Şafak ECE, Gülçin EREN

İş Stresinin İşe Yabancılaşma Üzerindeki Etkisi: Örgütsel Destek Algısının Rolü

Amaç – Bu çalışmanın amacı iş stresinin işe yabancılaşma üzerindeki etkisini ve örgütsel destek algısının bu etki üzerinde moderatör role sahip olup olmadığını incelemektir. Bir diğer amaç ise iş stresinin, işe yabancılaşmanın ve örgütsel destek algısının demografik özelliklere göre farklılık gösterip göstermediğini ortaya koymaktır. Yöntem – Bu çalışma nicel bir çalışma olup tarama desenine sahiptir. Çalışma kapsamında kolayda örnekleme tekniği ile İstanbul’da çalışan 285 bireye ulaşılıp 10.08.2021-18.12.2021 tarihleri arasında çevrimiçi anket uygulanmış ve elde edilen veriler SPSS 21.0 paket programı yardımıyla analiz edilmiştir. Bulgular – Çalışma sonuçları, iş stresinin işe yabancılaşmaya etki ettiğini göstermektedir. Örgütsel destek algısının bu etki üzerinde düzenleyici rolü bulunmamakla birlikte iş stresi ve işe yabancılaşma üzerinde ayrı ayrı etkilidir. Ayrıca işe yabancılaşmanın bazı sosyodemografik özelliklere göre anlamlı bir farklılık gösterdiği saptanmıştır. Tartışma – Alanyazınla tutarlı olarak bu çalışmada da iş stresinin işe yabancılaşmanın bir öncülü olduğu belirlenmiştir. Çalışanların işe yabancılaşma yaşamamaları için iş stresinin önlenmesi gibi tedbirler alınırsa işletme açısından ortaya çıkabilecek olan olumsuzlukların önüne geçilebilir.

The Influence of Work Stress on Work Alienation: The Role of Perceived Organizational Support

Purpose – The aim of this study is to examine the effect of work stress on work alienation and whether the perception of organizational support has a moderator role on this effect. Another aim is to reveal whether work stress, work alienation and perception of organizational support differ according to demographic characteristics. Design/ methodology/ approach – This study is a quantitave study and has a scanning pattern. Within the scope of the study 285 individuals working in Istanbul were reached with convenience sampling tecnique, an online survey was applied between 12.08.2021-28.12.2021 and the obtained data were analyzed with the help of SPSS 21.0 package program. Findings – The results of the study show that work stress affects work alienation. Although the perception of organizational support does not have a moderating role on this effect, it is effective on work stress and work alienation separately. In addition to these, it was determined that work alienation showed asignificant difference according to some sociodemographic characteristics. Discussion – Consistent with the literature, it was determined in this study that work stress is a precursor to work alienation. If measures such as the prevention of work stress are taken so that employees do not experience alienation from work, the negative consequences that may arise in terms of the organizations can be prevented.

