İsmail AYDIN

10320

Hakikat ve mecaz'ın terimleşme süreci

Tarih sahnesinde beliren her ilmin teşekkülü nasıl belli bir süreç içerisinde gerçekleşiyorsa, ilimlerin kendi ıstılahlarını oluşturması da belirli bir süreç sonunda tamamlanmaktadır. Dolayısıyla, önceleri daha az ve öz konularla teşekkül etmeye başlayan ilimler, zamanla daha kompleks bir yapıya dönüşme yolunda ilerlerken kendi terimlerini de ortaya çıkarırlar. Tıpkı hakikat ve mecaz gibi... Edebî sanatlardan biri olan mecaz, lafız olarak ilk önce tefsir sahasında arz-ı endam etmiş, daha sonra da edebiyat sahasına kaymıştır. Bu makale, edebî bir üslubu simgeleyen hakikat vemecaz ın terimleşme sürecini konu edinmektedir.

The conceptualısatıon process of the truth and the metaphor

Just as the formation of every science emerging in the stage of the history happens in a certain process same thing happens for the formation of terms in every science. Therefore, in the beginning sciences taking forms with concise topics get more complicated in time and they create their terms such as truth and metaphor. Metaphor which is one of the figures of the speech firstly emerged in hermeneutics then passed on literature. In this article the process of becoming term of truth and metaphor, which are symbolize a literary style, will be discussed.
PDF

___

  • Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdullah Ahmed b. Muhammed eş-Şeybânî (ö. 241/855); er- Red ala’l-Cehmiyye ve’z-Zenâdika fîmâ Şekev fîhi min Müteşâbihi’l-Kur’ân ve Teevvelûhu alâ Gayri Te’vîlihî, (thk. Sabrî Selâme Şâhîn), Dâru’s-Sebât, Riyad 2003.
  • Câhız, Ebû Osmân Amr b. el-Bahr, (ö. 255/869); Kitâbü’l-Hayevân (thk. Abdusselâm Muhammed Hârûn), Matbaatü Mustafâ el-Bâbî, Mısır 1966.
  • Durmuş, İsmail; “Mecaz”, DİA, Ankara 2003.
  • Ebu’l-Huseyn el-Basrî, Muhammed b. Alî b. et-Tayyib (436/1044); el-Mu’temed fî Usûli’l-Fıkh, (zabt: Halîl el-Meys), Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrût 2005.
  • Ferrâ, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Ziyâd (ö. 207/822); Me’âni’l-Kur’ân, (thk. Muhammed Alî en-Neccâr – Ahmed Yûsuf Necâtî), Âlemü’l-Kütüb, Beyrût 1983.
  • Haddâd, Ebû Bekr (ö. 800/1398); Keşfü’t-Tenzîl fî Tahkîki’l-Mebâhis ve’t-Te’vîl, (thk.: Muhammed İbrâhîm Yahyâ), Dârü’l-Medâri’l-İslâmî, Bingazi 2003.
  • İbn Âşûr, Muhammed et-Tâhir (ö. 1973); Tefsîru’t-Tahrîr ve’t-Tenvîr, Müessesetü’t- Târîhi’l-Arabî, Beyrut 2000.
  • İbn Cinnî, Ebu’l-Feth Osmân (ö. 392/1001); el-Hasâis, (thk. Abdülhamîd Hindâvî), Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrût 2003.
  • İbn Fâris, Ebu’l-Huseyn Ahmed b. Zekeriyyâ (ö. 395/1004); Mu’cemu Mekâyîsi’l-Lüga, (nşr. İbrâhîm Şemsuddîn), Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrût 1999. es-Sâhibî fî Fıkhi’l-Lugati’l-Arabiyye ve Mesâilihâ ve Süneni’l-Arabi fî Kelâmihâ, (thk. Ömer Fâruk et-Tabbâ’), Dâru Mektebeti’l-Ârif, Beyrût 1993.
  • İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullâh b. Müslim (ö. 276/889); Te’vîlü Müşkili’l- Kur’ân, (thk. Sa’d b. Necdet Ömer), Müessesetü’r-Risâle Nâşirûn, Beyrut 2011.
  • İbn Sîde, Ebu’l-Hasen Alî b. İsmâîl (ö. 458/1065); el-Muhassas, Dâru’l-Kütübi’l- İlmiyye, Beyrût Trs.
  • İbn Teymiyye, Takiyuddîn Ahmed b. Abdülhalîm (ö. 728/1327); Mecmûu’l-Fetâvâ, (Cem’ ve Trb. Abdurrahmân b. Muhammed b. Kâsım), Mücemme’u’l-Melik, Medîne 2004.
  • Kisâî, Ebü’l-Hasan Ali b. Hamza (ö. 189/804); Me’âni’l-Kur’ân (nşr. Îsâ Şehhâte Îsâ), Dâru Kubâ, Kâhire 1998.
  • Matlûb, Ahmed, Mu’cemu Mustalahâti’l-Belâgiyye ve Tetavvuruhâ, Mektebetü Lübnân, Lübnân 2000.
  • Müberred, Ebu’l-Abbâs Muammed b. Yezîd (ö. 285/898); el-Muktedab, (thk. Muham- med Abdülhâlik Udayme), Âlemü’l-Kütüb, Beyrut Trs.
  • Sibeveyh, Ebû Bişr Amr b. Osmân b. Kanber (ö. 180/796); el-Kitâb (Kitâbu Sibeveyh), (thk. Abdüsselâm Muhammed Hârûn), Mektebetü’l-Hâncî, Kâhire 2009.
  • Şâfiî, Ebû Abdullâh Muhammed b. İdrîs b. Abbâs (ö. 204/819); er-Risâle, (thk. Ahmed Muhammed Şâkir), el-Mektebetü’l-İlmiyye, Beyrût Trs.
İslami İlimler Dergisi-Cover
  • ISSN: 1306-7044
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 2015
  • Yayıncı: Çorum Çağrı Eğitim Vakfı
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Kur'an dilinde kinaye ve ta'riz

Mustafa ÖZTÜRK

Es-savâiku'l-mürsele adlı eseri çerçevesinde İbn Kayyim El-Cevziyye'nin mecaz eleştirisi

Harun ÖĞMÜŞ

Kur'an'da hakikat ve mecazın tespitinde bağlamın önemi

Mevlüt ERTEN

Hadislerde temsîlî anlatım

Recep ASLAN

Ebû Ubeyde'nin mecâzu'l-Kur'ân'ı ve mecâzî yorumları

Ali AKAY

Teolojik dilde mecâza yer bulmanın imkânı-kadı abdülcebbar açısından bir çözümleme-

Yunus CENGİZ

Hakikat ve mecaz'ın terimleşme süreci

İsmail AYDIN

Ayhan Ercüment, Cumhuriyet Türkiyesi'nin kuruluş sürecinde Ulus- Devletdin ilişkileri (1920-1937), y. lisans tezi, danışman: Doç. Dr. İhsan Toker, Ankara 2012, 317 s.

Mustafa GÜNERİGÖK

Hakikat-mecaz kutuplaşması bağlamında kur'an'da temsilî (simgesel) anlatım

Necdet ÇAĞIL

Klâsik ve modern arap literatürü açısından islam düşüncesinde hakikat ve mecaz tartışmaları

Soner GÜNDÜZÖZ