Şemsüddîn es-Semerkandî'nin Nübüvvet Anlayışı İbrah

Bu çalışmada, Kelam başta olmak üzere çok farklı alanlarda eserler telif etmiş olan Şemsüddin es-Semerkandî'nin nübüvvete ilişkin görüşlerini ortaya koymaya çalışacağız. Düşünce tarihimizde hak ettiği ilgiyi görmediğini düşündüğümüz Semerkandî'nin, nübüvvetin ispatı için getirdiği "aklın kesinlikle kabul etmeyeceği hususları iddia etmemek" ilkesi oldukça dikkat çekicidir. Semerkandî'ye göre vahyin muhatabı olan insan teklifi aklıyla değerlendirir. Dolayısıyla insan aklına hitap eden vahyin, akıl için çelişki arz edecek, aklın açıkça reddedeceği bir bilgi ve teklif içermemesi gerekir. Ayrıca o, peygamberin davetinin insanları Allah'a itaat etmeye ve ona isyan etmekten sakınmaya yönelik olmasını vicdanî ve ahlâkî bir ispat yolu olarak görür. O, gerek nübüvveti inkâr eden grupların, gerekse nübüvveti kabul etmekle birlikte Hz. Muhammed'in nübüvvetini inkâr eden Yahudî, Hıristiyan ve Mecûsîlerin delillerini çürütmek amacıyla akli ve nakli deliller ortaya koyar.

Shemsuddin Samarqandi's Understanding of Prophecy

In this study, we try to reveal Shemsuddin al-Samarqandi's opinion on prophecy who has works on many different areas, notably Kalam. Samarqandi who doesn't gain traction enough which he deserves in our intellectual history makes a remarkable principle in order to prove prophecy: "not to claim something that wisdom never accept." According to Samarqandi, people who are answerer for revelations evaluate the offer with wisdom. Thereby the revelation which addresses to the wisdom mustn't include a discrepancy, an information and an offer that the wisdom refuses. Also he sees the invitation of the prophet that contains obedient to god and avoiding to riot, as a moral and conscientious way of demonstration. He reveal the reason-based and transferbased evidence in order to confute proofs of not only groups which refuse prophecy but also Jews, Christians and Zoroastria.ns who don't believe in prophecy of Mohammad while they believe in prophecy

