Dış Kaynak Kullanımı Kapsamında Entegre Entropi-TOPSIS Yöntemleri ile Tedarikçi Seçimi Probleminin Çözümlenmesi

Amaç – Tedarik işletmelerin kalite, performans, maliyet gibi çok fazla değişkeni barındıran ve stratejik rekabet üstünlüğü sağlayan bir unsurdur. Hem üretim hem de hizmet sektörü için doğru karar verilmesinin süreçsel etkinlik anlamındaki katkısı büyüktür. Çünkü tedarik zinciri ilk basamağı tedarikçilerin doğru seçilmesi ve sürdürülebilir ilişkiler çerçevesinde işletmenin hedeflerine ulaşmasına katkıda bulunZmasıdır. İşletmeler kendi yetenekleri üzerinde yoğunlaşırken geri kalan desteği almak istedikleri konuda uzman kişilerle çalışmak durumundadırlar. Dolayısıyla bunu sağlamak için dış kaynak kullanımını tercih etmektedirler. Bu noktada tedarikçi seçimi problemi çok kriterli zor bir karar verme süreci olduğundan etkin bir yöntem seçilmelidir. Bu çalışmanın amacı, işletmelerin bazı ürün veya hizmetleri kendileri üretmek yerine dışarıdan satın almalarına sebep olan çeşitli faktörler üzerinden hareketle, tedarikçi seçimi noktasında hangi kriterleri göz önünde bulundurduklarını belirlemek ve tedarikçi seçimi hakkında karar vericilere yardımcı olacak çok kriterli karar verme yöntemlerini kullanarak alternatifler arasında sağlıklı kararın verilmesine destek olmaktır.. Yöntem – Çalışma kapsamında bir işletmenin tedarikçi seçme problemi Entropi ve Topsis (İdeal Çözüme Dayalı Sıralama Yöntemi) yöntemleri ile ele alınmış ve alternatif olan tedarikçilerin öncelik sıraları bu yöntemler ile hesaplanmıştır. Literatür araştırması ve uzman görüşlerinden yola çıkılarak tedarikçi seçiminde kullanılan 8 kriter ve 6 tedarikçi firma belirlenmiştir. Bulgular – Çalışmanın sonucunda alternatif tedarikçiler için öncelikleri belirlenmiş, böylelikle karar verme süreci ayrıntılı olarak analiz edilmiştir. Çalışmanın bulgularına göre uygulama yapılan işletmede tedarikçi önceliği kliniğin implant hizmeti gereksinimleri içindir. Sonrasında mutfak tedarikçisi, üçüncü sıralamada ise bu hizmetlerin tamamlayıcısı olan sarf malzeme tedarikçisi tercih edilmelidir. Tartışma – Çalışma sağlık sektöründe faaliyet gösteren bir diş polikliniğinde uygulanmış olup, başka sektörlerde farklı kriterler üzerinden de değerlendirme yapılabilir. Kriterlerin belirlenmesi noktasında farklı değişkenler eklenebilir ve farklı yöntemlerle çalışma tekrar edilebilir.

Solving the Problem of Supplier Selection with Integrated Entropy-TOPSIS Methods within the Scope of Outsourcing

Purpose – Procurement is a factor that accommodates many variables such as quality, performance and cost of enterprises and provides strategic competitive advantage. Making the right decision for both production and service sectors has a significant contribution in terms of process efficiency. Because the first step of the supply chain is the correct selection of suppliers and contributing to the achievement of the objectives of the enterprise within the framework of sustainable relations. Businesses must concentrate on their capabilities and work with experts who are willing to receive the remaining support. Therefore, they prefer outsourcing to achieve this. At this point, the problem of supplier selection is a difficult multi-criteria decision making process and an effective method should be chosen. The aim of this study is to determine which criteria are taken into consideration in the selection of suppliers based on various factors that cause enterprises to purchase some products or services from outside instead of producing them and To support the decision-making process among alternatives by using multi-criteria decision making methods to help decision makers about supplier selection. Design/methodology/approach – Within the scope of the study, the supplier selection problem of an enterprise is handled with Entropy and Topsis (Ideal Solution Sorting Method) methods and the priority orders of alternative suppliers are calculated with these methods. Based on the literature survey and expert opinions, 8 criteria and 6 supplier companies used in the selection of suppliers were determined.. Findings – As a result of this study, priorities were determined for alternative suppliers and thus the decision making process was analyzed in detail. According to the findings of the study, the priority of the supplier is for the implant service requirements of the clinic. The kitchen supplier should be preferred and the supplier of consumables, which are complementary to these services, should be preferred in the third rank. Discussion – The study has been applied in a dental clinic in the health sector and evaluation can be made on different criteria in other sectors. Different variables can be added at the point of determining the criteria and the study can be repeated with different methods.