PDF

___

Adaramola, S. S. (2012). Job Stress and Productivity Increase, Work, 41(Supplement 1), 2955-2958.
Ahmed, A., and Ramzan, M. (2013). Effects of Job Stress on Employees Job Performance a Study on Banking Sector of Pakistan, IOSR Journal of Business and Management, 11(6), 61-68.
Aiken, M., and Hage, J. (1966). Organizational Alienation: A Comparative Analysis, American Sociological Review, 31(4), 497-507.
Akbaba, M. (2018). Otel İşletmelerinde Psikolojik Sözleşmenin İşe Yabancılaşma ve Örgütsel Özdeşleşme Üzerine Etkisi, Journal of Institute of Economic Development and Social Researches, 4(9), 320-330.
Akşit Aşık, N. (2018). İşe Yabancılaşma Boyutlarının Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi, İşletme Bilimi Dergisi, 6(3), 175-197.
Asaloei, S. I., Wolomasi, A. K., and Werang, B. R. (2020). Work-Related Stress and Performance among Primary School Teachers, International Journal of Evaluation and Research in Education, 9(2), 352-358.
Banai, M., Reisel, W.D., and Probst, T. (2004). A Managerial and Personal Control Model: Predictions of Work Alienation and Organizational Commitment in Hungary, Journal of International Management, 10, 375-392.
Baranik, L. E., Roling, E. A., and Eby, L. T. (2010). Why Does Mentoring Work? The Role of Perceived Organizational Support, Journal of Vocational Behavior, 76(3), 366-373.
Bemana, S., Moradi, H., Ghasemi, M., Taghavi, S. M., and Ghayoor, A. H. (2013). The Relationship among Job Stress and Job Satisfaction in Municipality Personnel in Iran, World Applied Sciences Journal, 22(2), 233-238.
Caesens, G., Marique, G., Hanin, D., and Stinglhamber, F. (2016). The Relationship between Perceived Organizational Support and Proactive Behaviour Directed towards the Organization, European Journal of Work and Organizational Psychology, 25(3), 398-411.
Can, E., ve Gündüz, Y. (2021). Öğretmenlerin Güç Mesafesi ve Öz Yeterlik Algıları ile İşe Yabancılaşma Düzeyleri Arasındaki İlişki, Trakya Eğitim Dergisi, 11(3), 1173-1189.
Canboy, B., Tillou, C., Barzantny, C., Güçlü, B., and Benichoux, F. (2021). The Impact of Perceived Organizational Support on Work Meaningfulness, Engagement, and Perceived Stress in France, European Management Journal, 1-11.
Chen, J. C., and Silverthorne, C. (2008). The Impact of Locus of Control on Job Stress, Job Performance and Job Satisfaction in Taiwan, Leadership & Organization Development Journal, 29(7), 572-582.
Çiftçi, G. E., ve Öneren, M. (2018). Çalışanlarda İşe Yabancılaşmanın Bazı Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi, Third Sector Social Economic Review, 53(2), 501-520.
Çivilidağ, A. (2015). Öğretim Elemanlarında Örgütsel Sinizm ve İşe Yabancılaşma Arasındaki İlişkide Yaşam Doyumunun Aracı Rolü, ISGUC The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 17(4), 259-286.
Demir, M., Ayas, S., ve Yıldız, B. (2018). Örgütsel Sinizm ve İşe Yabancılaşma İlişkisi: Beş Yıldızlı Otel Çalışanları Üzerine Bir Araştırma, Yönetim Bilimleri Dergisi, 16(32), 231-254.
Demirel, A., Ötken, A., ve Kunday, Ö. (2012). Mobbing and Work Alienation: Support from Colleagues as a Moderator, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 30(1), 1-28.
Demirel, Y. (2008). Bilgi ve Bilgi Paylaşımının İşletme Performansına Etkisi Üzerine Bir Araştırma, Yönetim Bilimleri Dergisi, 5(2), 91-106.
Durmuş, B., Yurtkoru, E. S. ve Çinko, M. (2018). Sosyal Bilimlerde SPSS’le Veri Analizi, İstanbul: Beta Yayıncılık.
Durrah, O. (2020). Injustice Perception and Work Alienation: Exploring the Mediating Role of Employee's Cynicism in Healthcare Sector, The Journal of Asian Finance, Economics, and Business, 7(9), 811-824.
Efeoğlu, İ. E. (2006). İş-Aile Yaşam Çatışmasının İş Stresi, İş Doyumu ve Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkileri: İlaç Sektöründe Bir Araştırma, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Eisenberger, R., Huntington, R., Hutchison, S., and Sowa, D. (1986). Perceived Organizational Support, Journal of Applied Psychology, 71(3), 500-507.
Erbaş, H. (2018). 1986- İşe Yabancılaşma Ölçeği. 10.13140/RG.2.2.34421.06880.
Farahbod, F., Azadehdel, M.R., Goudarzvand, M., and Ashraf, A.N. (2012). Work Alienation Historical Backgrounds, Concepts, Reasons and Effects, Journal of Basic and Applied Scientific Research, 2(8), 8408-8415.
Fedi, A., Pucci, L., Tartaglia, S., and Rollero, C. (2016). Correlates of Work‐Alienation and Positive Job Attitudes in High‐ and Low‐Status Workers, Career Development International, 21(7), 713-725.
Gök, Ö. A., Akgündüz, Y., ve Alkan, C. (2017). The Effects of Job Stress and Perceived Organizational Support on Turnover Intentions of Hotel Employees, Journal of Tourismology, 3(2), 23-32.
