Es-savâiku'l-mürsele adlı eseri çerçevesinde İbn Kayyim El-Cevziyye'nin mecaz eleştirisi

Kurânın yorumlanmasında belirleyici olan en önemli hususlardan biri de mecazdır. Mecaz, özellikle müteşâbih âyetler ve haberi sıfatların yorumuyla ilgili olarak gündeme gelmiştir. Nasslara bağlılığıyla öne çıkan selef ekolüne mensup âlimler içerisinde haberi sıfatların tevilini önlemek maksadıyla mecazı reddedenler olmuştur. Bu makalede bu âlimlerin önde gelenlerinden biri olan İbn Kayyim el-Cevziyyenin konuyla ilgili görüşleri gerekçeleriyle birlikte ele alınıp değerlendirilmektedir.

According to his book Es-Savâıku l-mursele , Ibn Kayyım s critic of metaphor

One of the most important determining factor in order to interpret the Quran is metaphor. Metaphor, especially in relation to the interpretation of the mutashâbih (allgorical) verses and divine attributes has been discussed. Of the early Muslims (Salafi), some scholars denied and rejected methapor to avoid interpretation (ta vil) of habari qualities (divine attributes). In this article, the opinion of İbn Qayyim Al-Jawziyya, who is one of the leading scholars of Salafi, will be discussed with its reasons.

___

  • Abdülazîm el-Mut’inî, el-Mecâzfi’l-lügave’l-Kur’ânı’l-Kerîm, I-II, Kâhire: MektebetüVehbe Abdülkâhir el-Bağdâdî, Usûlü’d-dîn(nşr. AhmedŞemsüddîn), 1. Baskı, Beyrut: Dâru’l- Kütübi’l-İlmiyye, 2002.
  • Abdünnâfi’ Efendi, en-Nef’u’l-muavveltercemetü’t-Telhîsve’l-Mutavvel, İst: Âmire, 1290.
  • Ahfeş, Meâni’l-Kur’ân, I-II, (nşr. HüdâMahmûdKurâa), Kâhire: Mektebetü’l-Hancî, ts.
  • Alâüddin el-Buhârî, Keşfü’l-esrâr ‘an UsûliFahri’l-İslâm el-Pezdevî, I-IV, 2. Baskı, Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî, 1994.
  • Ali el-Cârim-Mustafa Emîn, el-Belâgatu’l-Vâzıha, Dâru’n-Nu’mân li’l-ul”ûm, ts.
  • Bâkıllânî, el-İnsâf fî mâ yecibü i’tikâduh ve lâyecûzu’l-cehlü bih (nşr. Muhammed Zâhid el-Kevserî), 2. Baskı, el-Mektebetü’l-Ezheriyyeli’t-Türâs, 2000.
  • Beyâzîzâde, el-Usûlü’l-münîfe li’l-İmâm Ebî Hanîfe (nşr. İlyas Çelebi), İst: MÜİF Yayınları, 1996.
  • Birışık, Abdülhamit, “İbnü’n-Nakîb el-Makdisî”, DİA, XXI, 165-6.
  • Bolelli, Nusrettin, Belâgat, 5. Baskı, İst: MÜİF Yayınları, 2009.
  • Durmuş, İsmail, “Mecaz”, DİA, XXVIII, 217.
  • EbûUbeyde, Mecâzu’l-Kur’ân (nşr: M. Fuâd Sezgin), I-II, Kâhire: Mektebetü’l-Hancî, ts.
  • Ebü’l-Hasen el-Eş’arî, el-İbâne ‘an usûli’d-diyâne, 1. Baskı, Beyrut: Dâru İbn Zeydûn, ts.
  • Ebü’l-Huseyn el-Basrî, Kitâbü’l-Mu’temed fî usûli’l-fıkh (nşr. Muhammed Hamîdullah), I-II, Dımaşk 1964.
  • Ferrâ, Meâni’l-Kur’ân, I-III, (nşr. Ahmed Yûsuf Necâtî-Muhammed Ali en-Neccâr) Dârü’s-sürûr, ts.
  • Gazzâlî, el-Müstasfâ fî ilmi’l-usûl, I-II, Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, ts.
  • Izutsu, Toshihiko, Kur’an’da Dinî ve Ahlâkî Terimler( trc. Salahattin Ayaz), İst: Pınar Yayınları, ts.
  • İbn Cinnî, el-Hasâis (nşr. Muhammed Ali en-Neccâr), I-III, Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l- Arabî, ts.
  • İbn Fûrek, Makâlâtü’ş-Şeyh Ebi’l-Hasan el-Eş’arî ( nşr. Ahmed Abdürrahîm es-Sâyih), 1. Baskı, Kâhire: Mektebetü’s-Sekâfeti’d-Dîniyye, 2005.
  • İbn Kayyim el-Cevziyye, Bedâiu’t-tefsîr, I-IV, (der. Yusrî es-Seyyid Muhammed; Türkçeye trc. Harun Öğmüş-Halil Aldemir), İst: Karınca Polen Yayınları, 2011. es-Savâiku’l-mürsele ‘ale’l-Cehmiyye ve’l-Muattıla, I-IV, (nşr. Ali b. Muhammed ed-Dâhîlullah), Riyad: Dâru’l-Âsım, ts.
  • İbnü’l-Mevsılî, Muhtasaru’s-Savâik (nşr. Zekeriyyâ Ali Yusuf), Kâhire, t.y.
  • Kâsimî, Mehâsinü’t-te’vîl (nşr. Ahmed b. Ali-Hamdî Subh), Kâhire: Dâru’l-Hadîs, 2003.
  • Kazvînî, Telhîsu’l-Miftâh (nşr: Nevzat H Yanık ve dğr), İst: Huzur Yayın-Dağıtım, ts.
  • Özdemir, İbrâhim, İslâm Düşüncesinde Dil ve Varlık (vaz’ ilminin temel meseleleri), İstanbul: İz Yayıncılık, 2006.
  • Râgıb, Müfredâtüelfâzı’l-Kur’âni’l-Kerîm (nşr: Safvân ‘AdnânDâvûdî), 1. Baskı, Dımaşk: Dâru’l-Kalem, 1992.
  • Râzî, Mefâtîhu’l-ğayb, I-XXXII, 1. Baskı, Kâhire: el-Matbaatu’l-Behiyyetü’l-Mısriyye,ts. el-Mahsûl fî ilmi usûli’l-fıkh (nşr: CâbirFeyyâz el-’Alvânî), I-VI, Beyrut: Müessesetü’r-risâle, ts.
  • Suyûtî, el-Müzhir fî ulûmi’l-lüğa ve envâihâ, 3. Baskı, Kâhire: MektebetüDâri’t-Türâs,ts.
  • Sübkî, Raf’u’l-hâcib ‘an Muhtasari İbni’l-Hâcib (nşr. Ali Muhammed Muavvad, Âdil AhmedAbdü’l-Mevcûd) I-IV, 1. Baskı, Beyrut: Âlemü’l-Kütüb, 1999.
  • Şimşek, M. Sait, Kur’ân’da iki mesele, 4. Baskı, İst: Ekin Yayınları, ts.
  • Teftâzânî, el-Mutavvel (nşr: AbdülhamîdHindâvî), 1. Baskı, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2001.