PDF

___

Ada, E., Kazançoğlu, Y. ve Aracıoğlu, B. (2005). Stratejik Rekabet Üstünlüğü Sağlamada Tedarikçi Seçiminin Analitik Hiyerarşik Süreç İle Gerçekleştirilmesi, V. Ulusal Üretim Araştırmaları Sempozyumu, İstanbul Ticaret Üniversitesi, 605-611.
Akçakanat, Ö., Eren, H. ,Aksoy, E. ve Ömürbek V. (2017). Bankacılık Sektöründe Entropi ve Waspas Yöntemleri İle Performans Değerlendirmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22 (2), 285-300.
Aksoy, R. ve Oğuz, T. (2011). Tedarik Zinciri Yönetiminde, Tedarikçi Seçme ve Değerlendirme Sürecinde Kullanılan Seçim Kriterleri ve Kdz. Ereğli’de Bir Alan Araştırması, Koçak, M. ve Teker S. (Ed.), Prof. Dr. Sadık Kırbaş’a Armağan Kitap, Es Yayınları, İstanbul, 1-15.
Akyüz, G. (2012). Bulanık Vikor Yöntemi ile Tedarikçi Seçimi, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26 (1), 197-215.
Akyüz, G. ve Aka, S. (2017). Çok Kriterli Karar Verme Teknikleriyle Tedarikçi Performansı Değerlendirmede Toplamsal Bir Yaklaşım, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 15 (2), 28-46.
Arıkan, M.ve Gökbek, B. (2014). Çok Ölçütlü Karar Verme Yaklaşımlarına Dayalı Tedarikçi Seçimi: Elektronik Sektöründe Bir Uygulama, Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 30 (5): 346-354.
Atay, L. ve Özdağoğlu, A. (2008). Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) Yöntemiyle Tedarikçi Seçimini Etkileyen Faktörlerin Önem Düzeylerinin Belirlenmesi: Otel İşletmelerinde Bir Araştırma, Adnan Menderes Üniversitesi Seyahat ve Turizm Araştırmaları Dergisi, Güz 2008, 38-61.
Aydın, N. (2016). Dış Kaynak Kullanım Nedenleri ve Uygulamaları, ABMYO Dergisi, 41, 61-79.
Bakan, İ. - Fettahlıoğlu, H.S. - Eyitmiş, A.M. (2012). Türkiye’de Dış Kaynak Kullanımında Tedarikçi Seçim Kriterleri ve Sözleşme Şartlarında Dikkat Edilen Hususlar, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakülte Dergisi, 2 (2), 141-161.
Bakır, M. ve Atalık, Ö. (2018). Entropi ve Aras Yöntemleriyle Havayolu İşletmelerinde Hizmet Kalitesinin Değerlendirilmesi, İşletme Araştırmaları Dergisi, 10(1), 617- 638.
Bedir, N., Yalçın, H., Özder, E. H. ve Eren, T. (2018). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleriyle Taşeron Firma Seçimi: Kırıkkale İlinde Bir Uygulama, Academic Platform Journal of Engineering and Science, 6(2), 25-33.
Çakın, E. ve Özdemir, A. (2013). Tedarikçi Seçim Kararında Analitik Ağ Süreci (ANP) ve Electre Yöntemlerinin Kullanılması ve Bir Uygulama, Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 15(2), 339-364.
Çatı, K., Çömlekçi, İ., ve Zengin E. (2015). Dış Kaynak Kullanımının İşletme Finansal Performansına Etkisi: Düzce İli İmalat Sanayisinde KOBİ Yöneticileri Üzerinde Bir Araştırma, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi ,17 (28), 56-67.
Çatı, K., Eş, A. ve Özevin, O. (2017). Futbol Takımlarının Finansal Ve Sportif Etkinliklerinin Entropi Ve Topsıs Yöntemiyle Analiz Edilmesi: Avrupa’nın 5 Büyük Ligi Ve Süper Lig Üzerine Bir Uygulama, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13 (1), 199-222.
Çevirgen, A. (2009). Konaklama İşletmelerinde Dış Kaynak Kullanımı (Outsourcing) Uygulamaları Üzerine Bir Değerlendirme, Ege Akademik Bakış, 9 (4), 1341-1355.
Dağdeviren, M. ve Eraslan, E. (2008). Promethee Sıralama Yöntemi ile Tedarikçi Seçimi, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 23(1), 69-75.
Dağdeviren, M. ve Eren, T. (2001). Tedarikçi Firma Seçiminde Analitik Hiyerarşi Prosesi ve 0-1 Hedef Programlama Yöntemlerinin Kullanılması, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 16(2), 41-52.
