situational Approach. Environment and Behavior, 32, 832-848.
Cüceloğlu, D., (1996), İnsan ve Davranışı Psikolojinin Temel Kavramları. İstanbul, Remzi Kitapevi.
Çabuk, S.M.A., Nakıboğlu, B. (2003). Çevreci Pazarlama ve Tüketicilerin Çevreci Tutumlarının Satın Alma Davranışlarına Etkileri ile İlgili Bir Uygulama. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12, 39-54.
Çabuk, S.M.A., Nakıboğlu, B., Keleş, C. (2008). Tüketicilerin Yeşil (Ürün) Satın Alma Davranışlarının Sosyo-Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 85-102.
Çabuk, B., Karacaoğlu, Ö. C. (2003). Üniversite Öğrencilerinin Çevre Duyarlılıklarının İncelenmesi. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences, 36, 189-198.
Dagnoli, J. (1990). Green Buys Taking Root. Advertising Age, 61, 27.
Denton, D.K. (1994). Enviro-Management How Smart Companies Turn Environmental Costs into Profits. New Jersey: Prentice-Hall.
Dunlap, R. E., Van Liere, K. D. (1978). The New Environmental Paradigm, The Journal Of Environmental Education, 9, 10-19.
Francois-Lecompte, A., Roberts, J. (2006). Developing A Measure Of Socially Responsible Consumption İn France. The Marketing Management Journal, 16, 50-66.
Greene, A. L., Wheatley, S. M., Aldava, J. F. (1992). Stages On Life's Way: Adolescents' İmplicit Theories Of The Life Course. Journal of Adolescent Research, 7, 364-381.
Güven, S. (1999). Çevre Korunmasında Ailenin Yeri ve Önemi, Tüketici Bülteni 11, 7-8
Hayta, A.B. (2009). Sürdürülebilir Tüketim Davranışının Kazanılmasında Tüketici Eğitiminin Rolü. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10, 143- 151.
Heiskanen, E., Pantzar, M. (1997). Toward Sustainable Consumption: Two New Perspectives. Journal of Consumer Policy, 20, 409-442.
Hume, S. (1991). Consumer Doubletalk Makes Companies Wary. Advertising Age, 62, 62-64.
Karp, D. G. (1996). Values And Their Effect On Pro-Environmental Behavior. Environment And Behavior, 28, 111-133.
Kollmuss, A., Agyeman, J. (2002). Mind The Gap: Why Do People Act Environmentally And What Are The Barriers To Pro-Environmental Behavior?. Environmental Education Research, 8, 239-260.
Köse, E. Ö., Gül, Ş. (2014). Öğretmen Adayları İçin Çevre Sorumluluğuna Bağlı Tüketim Bilinci Ölçeğinin Geliştirilmesi. Journal of Educational Sciences & Practices, 13, 257-277.
Kuşdil, E., Kağıtçıbaşı, Ç. (2000). Türk Öğretmenlerin Değer Yönelimleri ve Schwartz Değer Kuramı. Türk Psikoloji Dergisi, 15, 59-76.
Laroche, M., Bergeron, J., Barbaro-Forleo, G. (2001). Targeting Consumers who are Willing to Pay More for Environmentally Friendly Products. Journal of Consumer Marketing, 18, 503-520.
Mainieri, T., Barnett, E. G., Valdero, T. R., Unipan, J. B., Oskamp, S. (1997). Green Buying: The İnfluence Of Environmental Concern On Consumer Behavior. The Journal Of Social Psychology, 137, 189-204.
Mcintosh, M. J. (2009). Determinants Of Environmentally Conscious Consumer Behaviors: Measuring The Value Consumer Environmentalism And Predictıng Behavioral Intention To Purchase Environmentally Friendly Products. Yayımlanmamış Doktora Tezi. University of Massachusetts.
Mohai, P. (1992). Men, Women, And The Environment: An Examination Of The Gender Gap In Environmental Concern And Activism. Society & Natural Resources, 5, 1-19.
Moore, R.L., Moschis, G.P. (1981). The Role of Family Communication in Consumer Learning. Journal of Communication, 31, 42-51.
