Normatif Bağlılığın İş Tatmini ve Diğerkâmlık ile İlişkisinde İşkolikliğin Aracı Rolü

Amaç – Normatif bağlılık, işkoliklik, iş tatmini ve diğerkâmlık değişkenleri arasındaki ilişkileri ortaya konması; işkolikliğin, normatif bağlılık ile iş tatmini ve normatif bağlılık ile diğerkâmlık arasında aracılık rolüne sahip olup olmadığının tespit edilmesi, bu çalışmanın amacıdır. Yöntem – Araştırma verileri bir kamu işletmesinde görev yapmakta olan 307 çalışandan yüz yüze anket yöntemi ile toplanmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkilerin ortaya konması adına SPSS 26 programı ile korelasyon ve regresyon analizleri yapılmıştır. Bulgular – Yapılan analizler neticesinde tüm değişkenler arasında pozitif yönlü ilişkiler olduğu tespit edilmiştir. Bunun yanında regresyon analizi ile birlikte işkolikliğin, normatif bağlılık ile iş tatmini arasında kısmi aracı etkiye sahip olduğu ve normatif bağlılık ile diğerkâmlık arasında ise tam aracılık etkisine sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Tartışma – Çalışmadan elde edilen tüm sonuçlar ışığında normatif bağlılığın çalışanların işkoliklik, iş tatmini ve diğerkâmlık ile pozitif ilişkiye sahip olduğunu, başka bir deyişle normatif bağlılıkta yaşanan artış ile birlikte diğer değişkenlerde de artış olacağı ifade edilebilir. İş tatmini ve diğerkâmlık örgütlerin performans açısından önemsediği ve çalışanlarında görmek istediği önemli tutum ve davranışlardandır. Bu açıdan değerlendirildiğinde, örgütlerin sorumluluk bilincine sahip bireyleri işe almaları ve onlara yatırım yapmaları amaç ve hedeflere ulaşılması konusunda sürükleyici bir etkiye sebep olacağı düşünülmektedir.

The Mediating Role of Workaholic Behavior in the Relationship between Normative Commitment, Job Satisfaction, and Altruism

Purpose – The purpose of this study is to reveal the relationships among normative commitment, workaholic behavior, job satisfaction and altruism; and to examine the mediating role of workaholic behavior in the relationship between normative commitment and job satisfaction and in the relationship between normative commitment and altruism. Design/methodology/approach – Research data were obtained with face to face survey method from 307 employees working in a public enterprise. For the reveal the relationships between variables, correlation and regression analyzes were conducted by SPSS 26 instrument. Findings – According to the results of correlation analysis it is revealed that there are positive relationships between all variables. Beside this, by the regression analysis, workaholic behavior has a partial mediating role between normative commitment and job satisfaction; and workaholic behavior has a mediating role between normative commitment and altruism. Discussion – In line with the results obtained from the study, it can be stated that normative commitment has a positive relationship with employees' workaholic behavior, job satisfaction and altruism, in other words, with an increase in normative commitment will increase in other variables. Job satisfaction and altruism are important attitudes and behaviors that organizations want to see in their employees. With this perspective it is believed that, hiring and investing in individuals who have sense of responsibility will have an immersive effect on the achievement of the goals and objectives of the organizations.