De Boer, Luitzen, E. L. ve Morlacchi, P. (2001). A Review of Methods Supporting Supplier Selection, European Journal Of Purchasing and Supply Management, 7 (2), 75-89.
Eren, T. ve Gür S. (2017). Online Alışveriş Siteleri İçin AHP ve Topsis Yöntemleri İle 3PL Firma Seçimi, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(2), 819-834.
Erol, İ. ve Ferrell JR, W. G. (2009), “Integrated Approach for Reorganizing Purchasing: Theory and a Case Analysis on a Turkish Company”, Computers & Industrial Engineering, 56(4), 1192-1204.
Garg, M. ve Kumar, M. (2018). Identifying influential segments from word co-occurrence networks using AHP, Cognitive Systems Research, 47, 28–41.
Göktürk, İ. F., Eryılmaz, A.Y., Yörür, B. ve Yuluğkural, Y. (2011). Bir İşletmenin Tedarikçi Değerlendirme Ve Seçim Probleminin Çözümünde AAS ve VIKOR Yöntemlerinin Kullanılması, Dumlupınar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 25, 61-74.
Görener, A. (2013). Tedarik Zinciri Stratejisi Seçimi: Bulanık Vikor Yöntemiyle İmalat Sektöründe Bir Uygulama, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 5(3), 47-62.
Gülen, K. G. (2005). Lojistik Hizmetlerde Dış Kaynak Kullanımının Yaygınlaşması Ve Tedarikçi İşletmelerde Gelişim Stratejileri, İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 8(2), 29-48.
Gülen, K. G. (2007). Supplier Selection and Outsourcing Strategies in Supply Chain Management, Journal of Aeronautics and Space Technologies, 3(2), 1-6.
Halim, H. A. ve Che-Ha, N. (2011). Embarking on HR Outsourcing – Do Organizational Size and Maturity Level Matter? Int. Journal of Economics and Management, 5(1), 19-37.
Kakabadse, A. ve Kakabadse, N. (2005). “Outsourcing: Current and Future Trends”, Thunderbird International Business Review, 47(2), 183–204.
Kara, İ ve Ecer, F. (2016). AHP- Vikor Entegre Yöntemi İle Tedarikçi Seçimi: Tekstil Sektörü Uygulaması, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(2), 255-272.
Karahan, A. (2009). Dış Kaynak Kullanımının Verimlilik Üzerine Etkisi (Hastane Yöneticileri Üzerine Bir Araştırma), Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergis, Ci12(21),185-199.
Karami, A., Johansson, R. (2014). “Utilization of Multi Attribute Decision Making Techniques to Integrate Automatic and Manual Ranking of Options”, Journal of Information Science and Engineering, 30, 519-534.
Karaoğlan, S. (2016). Dematel ve Vikor Yöntemleriyle Dış Kaynak Seçimi: Otel İşletmesi Örneği, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, Akademik Bakış Dergisi, 55, 9-24.
Kenger, M. D. ve Organ, A (2017). Banka Personel Seçiminin Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinden Entropi Temelli Aras Yöntemi ile Değerlendirilmesi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4 (4), 152-170.
Koç, E. (2019). Uluslararası Tedarikçi Seçim Probleminde Bulanık Dematel Yönteminin Kullanımı, Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(17), 339-355.
Küçükçe, Y. S. ve Arıkan F. (2011). Satın Alma Faaliyeti İçin Bir Tedarikçi Seçimi- Değerlendirme Problemi ve Çözümü, XI. Üretim Araştırmaları Sempozyumu, 508-517.
Ofluoğlu, P. ve Miran, B. (2014). Bulanık Mantık Yöntemiyle En İyi Tedarikçi Seçimi Sorunu: Türkiye’deki Hazır Giyim Firmalarına Yönelik Bir Uygulama Çalışması, Tekstil ve Mühendis, 21(96), 1-9.
Okumuş, F. ve İsfendiyaroğlu, H. (2002). İşletmelerde Mal ve Hizmetlerin Dış Kaynaklardan Temin Edilmesinin (Outsourcing) Fayda ve Sakıncaları, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 16(3-4), 229-244.
Olson, D. L. (2004). Comparison of Weights in Topsis Models, Mathematical and Computer Modelling, 40, 721- 727.
Özbek, A. ve Eren T. (2013a). Çok Ölçütlü Karar Verme Teknikleri İle Hizmet Sağlayıcı Seçimi, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, Akademik Bakış Dergisi, 36, 1-22.
Özbek, A . v e E ren, T . ( 2013b). Analitik Ağ Süreci Yaklaşımıyla Üçüncü Parti Lojistik (3PL) Firma Seçimi, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(1), 95-113.