Moschis, G.P. (1981). Socialization Perspectives and Consumer Behavior, in B. Enis and K. Roaring (eds.), Review of Marketing 1981, American Marketing Association, 43-56.
Moschis, G. P., Moore, R. L., Smith, R. B. (1984). The İmpact Of Family Communication On Adolescent Consumer Socialization. Advances in Consumer Research, 11, 314-319.
Nazlıoğlu, M. (1991). Sürdürülebilir Kalkınma Açısından Kadın Ve Çevre. Ankara: Türkiye Çevre Sorunları Vakfı Yayınları.
Newell, S. J., Green, C. L. (1997). Racial Differences İn Consumer Environmental Concern, Journal of Consumer Affairs, 31, 53-69.
Nordlund, A. M., Garvill, J. (2002). Value Structures Behind Proenvironmental Behavior. Environment and Behavior, 34, 740-756.
OECD. (2002). OECD Guidelines towards Environmentally Sustainable Transport. Paris: OECD Publications.
Özdemir, O., Yıldız, A., Ocaktan, E., Sarışen, Ö. (2004). Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Çevre Sorunları Konusundaki Farkındalık ve Duyarlılıkları. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 57, 117-127.
Roberts, J.A. (1996). Green Consumers in The 1990s: Profile and Implications For Advertising. Journal of Business Research, 36, 217-32.
Roberts, J. A., Bacon, D. R. (1997). Exploring the Subtle Relationships between Environmental Concern and Ecologically Conscious Consumer Behavior. Journal of Business Research, 40, 79-89.
Rodda, A. (1991). Women and Environment, London: Zed Book Ltd.
Schwartz, S.H. (1992). Universals in the content and structure of value: Theoretical advances and emprical tests in 20 countries; Advances in Experimental. The Journal of Social Psychology, 25, 1-65.
Schwartz, S. H. (1994). Are There Universal Aspects in the Structure and. Journal Of Social Issues, 50, 19-45.
Stern, P. C., Dietz, T., & Kalof, L. (2005). Value Orientations, Gender And Environmental Concer.. London: Earthscan.
Steger M.A.E., Pierce J.C., Steel B.S., Lovrich N.P. (1989). Political Culture, Postmaterial Values, And The New Environmental Paradigm: A Comparative Analysis Of Canada And The United States. Political Behavior, 11, 233-254.
Steger, M. A. E., Witt, S. L. (1989). Gender Differences İn Environmental Orientations: A Comparison Of Publics And Activists In Canada And The US. The Western Political Quarterly, 42, 627-649.
Straughan, R. D., Roberts, J. A. (1999). Environmental Segmentation Alternatives: A Look At Green Consumer Behavior İn The New Millennium. Journal Of Consumer Marketing, 16, 558-575.
Solomon, M. R. (2004). Consumer Behavior (6. Baskı). New Jersey: Pearson/Prentice Hall.
Şama, E. (2003). Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 99-110.
Şenyurt, A., Temel, A. B. ve Özkahraman, Ş. (2011). Üniversite Öğrencilerinin Çevresel Konulara Duyarlılıklarının İncelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2, 8-15.
Tilikidou, I., Delistavrou, A. (2001). Utilization of Selected Demographics and Psychographics in Recycling Behavior Understanding: A Focus on Materialism. Greener Management International Journal, 34, 75-93.
Ward, S. (1974). Consumer Socialization. Journal of Consumer Research, 1, 1-14.
Wagner, G. (2001). Towards an Economic Criterion for Sustainability. Runner Up Essay, The Ohio State University.
Webster Jr, F. E. (1975). Determining the Characteristics of the Socially Conscious Consumer. Journal of Consumer Research, 2, 188-196.
Yeşilada, F. (2009). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde Çevre Bilinçli Tüketicilerin Profili. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 10, 79-94.
Yüce, A. (2013). Kollektivist Kültür Değerinin Sosyal Sorumlu Tüketim Üzerine Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 275-292.
Zelezny, L., Bailey, M. (2006). A Call For Women To Lead A Different Environmental Movement. Organization & Environment, 19, 103-109.
Zimmer, M.R., Stafford, T.F., Stafford, M.R. (1994). Green Issues: Dimensions of Environmental Concern. Journal of Business Research, 30, 63-74.