PDF

___

Ahatlı, Erdinç, Peygamberlik ve Hz. Muhammed'in Peygamberliği, Ankara: DİB Yay., 2007.
Akbulut, Ahmet, Nübüvvet Meselesi Üzerine, Ankara: Birleşik Yay., 1992.
Arslan, Hulusi ve Bozkurt, Mustafa, Sistematik Kelam, Ankara: TDV Yay., Bağçeci, Muhittin, Peygamberlik ev Peygamberler, Ankara: Kitabe Yay., 2013.
Bâkıllânî, Ebû Bekir Muhammed b. et-Tayyib, Temhîdü'l-Evâil ve Telhîsu'd- Delâil, nşr. İmadüddin Ahmed Haydar, Beyrut: 1987.
Brockelmann, C., Geschichte der Arabischen Literatur (GAL), Leiden: 1943.
Cürcânî, Ebu'l-Hasan Seyyid Şerif Ali b. Muhammed, Şerhü'l-Mevâkıf, Beyrut: Cürcânî, Ebu'l-Hasan Seyyid Şerif Ali b. Muhammed, et-Ta'rîfât, tah. Abdurrahman Umeyra, Beyrut: Âlemü'l-Kütüb, 1987.
Cüveynî, İmâmü'l-Haremeyn, Kitâbü'l-İrşâd, çev. A. Bülent Baloğlu vd., Ankara: TDV Yay., 2010.
Dımeşkî, İbn Tulun, Gurâfû'l-Âliye fî Terâcim-i Müteahhiri'l-Hanefiyye, Süleymaniye Ktp., Reîsülküttâb No: 671/1.
Düzgün, Şaban Ali, "İmam Mâturîdî ve Semerkant Bölgesinde Ana Düşünce", Kelam, (ed.), Şaban Ali Düzgün, Ankara: Grafiker Yay., 2015, s. 156-161.
Eş'ârî, Ebu'l-Hasan Ali b. İsmail, Kitâbü'l-Lum'a fi'r-Reddi alâ Ehli'z-Zeyği ve'l- Bid'a, tah., Hamûde Ğurâbe, y.y.: 1955.
Fârâbî, Ebû Nasr Muhammed b. Muhammed, Kitâbü'l-Ârâi Ehli'l-Medîneti'l- fâzıla, çev. Mahmut Kaya (Erdemli Şehir Halkının Görüşleri), İslâm Filozoflarından Felsefe Metinleri, İstanbul: Klasik Yay., 2003, ss. 139-150.
İbn Haldun, Ebu Zeyd Veliyüddin Abdurrahman b. Muhammed, Mukaddime, çev. Zakir Kadiri Ugan, İstanbul: MEB Yay., 1986.
İbn Kutluboğa, Tâcû't-Terâcim fî Tabakâti'l-Hanefiyye, Bağdâd: 1962.
Kadı Abdülcabbar, Mutezile'de Din Usûlü (el-Muhtasar fî Usûli'd-Din), çev. Murat Memiş, İstanbul: İz Yay., 2006.
Kadı Abdülcabbar, Şerhu'l-Usûli'l-Hamse, Beyrut: 2001.
Karadaş, Cağfer "Vahyi Alma ve Uygulamada Hz. Peygamberin Rolü", Diyanet İlmî Dergi (Peygamberimiz Hz. Muhammed), (2000): 239-244.
Karatay, Fehmi Edhem Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Arapça Yazmalar Katalogu, İstanbul: Topkapı sarayı Müzesi Yay.,1966.
Karsî, Dâvud b. Muhammed, Şerhu'l-Kasîdeti'n-Nûniyye, İstanbul: 1297.
Kâtib Çelebî, Keşfu'z-Zunûn, İstanbul: 1955.
Kâtib Çelebî, Süllemû'l-Vüsûl ilâ Tabakâti'l-Fuhûl, Süleymaniye Ktp., Şehid Ali Paşa, No: 1887.
Kehhâle, Ömer Rızâ, Mu'cemû'l-Müellifîn, Matbaatû't-Terakkî, Dımeşk /1960.
Kemâl Paşazâde, Şemsüddîn b. Ahmed b. Süleyman, Tabakâtû'l-Hanefiyye, Süleymaniye Ktp., Lâleli, No:3711.
Kutluer, İlhan, "es-Semerkandi Muhammed b. Eşref", Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 2009, XXXVI, 475-477.
Mâturidî, Ebu Mansur Muhammed b. Muhammed, Kitabü't- Tevhid, tah. Fethullah Huleyf, İstanbul: 1979.
Mâturidî, Ebu Mansur Muhammed b. Muhammed, Te'vilâtü'l-Kur'an, İlmi Neşre Haz. Ahmet Vanlıoğlu, İlmî Kont. Bekir Topaloğlu, İstanbul: Mizan Yay., 2004-2010.