Özcan, A. İ. (2015). Dış Kaynak Kullanımı (Dkk)’na (Outsourcing) Genel Bakış, Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(1), 57-71.
Özçelik, G. ve Atmaca, H. E. (2014). Satın Alma Süreci İçin Moora Metodu İle Tedarikçi Seçimi Problemi, III. Ulusal Lojistik Ve Tedarik Zinciri Kongresi , Trabzon.
Özdemir, A. (2010). Ürün Grupları Temelinde Tedarikçi Seçim Probleminin Ele Alınması ve Analitik Hiyerarşi Süreci İle Çözümlenmesi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, 12(1), 55-84.
Özdemir, H.Ö. (2010). Kamu Kuruluşlarında Dış Kaynaklardan Yararlanma “Outsourcing”: ( Kafkas Üniversitesi Örneği), Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler EDergisi, Akademik Bakış Dergisi, 20, 1-16.
Paksoy, T. ve Güleş, H. K. (2006). Analytic Hierarchy Process for Supplier Selection Problem in Supply Chain Management: Case Study of A Textile Manufacturer Firm, Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, 4, 100-109.
Sevim, Ş., Akdemir, A. ve Vatansever, K. (2008). Lojistik Faaliyetlerinde Dış Kaynak Kullanan İşletmelerin Aldıkları Hizmetlerin Kalitesinin Değerlendirilmesine Yönelik Bir İnceleme, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 13(1), 1-27.
Supçiller, A. A. ve Çapraz, O. (2011). AHP-Topsis Yöntemine Dayalı Tedarikçi Seçimi Uygulaması, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 13 (12. Uluslararası Ekonometri, Yöneylem Araştırması, İstatistik Özel Sayısı), 1-22.
Şahin, A. G. ve Berberoğlu, N. (2011). Lojistik Outsourcing Karar Süreci ve 3PL Firma Seçim Kriterleri, AJIT-e: Online Academic Journal of Information Technology, 2(5), 33-50.
Şahin, O. ve Başarır, Ç. (2019). Bireysel Emeklilik Şirketlerinin Finansal Performanslarının Değerlendirilmesi: Türkiye Örneği, Yönetim Bilimleri Dergisi, 17 (33), 211-229
Tutar, A. E., İnaç, E. ve Güner, Ü. (2006). Dış Kaynak Kullanımının (Outsourcing) Makroekonomik Etkileri, Afyon Kocatepe Üniversitesi, İİBF Dergisi, 8(2), 279-296.
Uçkun, C. G. ve Yüksel, A. (2007). Aile Şirketlerinin Performansının Arttırılmasında Bir Strateji: Dış Kaynaklardan Yararlanma (Outsourcing), Selçuk Üniversitesi Karaman İ.İ.B.F.Dergisi, Yerel Ekonomiler Özel Sayısı, 25-39.
Wang, J. W., Cheng, C. H. ve Kun-Cheng, H. (2009). Fuzzy Hierarchical Topsis for Supplier Selection, Applied Soft Computing, 377-386.
Wang, T. C., Lee, H. D. (2009), “Developing a Fuzzy TOPSIS Approach Based on Subjective Weights and Objective Weights”, Expert Systems with Applications, 36 (5), 8980-8985.
Wu, J., Sun, J., Lıang, L. & Zha, Y. (2011). Determination of weights for ultimate cross efficiency using Shannon ENTROPY. Expert Systems With Applications, 38 (5), 5162-5165.
Yavuz, V. A. (2016). Coğrafi Pazar Seçiminde Promethee ve Entropi Yöntemlerine Dayalı Çok Kriterli Bir Analiz: Mobilya Sektöründe Bir Uygulama, Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2) 163-177.
Yıldız, M. S ve Turan, İ. (2015). Lojistik Dış Kaynak Kullanımı ve Lojistik Hizmet Sağlayıcılarının Rolü: Türkiye Çelik Boru Üretim İşletmelerinde Bir Araştırma, Business and Economics Research Journal 6(1), 79-105.
Yılızatı, T. ve Yazıcıoğlu, O. (2019). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile Global Tedarikçi Seçimi: Otomotiv Yan Sanayi’de Bir Uygulama, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(5), 296-307.
Yong, D. (2006). Plant Location Selection Based on Fuzzy Topsis, Int J Adv Manuf Technol, 28, 839–844.
Zhang, H., Gu, C. L., Gu, L. W., Zhang, Y. (2011). The Evaluation of Tourism Destination Competitiveness by TOPSIS & Information Entropy–A Case in t he Yangtze River Delta of China, Tourism Management, 32(2), 443-451.