Ali AKAY

8825

Ebû Ubeyde'nin mecâzu'l-Kur'ân'ı ve mecâzî yorumları

Bu makalede Ebû Ubeydenin Mecâzul-Kurân isimli eseri ve bazı ayetler hakkında yapmış olduğu mecâzî yorumlar üzerinde değerlendirmeler yapılmıştır. Ebû Ubeydenin Mecâzul-Kurânı bu sahadaki ilk eserlerdendir. Mecâzın ıstılahlaşmasında onun önemli bir katkısı olmuştur. Ebû Ubeyde mecâz kavramını kullanmamakla beraber teşbîh, temsîl ve kinâyeyi açıkça kullanmıştır. Makalede Ebû Ubeydenin müteşabih ayetlerin yanısıra istiâre, kinâye ve hazifle ilgili yaptığı incelemeler/yorumlar üzerinde durulmuştur.

Majaz al-qur an of abu ubaidah and his allegorical interpretation

In this article, we examined some evaluations on the work of Abu Ubaidah named Majaz al-Qur an and his allegorical interpretations on some verses. Majaz al-Qur an of Abu Ubaidah is one of the first works in this field. He played an important role in the conceptualizing of majaz. He hasn t used the term of majaz but used the terms of teshbih, tamsîl and allusion. We also exmanined his allegorical interpretations on the mutashabih verses and metaphor, allusion and ellipsis.
PDF

___

  • Abdulbâkî, Muhammed Fuâd, Mu’cemu’l-mufehres li elfâzi’l-Kur’âni’l-Kerîm, el- Mektebetu’l-İslâmiyye, İstanbul 1982.
  • Bilgin, Abdülcelil, Kur’an’daki Deyimler ve Zemahşeri’nin Keşşaf’ı, Ankara Okulu Yayınları, Ankara, 2008. Kur’an’da Deyimler ve Kur’an’ın Anlaşılmasındaki Rolü, Pınar Yayınları, İstan- bul, 2003. Kur’an’ın Sözvarlığı, Araştırma Yayınları, Ankara, 2011.
  • el-Beydâvî el-Kâdî, Envâru’t-tenzîl ve esrâru’t-te’vîl, (I-II), Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye, Beyrut, 1408/1988.
  • Bulut, Ali, “Kur’an Filolojisiyle İlgili Üç İlim Dalı (garîbü’l-Kur’ân, meânî’l-Kur’ân, i’râbu’l-Kur’ân) ve bu dallarda eser veren müellifler (hicrî ilk üç asır)”, O.M.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 12-13, Samsun 2001.
  • el-Câbirî, Muhammed Âbid, Arap-İslam Kültürünün Akıl Yapısı, (Çev. Burhan Köroğlu, Hasan Hacak, Ekrem Demirli) Kitabevi, İstanbul 2000.
  • Cerrahoğlu, İsmail, “es-Sicistânî, Muhammed b. Uzeyz”, DİA, Tefsir Usulü, TDVY. Ankara, 1997.
  • Demirci, Muhsin, Tefsir Uusulü, İFAV Yayınları, İstanbul 200.
  • el-Cevherî, İsmâil b. Hammâd, es-Sıhâh, tah. Ahmed Abdulgafûr Attâr, Dâru’l-ilm li’l- melâyîn, Beyrut 1404/1984.
  • Durmuş, İsmail, “Kinâye”, DİA, Ankara 2002.
  • Durmuş, İsmail-Pala, İskender, İstiâre, DİA, İstanbul 2001.
  • Ebû Hayyân el-Endelusî, el-Bahru’l-muhît, Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye, Beyrut 1413/1993.
  • Ebussuûd, İrşâdu akli’s-selîm ilâ mezâya’l-Kur’âni’l-Kerîm, (I-IX), Muessesetu tarihi’l- Arabî-dâr ihyâi’t-turâsi’l-Arabî, Beyrut 1411/1990.
  • Ebû Ubeyde, Mecâzu’l-Kur’ân (I-II), thk. M. Fuâd Sezgin, Mektebetu’l-Hâncî, Kahire trz.
  • Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır, Hak Dini Kur’ân Dili, (I-IX) Merve Yayınları, İstanbul 2001.
  • Eroğlu, Muhammed, “en-Nehhâs”, DİA,
  • el-Ferrâ, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Ziyâd, Me’âni’l-Kur’ân, (I-III), Alemu’l-kutub, Beyrut 1403/1983.
  • el-Hâşimî, Ahmed, Cevâhiru’l-belâğa, Kahraman Yayınları, İstanbul 1984.
  • el-Isfahânî, Râğıb, el-Müfredât fî garibi’l-Kur’ân, Daru’l-kalem-Dâru’ş-şâmiyye, Dımaşk-Beyrut 1412/1992.
  • İbn Aşûr, Muhammed Tâhir, et-Tahrîr ve’t-tenvîr, (I-XXX), Dâru’t-Tunusiyye li’n-neşr, Tunus 1984.
  • İbn Fâris, Ahmed, es-Sâhibî, Tah: Ahmed Sakar, İsâ Baba el- Halebî, Kahire trz.
  • İbn Kuteybe, ‘Abdullah, Te’vîlu muşkili’l-Kur’ân, tah. Ahmed Sakr, Mektebetu’d-dâru’t- turâs, Kahire trz.
  • İbn Manzûr, Muhammed b. Mukerrem, Lisânu’l-Arab, tah. Emîn Muhammed Abdulvehhâb-Muhammed Sâdık el-Ubeydî, Dâr ihyâi’t-turâsi’l-Arabî, Beyrut, 1416/1996.
  • İbnu’l-Cevzî, Ebu’l-Ferec, Zâdu’l-mesîr fî ilmi’t-tefsîr, (I-IX), el-Mektebu’l-İslamî, by. trz.
  • Karaman, Hayrettin ve Diğerleri, Kur’ân Yolu, (I-V), DİB Yayınları, Ankara 2007.
  • el-Kazvînî, Muhammed b. Kadı, el-İdâh (Şuruhu’t- Telhîs ile bir. bas.), Dâru’l-beyâni’l- ’Arabî, Beyrut 1412/1992.
  • Kırbaşoğlu, Hayri, “Müteşâbihât Konusundaki Yaklaşımların Değerlendirilmesi”, I. Kur’ân Sempozyumu, Ankara 1994.
  • el-Kurtubî, Ebû Abdillah Muhammed b. Ahmed, el-Câmi’ li ahkâmi’l-Kur’ân, (I-XXIV), tah. Abdullah b. Abdulmuhsin et-Türkî, Muessesetu’r-Risale, Beyrut 1427/2006.
  • Macit, Nadim, Kur’ân’ın İnsan-Biçimci Dili, Beyan Yayınları, İstanbul 1996.
  • en-Nesefî, Ebu’l-Berekât Abdullah b. Ahmed, Medâriku’t-tenzîl ve hakâiku’t-te’vîl, (I-III), tah. Yusuf Ali Bedevî, Dâru’l-kelimu’t-tayyib, Beyrut 1419/1998.
  • Öztürk, Mustafa, Kur’ân Dili ve Retoriği, Kitâbiyât, Ankara 2002.
  • Paçacı, Mehmet, “Kur’ân’da Dil ve Varlık Alanları”, 2. Kur’ân Sempozyumu, Bilgi Vakfı Yayınları, Ankara, 1996.
  • er-Râzî, Fahruddîn, Mefâtihu’l-gayb, (I-XXX), Dâru’l-fikr, Beyrut, 1414/1994,
  • Sezgin M. Fuâd, Mecâzu’l-Kur’ân (Mukaddime), Mektebetu’l-Hâncî, Kahire trz.
  • Subhî es-Sâlih, Mebâhis fî ulûmi’l-Kur’ân, Çev. M. Said Şimşek, Hibaş, Konya, trz.
  • es-Suyûtî, Celâluddîn, el-İtkân fî ulumi’l-Kur’an, Dâr İbn Kesîr-Dâru’l-Ulûmi’l- İnsâniyye, Dımaşk 1414/1993.
  • eş-Şerîf er-Radîy, Telhisu’l-beyân fî mecâzâti’l-Kur’ân, Menşûrât Dâri’l-mektebeti’l- Hayât, Beyrut trz.
  • et-Teftezânî, Mes’ud b. Ömer, Muhtasaru’l-me’ânî, (Şuruhu’t- Telhîs ile bir. bas.) Dâru’l-beyâni’l-’Arabî, Beyrut, 1412/1992.
  • el-Vâhıdî, Ebu’l-Hasan Ali b. Ahmed, el-Vasît fî tefsîri’l-Kur’âni’l-Mecîd, (I-III) tah. Adil Ahmed Abdulmevcûd ve Diğerleri, Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye, Beyrut 1415/1994.
  • Watt, Montgomery, Modern Dünyada İslâm Vahyi, Çev. Mehmet S. Aydın, Hülbe Ya- yınları, Ankara, 1982.
  • Yavuz, Ömer Faruk, Kur’ân’da Sembolik Dil, Ankara Okulu Yayınları. Ankara, 2006.
  • Yıldırım, Suat, Kur’ân’da Uluhiyyet, Kayıhan Yayınları, İstanbul, 1987.
  • ez-Zerkânî, M. Abdulazîm, Menâhilu’l-irfân fî ulûmi’l-Kur’ân, Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye, Beyrut, 1409/1988.
  • ez-Zerkeşî, Burhânuddîn, el-Burhân fî ulûmi’l-Kur’ân, thk. Muhammed ebu’l-Fadl İbrâhîm, Mektebetu’t-dâri’t-turâs, Kahire, 1404/1984.
İslami İlimler Dergisi-Cover
  • ISSN: 1306-7044
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 2015
  • Yayıncı: Çorum Çağrı Eğitim Vakfı
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Hadislerde temsîlî anlatım

