Şakerim Kudayberdiulı’nın Şiirlerinde Düşünme Hâlleri

Türk dünyası edebiyat birikiminin Kazak coğrafyasında şiirleriyle dikkati çeken Şakerim Kudayberdiulı ideal sahibi, düşünen bir şairdir. O şiirlerinde sadece mensubu olduğu millete değil tüm insanlığa faydalı olabilecek şeyleri bizzat kavramaya, kavrayabildiklerini de birinci elden okuru ile paylaşmaya çabalar. Onun şiirlerinde düşünme fiili çoğu zaman oluş hâlinde verilir. Yine bu şiirlerde bireyin ihtiyaç ve menfaatlerine karşılık gelen, geçici ve derinliksiz; toplumun faydasına hizmet eden, ahlak hâlini almış, derinlikli olmak üzere iki farklı düşünme fiiline dikkat çekilir. Şair okuyucularını, bu iki düşünme biçimi arasında ideal olduğuna inandığı şekilde bir düşünme yeteneği kazandırmak için uğraşır. Kazak coğrafyasında eğitim, millî birlik ve doğru din anlayışı konusunda yaşanan sıkıntılar sebebiyle ideal düşünme biçiminden uzaklaşıldığını düşünen Kudayberdiulı, geleceği kurtarmak için bu düşünce şeklinin yeniden kazanılması gerektiğine inanır. Çünkü ona göre adalet, doğruluk, özgürlük ve hak kavramlarının hem teorik hem de pratik olarak bireyin ve toplumun hayatında yerleşik hâle gelebilmesi bu düşünce biçiminin kazanılmasıyla mümkün olacaktır.        

The Title of the Paper as English Ways of Thinking in Sakerim Kudayberdiuli’s Poems

Drawing attention with his poems of the Turkic literature accumulation in the Kazakh geography; Sakerim Kudayberdiuli is an idealist and a philosopher poet. In his poems, he endeavors to comprehend the things that can be beneficial not only to his nation, but to the whole humanity and to share his comprehension with the readers at first hand. In the poems, the act of thinking is often given as an occurrence. Also, these poems draw attention to two different acts of thinking, one of which is a temporary and shallow thinking corresponding to individual’s needs and benefits and the other one is a deep thinking serving the benefits of society in the form of morality. The poet strives to give his readers the ability to think in a way between these two ways of thinking that he believes to be ideal. Kudayberdiuli believes that this way of thinking should be regained in order to save the future because of the difficulties in education, national unity and the true religious understanding in the Kazakh geography, which have caused people to estrange from the ideal way of thinking. Because according to him, the concepts of justice, righteousness, freedom and right can be established in the life of individual and society both theoretically and practically only through gaining this way of thinking.  

___

  • KAYNAKÇA
  • ALTINMAKAS,, Layik (2014). Hanlık Devrinden Günümüze Örneklerle Kazak Edebiyatı. İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yay.
  • BAKTIBAYKIZI SAHİPOVA, F. (2005), Kazak Aydın Şekerim Kudayberdiulı: Hayatı ve Eserleri (1858 - 1931). Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, 2 (1), 149-161, Ankara
  • IŞIK, S. (2004), Şekerim Kudayberdiyev’in Şiirleri Giriş-Metin-Dizin. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir
  • İBRAGİM, D. (2010), Klâsik Kazak Şâiri Şakerim (Şahkerim) Kudayberdiulı’nın Hayatı ve Aşk Konulu Şiirleri. Turkish Studies, 5 (3), 258-281
  • İBRAGİM, D. (2013), Kazak Şair Şahkerim (Şakerim) Kudayberdiulı’nın Şiirlerinde Sevgili. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 11, 177-194, İstanbul
  • ÖZEL, İsmet (2002). Şiir Okuma Kılavuzu. İstanbul: Şule Yay.
  • SIDIKOV, Yerlan. (2014). Kazak Edebiyatının Abidevî Şairi Şakarim. Ankara: Bengü Yay.
  • TOPALOĞLU, Ahmet. (2014). Türkçe Sözlük. İstanbul: Kapı Yay.