Nâbî’nin Ziya Paşa’nın Şiirlerine Etkisi

Çevresine duyarlı bir şair olan Nâbî şiirlerinde dönemin yanlışlıklarını, problemlerini bildirmiş, düşünce dünyasında insanların gerçekleri görmelerini sağlamıştır. Böylece Nâbî, klasik Türk edebiyatında hikemî tarzın ilk temsilcisi kabul edilmiştir. Nâbî’nin şiirle düşünceyi birleştirdiği hikemî tarz kendisinden iki asır sonra devam eden karışıklıkların da neticesiyle Ziya Paşa, Namık Kemal gibi Tanzimat Edebiyatı şairlerimizi etkisi altına almıştır. Bu bilgiden hareketle Nâbî ekolü olarak bilinen hikemî şiir aynı zamanda bir devlet adamı olan Ziya Paşa’nın eserlerinde fazlasıyla ağırlığını hissettirmektedir. Nitekim Ziya Paşa, eserlerinde tıpkı klasik edebiyat şairimiz Nâbî gibi her objektif varlığa edebî bir titizlikle yaklaşmış, onlardan akıl yürüterek dönemin sorunlarını ve sorunların temelinde yatan yanlışlıkları aynı araştırmacı pencereden bildirmiştir. Biz bu çalışmamızda Nâbî’nin şiirlerinin Ziya Paşa’nın şiirlerine olan etkisini incelemeyi hedefledik. Böylece klasik Türk edebiyatının Tanzimat edebiyatına etkisi tespit edilecek aynı zamanda o dönemlerdeki toplumun sosyal durumu gözler önüne serilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Nâbî, Hikemî Tarz, Klasik Türk Edebiyatı, Ziya Paşa, Tanzimat edebiyatı

The Influence of Nabi on Ziya Pasha’s Poems

Nabi, a poet who is sensitive to the society, informed the degeneration and problems of his period by his poetries and made people see the facts in the world of thought. Thus, Nabi was accepted as the first representative of the philosophical style, hikemi, in classical Turkish literature. This philosophical style that Nabi combined with poetry and thoughts has influenced our Tanzimat literature poets such as Ziya Pasha and Namik Kemal as a result of the confusion that continued after two centuries. This philosophical poem, hikemi, known as the Nabi école (school), acted with great intelligence in the works of Ziya Pasha, a statesman. As a matter of fact, Ziya Pasha, like our classical literary poet Nabi, approached every objective existence with a literary meticulousness and informed the problems of the period and the mistakes underlying the problems from the same researcher window. In this work, we aimed to examine the influence of Nabi's poems on Ziya Pasha's poems. Thus, the influence of Classical Turkish Literature on the Tanzimat Literature will be revealed and the social situation of the society at that time will be uncovered.

Keywords:

Nabi, Hikemi Style, Classical Turkish Literature, Ziya Pasha, Tanzimat Literature,

PDF

___

Aktepe, Münir, “Çorlulu Ali Paşa”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 1993, c. VIII, s. 371.
Bilgegil, Kaya, Ziyâ Paşa Üzerinde Bir Araştırma, 1. bs., Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları, 1970.
Göçgün, Önder, Türk Edebiyatı Araştırmaları, 1. bs., Konya: Selçuk Üniversitesi Yayınları, 1991.
Göçgün, Önder, Ziya Paşa’nın Hayatı ve Eserleri, 1. bs., Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 1987.
Gözler, Fethi, Ziya Paşa’nın Terci-i Bend’i İle Terkib-i Bend’i Üzerine Düşünceler, 2. bs., Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 1987.
Karahan, Abdulkadir, “Nâbî”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 2006, c. XXXII, s. 258.
Karahan, Abdulkadir, Nâbî, 2. bs., Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 1987.
Pala, İskender, Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, 13. bs., İstanbul: Kapı Yayınları, 1999.
PALA, İskender, Yusuf Nâbî Hayriyye, 3. bs., İstanbul: Kapı Yayınları, 2005.
TUNÇ, Semra, Nâbî Divanında Sosyal Hayata Hikmetli Bakış, 1. bs., Konya: Palet Yayınları, 2012.
Mehmet, Yılmaz, Kültürümüzde Ayet ve Hadisler (Ansiklopedik Sözlük), 1. bs., İstanbul: Kesit Yayınları, 2013.