___

  • Agho, A. O., Price, J. L. and Mueller, C. W. (1992). Discriminant validity of measures of job satisfaction, positive affectivity and negative affectivity. Journal of occupational and organizational psychology, 65(3), 185-195.
  • Allen, N. J. and Meyer, J. P. (1990). The Measurement and Antecedents of Affective, Continuance and Normative Commitment to the Organization. Journal of Occupational Psychology, 63(1), 1-18.
  • Arsezen, P. ve Kılıçarslan, U. (2017). Relationship between workaholic behavior and job satisfaction of tourism ındustry employees: ıntermadiary role of emotional commitment to the organization. Journal of Social and Humanities Sciences Resarch, 4(12): 867-882.
  • Aypar, S., Sökmen, A., ve Ekmekçioğlu, E. B. (2018). İş Tatmini Ve İşten Ayrılma Niyeti İlişkisi: Örgütsel Özdeşleşmenin Aracılık Rolü. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(13), 116-124.
  • Aziri, B. (2011). Job Satısfactıon: A Lıterature Revıew. Management Research & Practice, 3(4).
  • Bakker, A. B., Demerouti, E., Oerlemans, W., and Sonnentag, S. (2013). Workaholism and Daily Recovery: A Day Reconstruction Study of Leisure Activities. Journal of Organizational Behavior, 34(1), 87-107.
  • Balducci, C., Cecchin, M., Fraccaroli, F., and Schaufeli, W. B. (2012). Exploring the relationship between workaholism and workplace aggressive behaviour: The role of job-related emotion. Personality and Individual Differences, 53: 629-634.
  • Baron, R. M., and Kenny, D. A. (1986). The moderator–mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of personality and social psychology, 51(6), 1173.
  • Basım, H. N., ve Şeşen, H. (2015). Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeği Uyarlama Ve Karşılaştırma Çalışması. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi; Yıl: 2006 Cilt: 61 Sayı: 4.
  • Batson, C. D. (2014). The altruism question: Toward a social-psychological answer. Psychology Press.
  • Bitmiş, M. G., Rodopman, B., Üner, M. M. ve Sökmen, A. (2015). Katılımcı Liderliğin İş Tatmini Üzerindeki Etkisi: Örgütsel Feda Etmenin Aracılık Rolü. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(1), 1-13.
  • Bitmiş, M. G., Sökmen, A. ve Turgut, H. (2014). Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeği: Geçerlilik ve Güvenilirliğinin Yeniden Değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(2), 1-14.
  • Brief, A. P. and Motowidlo, S. J. (1986). Prosocial Organizational Behaviors. Academy of Management Review, 11(4), 710-725.
  • Buelens, M., and Poelmans, S. A. Y. (2004). Enriching the Spence and Robbins’ typology of workaholism: Demographic, motivational, and organizational correlates. Journal of Organizational Change Management, 17: 440-458.
  • Burke, R. (2001), Workaholism in Organizations: The Role Of Organizational Values, Personnel Review, Vol. 30 No. 6, pp. 637-645.
  • Cohen, J. (2013). Statistical power analysis for the behavioral sciences. Academic Press.
  • Davis, K., & Newstrom, J. W. (1981). Human behavior at work: Organizational behavior. New York: McGraw-Hill.
  • Del Líbano, M., Llorens, S., Salanova, M., and Schaufeli, W. (2010). Validity of a Brief Workaholism Scale. Psicothema, 22(1), 143-150.
  • Douglas, E. J. and Morris, R. J. (2006). Workaholic, or Just Hard Worker?. Career Development International, 11(5), 394-417.
  • Etzioni, A. (1975). A Comparative Analysis Of Complex Organizations. New York: Free Press.
  • Gautam, T., Van Dick, R., Wagner, U., Upadhyay, N., and Davis, A. J. (2005). Organizational Citizenship Behavior And Organizational Commitment in Nepal. Asian journal of social psychology, 8(3), 305-314.
  • George, J. M. and Jones, G. R. (1997). Organizational Spontaneity in Context. Human Performance, 10(2), 153- 170.
  • Gerdan, E. (2018). Yöneticilerin İşkolik Davranışlarının Yaşam Doyumlarına Etkisi: Konaklama İşletmeleri Örneği, (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi), Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir
  • Gözen, E. (2020). İşkoliklik İle İş Tatmini Arasındaki İlişkinin Kanonik Korelasyon Analizi İle İncelenmesi. Uluslararası Global Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(1), 13-32.
  • Gürbüz, S. (2006). Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ile Duygusal Bağlılık Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(2), 48-75.
  • Hayes, A. F. (2009). Beyond Baron and Kenny: Statistical Mediation Analysis in The New Millennium. Communication Monographs, 76(4), 408-420.
  • Hoppock, R. (1935). Job satisfaction. Harper.
  • İşcan, Ö. F. ve Sayın, U. (2010). Örgütsel Adalet, İş Tatmini ve Örgütsel Güven Arasındaki İlişki. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(4), 195-216
  • Judge, T. A., Thoresen, C. J., Bono, J. E., & Patton, G. K. (2001). The Job Satisfaction–Job Performance Relationship: A Qualitative And Quantitative Review. Psychological bulletin, 127(3), 376.
  • Kanter, R. M. (1968). Commitment And Social Organization: A Study Of Commitment Mechanisms in Utopian Communities. American sociological review, 499-517.
  • Kara, F. M. ve Gücal, A. Ç. (2016). Akademik Personellerde İşkolikliğin Belirlenmesinde Serbest Zamanda Sıkılma Algısının Rolü. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi-BÜSBİD, 1(1).
  • Kesen, M. (2015). Örgütsel Bağlılığın İşkoliklik Üzerindeki Etkisi: Görgül Bir Araştırma. Niğde Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(4), 53-68.