Mustafa Sabri, Mevkıfu'l-Akl ve'l-İlm ve'l-Âlim min Rabbi'l-Âlemîn ve İbâdihi'l- Mürselîn, Kahire: 1950.
Nesefî, Ebu'l-Muîn Meymun b. Muhammed, Tabsıratü'l-Edille fi Usûli'd-Din, tah., Hüseyin Atay-Şaban Ali Düzgün, Ankara: DİB Yay., 2003.
Özen, Şükrü, "İmam Ebû Mansur el-Mâturidî'nin Fıkıh Usulünü İnşâsı", İmam Mâturidî, ve Mâturidîlik, (ed.) Sönmez Kutlu, Ankara: Kitabiyat Yay., , s. 203-242.
Pezdevî, Ebul Yusr Muhammed, Ehl-i Sünnet Akaidi, çev. Şerafeddin Gölcük, İstanbul: Kayıhan Yay., t.y.
Râzî, Ebu Abdullah Fahreddin Muhammed b. Ömer, el-Muhassal, çev. Hüseyin Atay, Ankara: AÜİF Yay., 1978.
Sâbûnî, Nureddin, Mâturîdiyye Akaidi, çev. Bekir Topaloğlu, Ankara: DİB Yay., 1979.
Semerkandî, Şemsüddin Muhammed b. Eşref el-Hüseynî, el-Me'ârif, Süleymaniye Ktp., Lâleli, No: 2432/5.
Semerkandî, Şemsüddin Muhammed b. Eşref el-Hüseynî, es-Sahâif, Süleymaniye Ktp., Şehid Ali Paşa, No: 1688.
Semerkandî, Şemsüddin Muhammed b. Eşref el-Hüseynî, es-Sahâifü'l-İlâhiyye, tah. Ahmed Abdurrahman eş-Şerif, Kuveyt: Mektebetü'l-Felah, 1405/1985.
Semerkandî, Şemsüddin Muhammed b. Eşref el-Hüseynî, Mu'tekadât, Süleymaniye Ktp., Lâleli, No: 2432/3.
Semerkandî, Şemsüddin Muhammed b. Eşref el-Hüseynî, İslâm'ın İnanç İlkeleri, thk. çev. ve değ. İsmail Yürük-İsmail Şık, Ankara: Araştırma Yay., 2011.
Şa'rânî, Abdulvehhab b. Ahmed, Tabakâtû's-Sâlihîn ve'l-Ulemâu'l-Kâmilîn, Süleymaniye Ktp., Reîsülküttâb, No: 675.
Şemseddîn Sami, Kâmûsu'l-A'lâm, İstanbul: 1311.
Şık, İsmail, "Felsefi Kelam Geleneğinde Varlık Kavramı: Şemsüddin es- Semerkandî Örneği", Uluslararası 13. Yüzyılda Felsefe Sempozyumu Bildirileri, (ed.) Murat Demirkol- M. Enes Kala, Ankara: 2014.
Şık, İsmail, Hanefi-Maturidi Geleneğin Usulu'd-Din Anlayışı Lamişi Perspektifinde Kelam-Usulu'l-Fıkh- Diyaloğu, Ankara: Asil Yay., 2009.
Şık, İsmail, Şemsüddin Semerkandi'de Varlık, Adana: Giriş Matbaası, 2011.
Şulul, Cevher, Nübüvvet Felsefesi, İstanbul: İnsan Yay., 2010.
Taftazâni, Sadüddin Mes'ud b. Ömer, Şerhu'l-Akâid, Haz., Süleyman Uludağ, İstanbul: Dergah Yay., 1991.
Taftazâni, Sadüddin Mes'ud b. Ömer, Şerhü'l-Mekâsıd, Beyrut: 2001.
Taşköprîzâde, Ahmed b. Mustafâ, Miftâhu's-Sa'âde ve Misbâhu's-Siyâde, Kahire: 1968.
Topaloğlu, Bekir, Kelâm Araştırmaları Üzerine Düşünceler, İstanbul: MÜİFV Yay., 2004.
Yavuz, Salih Sabri, İslâm Düşüncesinde Nübüvvet, İstanbul: İnsan Yay., , t.y.
Yüksel, Emrullah, "Eş'ârîler ile Mâturidîler Arasındaki Görüş Ayrılıkları", Atatürk Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dergisi 4, (1980): 91-103.
Yüksel, Emrullah, Sistematik Kelam, İstanbul: İz Yay., 2011.
Yürük, İsmail, "Şemsüddin es-Semerkandî ve Belirgin Kelami Görüşleri" , Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 1/1, (2001): 93-105.
Yürük, İsmail, "Şemsüddîn Muhammed B. Eşref el-Hüseynî es- Semerkandî'nin Belli Başlı Kelâmî Görüşleri, Allah Ve İman Anlayışı", Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1987.