Recep ASLAN

Ayhan Ercüment, Cumhuriyet Türkiyesi'nin kuruluş sürecinde Ulus- Devletdin ilişkileri (1920-1937), y. lisans tezi, danışman: Doç. Dr. İhsan Toker, Ankara 2012, 317 s.

Mustafa GÜNERİGÖK

Hz. Peygamber'in günlük istiğfar sayılarıyla ilgili hadislerinin yorumunda hakikat-kinaye ikilemi

Mehmet DİNÇOĞLU

Hakikat ve mecazın belirleyicisi müfessirdir -günümüz tefsirinde mecazın imkânlarından istifade edilmesi-

İsmail ÇALIŞKAN

Melayê Cızîrî'nin düşüncesinde hakikat ve mecaz'ın ontolojik ve epistemolojik boyutu

M. Nesim DORU

Batı ve Doğu-islam anlatı geleneği farkı: Temsilî dil ile hikâye örneği

İsmail SÜPHANDAĞI

Kur'an'da hakikat ve mecazın tespitinde bağlamın önemi

Mevlüt ERTEN

Teolojik dilde mecâza yer bulmanın imkânı-kadı abdülcebbar açısından bir çözümleme-

Yunus CENGİZ

Klâsik ve modern arap literatürü açısından islam düşüncesinde hakikat ve mecaz tartışmaları

Soner GÜNDÜZÖZ

Kur'an dilinde kinaye ve ta'riz

Mustafa ÖZTÜRK