Gupta, N., and Beehr, T. A. (1979). Job Stress and Employee Behaviors, Organizational Behavior and Human Performance, 23(3), 373-387.
Gürbüz, S., ve Şahin, F. (2017). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: Felsefe-Yöntem-Analiz, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Hassard, J., Teoh, K. R. H., Visockaite, G., Dewe, P., and Cox, T. (2018). The Cost of Work-Related Stress to Society: A Systematic Review, Journal of Occupational Health Psychology, 23(1), 1-17.
Hırlak, B., Çiçeklioğlu, H., ve Taşlıyan, M. (2018). İşe Yabancılaşma ile Örgütsel Sağlık İlişkisi: Sağlık Sektöründe Bir Alan Araştırması, Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(2), 245-267.
Higazee, M. Z. A., Rayan, A., and Khalil, M. (2016). Relationship between Job Stressors and Organizational Support among Jordanian Nurses, American Journal of Nursing Research, 4(3), 51-55.
House, R. J., and Rizzo, J. R. (1972). Role Conflict and Ambiguity as Critical Variables in a Model of Organizational Behavior, Organizational Behavior and Human Performance, 7(3), 467-505.
Jamal, M. (2011). Job Stress, Job Performance and Organizational Commitment in a Multinational Company: An Empirical Study in Two Countries, International Journal of Business and Social Science, 2(20), 20-29.
Jiang, H., Chen, Y., Sun, P., and Li, C. (2019). Authoritarian Leadership and Employees’ Unsafe Behaviors: The Mediating Roles of Organizational Cynicism and Work Alienation, Current Psychology, 38(6), 1668-1678.
Johlke, M. C., Stamper, C. L., and Shoemaker, M. E. (2002). Antecedents to Boundary‐Spanner Perceived Organizational Support, Journal of Managerial Psychology, 17(2), 116-128.
Kaynak, R., Tuygun Toklu, A., Elçi, M., ve Toklu, İ. (2016). Effects of Occupational Health and Safety Practices on Organizational Commitment, Work Alienation, and Job Performance: Using the PLSSEM Approach, International Journal of Business and Management, 11(5), 146-166.
Kesik, F., ve Cömert, M. (2014). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin İşe Yabancılaşma Düzeylerine İlişkin Algıları, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 27-46.
Khan, N., and Khurshid, S. (2017). Workplace Stress and Employee Wellbeing: Case of Health Care Staff in UAE, European Scientific Journal, ESJ, 13(5), 217-226.
Khuong, M., and Yen, V.T. (2016). Investigate the Effects of Job Stress on Employee Job Performance - A Case Study at Dong Xuyen Industrial Zone, Vietnam, International Journal Trade, Economics and Finance, 7(2), 31-37.
Koçoğlu, M. (2014). Cynicism as a Mediator of Relations between Job Stress and Work Alienation: A Study from a Developing Country-Turkey, Global Business and Management Research: An International Journal, 6(1), 24-36.
Korkmazer, F., and Ekingen, E. (2017). Örgütsel Yabancılaşma’nın İş Tatmini ile İlişkisi: Sağlık Sektöründe Bir Uygulama, The Journal of Academic Social Science, (63), 459-470.
Köz, E. N., ve Seçilmiş, C. (2021). Yabancılaşma ve Öncüllerinin Örgütsel Bağlılığa Etkisi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(2), 727-748.
Kumar, S., and Jain, A. K. (2012). Essence and Consequences of Stress in the Work Place, Journal of Organisation and Human Behaviour, 1(3), 1-11.
Kurtessis, J. N., Eisenberger, R., Ford, M. T., Buffardi, L. C., Stewart, K. A., and Adis, C. S. (2017).
Perceived Organizational Support: A Meta-Analytic Evaluation of Organizational Support Theory, Journal of Management, 43(6), 1854-1884.
LaMastro, V. (1999). Commitment and Perceived Organizational Support, National Forum of Applied Educational Research Journal, 12(3), 1-13.
Larson, L. L. (2004). Internal Auditors and Job Stress, Managerial Auditing Journal, 19(9), 1119-1130.
Li, S., and Chen, Y. (2018). The Relationship between Psychological Contract Breach and Employees’ Counterproductive Work Behaviors: The Mediating Effect of Organizational Cynicism and Work Alienation, Frontiers in Psychology, 9, 1-13.
Lynch, P. D., Eisenberger, R., and Armeli, S. (1999). Perceived Organizational Support: Inferior versus Superior Performance by Wary Employees, Journal of Applied Psychology, 84(4), 467-483.
Montgomery, D. C., Blodgett, J. G., and Barnes, J. H. (1996). A Model of Financial Securities Salespersons’ Job Stress, Journal of Services Marketing, 10(3), 21-38.
Mottaz, C. J. (1981). Some Determinants of Work Alienation, Sociological Quarterly, 22(4), 515-529.
Moustaka, E., and Constantinidis, T. C. (2010). Sources and Effects of Work-Related Stress in Nursing, Health Science Journal, 4(4), 210-216.
Olusegun, A. J., Oluwasayo, A. J., and Olawoyim, O. (2014). An Overview of the Effects of Job Stress on Employees Performance in Nigeria Tertiary Hospitals. Ekonomika, Journal for Economic Theory and Practice and Social Issues, 60(1350-2019-2737), 139-153.