  • Koç, H., ve Yazıcıoğlu, İ. (2011). Yöneticiye Duyulan Güven İle İş Tatmini Arasındaki İlişki: Kamu Ve Özel Sektör Karşılaştırması. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 12 (1), 46-57.
  • Kosevic, A., and Loh, J. (2015). For love: The Mediating Role Of Self Efficacy On Workaholism, Job Satisfaction And Burnout. International Journal of Arts and Sciences, 8(2), 493.
  • Machlowitz, M. (1980). Workaholics, living with them, working with them. Addison Wesley Publishing Company.
  • McCormick, L., and Donohue, R. (2019). Antecedents Of Affective And Normative Commitment Of Organisational Volunteers. The International Journal of Human Resource Management, 30(18), 2581-2604.
  • McMillan, L. H., O'driscoll, M. P., Marsh, N. V., and Brady, E. C. (2001). Understanding Workaholism: Data Synthesis, Theoretical Critique, and Future Design Strategies. International Journal of Stress Management, 8(2), 69-91.
  • Meyer, J. P. and Allen, N. J. (1991). A Three-Component Conceptualization of Organizational Commitment. Human Resource Management Review, 1(1), 61-89.
  • Meyer, J. P., Allen, N. J., and Smith, C. A. (1993). Commitment To Organizations And Occupations: Extension And Test Of A Three-Component Conceptualization, Journal Of Applied Psychology, 78(4), 538.
  • Nagy, S., and Davis, L. (1985). Burnout: A comparative analysis of personality and environmental variables. Psychological Reports, 57: 1319-1326
  • Oates, W. E. (1971). Confessions of a workaholic: The facts about work addiction. World Publishing Company.
  • Organ, D. W. (1988). Issues in Organization And Management Series. Organizational Citizenship Behavior: The Good Soldier Syndrome. Lexington Books/D. C. Heath and Com.
  • Organ, D. W. (1997). Organizational Citizenship Behavior: It's Construct Clean-Up Time. Human Performance, 10(2), 85-97.
  • Organ, D. W., Podsakoff, P. M., and MacKenzie, S. B. (2005). Organizational Citizenship Behavior: Its Nature, Antecedents, and Consequences. USA: Sage Publications, 8.
  • Ölçer, F. (2005). İşkoliklik Üzerine Bir Araştırma. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 5(9), 122-144.
  • Özcan, E. D. ve Behram, N. K. (2013). A Tipi Kişilik Özelliklerinin İşkoliklik Eğilimi Üzerine Etkisi: Başarı İçin Çabalama Ve Tahammülsüzlük/Asabiyet Boyutları Açısından Bir Değerlendirme. Sakarya İktisat Dergisi/The Sakarya Journal of Economics, 85-110.
  • Özsoy, E., Filiz, B. ve Semiz, T. (2013). İşkoliklik ve Çalışmaya Tutkunluk Arasındaki İlişkiyi Belirlemeye Yönelik Sağlık Sektöründe Bir Araştırma. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 5(2), 59-68.
  • Podsakoff, P. M., MacKenzie, S. B., Paine, J. B., and Bachrach, D. G. (2000). Organizational Citizenship Behaviors: A Critical Review of the Theoretical and Empirical Literature and Suggestions for Future Research. Journal of Management, 26(3), 513-563.
  • Robinson, B. E. (1999). The Work Addiction Risk Test: Development of a Tentative Measure of Workaholism. Perceptual and Motor Skills, 88(1), 199-210.
  • Robinson, B. E., and Post, P. (1995). Work addiction as a function of family of origin and its influence on current family functioning. Family Journal, 3: 91-95
  • Schaufeli, W. B., Shimazu, A., and Taris, T. W. (2009). Being Driven to Work Excessively Hard: The Evaluation of a Two-Factor Measure of Workaholism in the Netherlands and Japan. Cross-Cultural Research, 43(4), 320-348.
  • Schaufeli, W. B., Taris, T. W., and Bakker, A. B. (2006). Dr. Jekyll or Mr. Hyde: On the Differences between Work Engagement and Workaholism. Research Companion to Working Time and Work Addiction, 193-217.
  • Schaufeli, W. B., Taris, T. W., and Bakker, A. B. (2008). “It Takes Two to Tango. Workaholism is Working Excessively and Working Compulsively”. The Long Work Hours Culture: Causes, Consequences and Choices, 203-226
  • Seybold, K. C., and Salomone, P. R. (1994). Understanding workaholism: A review of causes and counseling approaches. Journal of Counseling & Development, 73(1), 4-9.
  • Shimazu, A., Schaufeli, W. B., and Taris, T. W. (2010). How Does Workaholism Affect Worker Health and Performance? The Mediating Role of Coping. International Journal of Behavioral Medicine, 17(2), 154-160.
  • Sökmen, A. (2013). Örgütsel Davranış. (Birinci Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık
  • Sökmen, A., Kenek, G. (2019) Örgütsel Bağlılık, İş Tatmini ve Özgecilik İlişkisi: Bir Kamu Kurumunda Araştırma, İşletme Araştırmaları Dergisi, 11 (4), 3120-3130.
  • Spence, J. T., and Robbins, A. S. (1992). Workaholics: Definition, measurement, and preliminary results. Journal of Personality Assessment, 58: 160-178
  • Srivastava, M. (2012). Stress, Workaholism And Job Demands: A Study Of Executives in Mumbai. NMIMS Management Review, 12.
  • Van Wijhe, C. I., Peeters, M. C., and Schaufeli, W. B. (2014). Enough is Enough: Cognitive Antecedents Of Workaholism And Its Aftermath. Human Resource Management, 53(1), 157-177.
  • Vroom, V.H. (1964). Work and motivation. Wiley.
  • Wiener, Y. (1982). Commitment in Organizations: A Normative View. Academy of management review, 7(3), 418- 428.
  • Yalçınsoy, A., ve Aksoy, C. (2019). Örgütsel Bağlılık, İş Tatmini Ve İşkoliklik Arasındaki İlişki. Avrasya Sosyal Ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(1), 365-375.
İşletme Araştırmaları Dergisi-Cover
  • ISSN: 1309-0712
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 2009
  • Yayıncı: Melih Topaloğlu
Sayıdaki Diğer Makaleler