Özer, Ö., Uğurluoğlu, Ö., Saygılı, M., ve Sonğur, C. (2019). The Impact of Work Alienation on Organizational Health: A Field Study in Health Sector, International Journal of Healthcare Management, 12(1), 18-24.
Pflanz, S. E., and Ogle, A. D. (2006). Job Stress, Depression, Work Performance, and Perceptions of Supervisors in Military Personnel, Military Medicine, 171(9), 861-865.
Raghuram, S., and Wiesenfeld, B. (2004). Work-Nonwork Conflict and Job Stress among Virtual Workers, Human Resource Management, 43(2-3), 259-277.
Rasti, A., and Salajeghe, S. (2019). Impacts of Occupational Stress and Employee Empowerment on Employee Alienation, International Transaction Journal of Engineering, Management, & Applied Sciences & Technologies, 10(7), 977-986.
Sazkaya, M. K., ve Görmezoğlu, Z. (2021). The Mediating Role of Perceived Organizational Support in the Effects of Job Stress on Occupational Commitment: Research on Nurses Working in a Foundation University Hospital, Bezmialem Science, 9(4), 465-471.
Serinikli, N. (2019). Çalışanların Örgütsel Destek Algılarının İş Tatminlerine Etkisinde İş Stresinin Aracılık Rolü, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(3), 585-597.
Shahid, M. N., Latif, K., Sohail, N., and Ashraf, M. A. (2011). Work Stress and Employee Performance in Banking Sector Evidence from District Faisalabad, Pakistan, Asian Journal of Business and Management Sciences, 1(7), 38-47.
Shrestha, N. (2021). Factor Analysis as a Tool for Survey Analysis, American Journal of Applied Mathematics and Statistics, 9(1), 4-11.
Suárez‐Mendoza, M.J., and Zoghbi-Manrique-de-Lara, P. (2008). The Impact of Work Alienation on Organizational Citizenship Behavior in the Canary Islands, International Journal of Organizational Analysis, 15(1), 56-76.
Şantaş, G., Işık, O., ve Demir, A. (2017). The Effect of Loneliness at Work; Work Stress on Work Alienation and Work Alienation on Employees’ Performance in Turkish Health Care Institution, South Asian Journal of Management Sciences, 10(2), 30-38.
Tanrıverdi, H., ve Kahraman, O. C. (2016). 5 Yıldızlı Otel İşletmelerinde Lider-Üye Etkileşimi ve İşe Yabancılaşma İlişkisi: Marmaris ve İstanbul Destinasyonlarında Bir Araştırma, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(3), 463-493.
The American Institute of Stress. (2019), 42 Worrying Workplace Stress Statistics, https://www.stress.org/42-worrying-workplace-stress-statistics (Erişim Tarihi: 14 Mayıs 2021). Tiyce, M., Hing, N., Cairncross, G., and Breen, H. (2013). Employee Stress and Stressors in Gambling and Hospitality Workplaces, Journal of Human Resources in Hospitality & Tourism, 12(2), 126-154.
Tokmak, M. (2020). Algılanan Örgütsel Desteğin Çalışanların İşe Yabancılaşması ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi Üzerine Bir Araştırma, Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 429-439.
Tonbul, İ., ve Aykanat, Z. (2019). Örgütsel Stresin Çalışan Performansına Etkisi: Yerel Yönetimlerde Bir Uygulama, Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 21(37), 1- 20.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2022), https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Isgucu-Istatistikleri2021-45645 (Erişim Tarihi: 24 Mart 2022).
Tummers, L. G., and Den Dulk, L. (2013). The Effects of Work Alienation on Organisational Commitment, Work Effort and Work‐to‐Family Enrichment, Journal of Nursing Management, 21(6), 850-859.
Tutar, H. (2010). İşgören Yabancılaşması ve Örgütsel Sağlık İlişkisi: Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 65(1), 175-204.
Urbach, N., and Ahlemann, F. (2010). Structural Equation Modeling in Information Systems Research Using Partial Least Squares, Journal of Information Technology Theory and Application, 11(2), 5-40.
Usul, H., ve Atan, A. (2014). Sağlık Sektöründe Yabancılaşma Düzeyi, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2014(1), 1-10.
Uysal, H. T. (2018). Çalışanlarda İşe Yabancılaşmanın Üretkenlik Karşıtı İş Davranışlarına Etkisi, Business & Management Studies: An International Journal, 6(4), 1434-1454.
Xu, Z., and Yang, F. (2018). The Impact of Perceived Organizational Support on the Relationship between Job Stress and Burnout: A Mediating or Moderating Role?, Current Psychology, 40, 402-413.
Yadav, G. K., and Nagle, Y. K. (2012). Work Alienation and Occupational Stress, Social Science International, 28(2), 333-344.
Yıldız, S. (2017). Sosyal Bilimlerde Örnekleme Sorunu: Nicel ve Nitel Paradigmalardan Örnekleme Kuramına Bütüncül Bir Bakış, Kesit Akademi Dergisi, (11), 421-442.
Yılmaz, D. (2014). Dağıtılmış Liderliğin Örgütsel Güven ile Algılanan Örgütsel Destek ve Okul Başarısıyla İlişkisi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.