Çevik Liderlik Yaklaşımı ve Çevik Lider Davranışlarını Ölçmeye Yönelik Bir Ölçek Geliştirme Çalışması

Bülent AKKAYA, U.A. Koray KAYALIDERE, RABİA AKTAŞ, Sibel KARĞIN

Tüketicilerin Bireysel Kredi Kullanım Davranışlarının Analizi

Esna Betül BUĞDAY, Arzu ŞENER, Yakup GÜZEL

Entelektüel Sermayenin Örgütsel Performansa Etkisinde Bilgi Paylaşımının Düzenleyici Rolü

Mustafa BEKMEZCİ, Kenan ORÇANLI, Kemal EROĞLUER

Tedarik Zincirinde Risk Değerlendirme: Risklerin Tanımlanması, Gruplandırılması ve Önceliklendirilmesi Üzerine Bir Çalışma

Mübeyyen KÜÇÜKOĞLU

Türkiye’de İnovatif Girişimciliğe Esas Yaratıcı Fikirlerin Ortaya Çıkışında Etkili Faktörlerin Belirlenmesine Yönelik Keşfedici Nitel Bir Araştırma

Kemal EROĞLUER, İbrahim MERT

Çalışanların Paraya Olan Tutum, Kariyer Bağlılığı ve Kariyer Tatmin Düzeyleri Arasındaki İlişki: Otel İşletmelerinde Bir Araştırma

Emin ARSLAN

Gender Discrimination at Job Application Process: An Experimental Study at Hotels

RAHMAN TEMİZKAN, Yasin Emre OĞUZ, Beybala TİMUR

Hızlı Büyüyen KOBİ’lerde İç Girişimcilik: Ankara İlinde Bir Araştırma

Mürüfe ÖZTÜRK DUGAN, Nuray TOSUNOĞLU

Katılım Bankası Çalışanlarının Faizsiz Finans Muhasebe Standartlarına Bakış Açılarının Analizi: Sivas İli Örneği

Said Alpagut ŞENEL, Öznur ARSLAN

Digital Entrepreneurship and Digital Entrepreneurship Approach in Turkey: Ankara Case

Abdullah BALLI