Kazak Hikâyeci Marhabat Baygut’un ‘Geyik Otu’ Adlı Hikâyesinde Köy ve Şehir Çatışması

İnsanın olaylar ve durumlardan oluşan hayatının gerçekleşme sahnesi mekânlardır. Mekânlar bu anlamda insan hayatının ihtiyaç ve anlayışı doğrultusunda her dönem yeni bir biçim kazanabilir. Bu yenilenme her zaman insanın lehine gerçekleşmez. Kimi zaman mekânlar insana has değerlerden yoksun bir şekilde düzenlendiği için ona hem beden hem ruh yönüyle zarar verebilir. Esas olan ise mekânların yenilenmesinde dinamiğin doğal seyrini takip etmesidir. Kazak hikâyeciliğinin önemli isimlerinden Marhabat Baygut ‘Geyikotu’ isimli hikâyesinde bir hayat sahnesi olması bakımından ‘köy’ ve ‘şehir’ mekânlarını ele alır. Hikâyede doğal dinamiklerin etkisinde gelişimini sürdüren köyün insan tabiatına etkisi ile yapay ihtiyaçlar ve çeşitli beşeri müdahalelerle tesis edilen şehrin insan tabiatına etkisi üzerinde durulur. Yazar, eserin akışına doğrudan müdahale etmemekle beraber insanı detaylara kafa yorarak düşünmesini sağlamaya çalışır.

Anahtar Kelimeler:

Kazak edebiyatı, hikâye, Marhabat Baygut, Geyikotu, köy-şehir çatışması

Village and City Conflict in Kazakh Storyteller Marhabat Baygut's ‘Geyik Otu’

The scene of the realization of human life, consisting of events and situations, are spaces. In this sense, spaces can acquire a new form in every period in line with the needs and understanding of human life. This renewal does not always occur in favor of man. Sometimes spaces can be harmed by both body and soul as they are arranged without human values. The main thing is to follow the natural course of dynamics in the renovation of spaces. Marhabat Baygut, one of the important names of Kazakh storytelling, deals with ‘village’ and ‘city’ places in terms of his life scene in his story called Geyikotu. The story focuses on the effects of the village on human nature, which continues to develop under the influence of natural dynamics, and on the effects of city on human nature established through artificial needs and various human interventions. Although the author does not intervene directly in the flow of the work, he tries to make people think with details.

Keywords:

Kazakh literature, story, Marhabat Baygut, Geyikotu, village-city conflict,

PDF

___

Doç. Dr. Enver KAPAĞANDr. Öğr. Üyesi Mustafa KUNDAKCIÖğr. Görevlisi Can DOĞAN
Açıkgöz, Ö. (2007). Şehir, Şehir Toplumu ve Şehir Sosyolojisi. Sosyoloji Konferansları Dergisi, Sayı: 35, 57-83. Baygut, M. (2015). Ses Rengi. (Çev. Elmira Kaljanova). Ankara: Bengü Yayınları. El.kz. (1999). Киікотын көксеу - Жазушы Мархабат Байғұттың бір әңгімесінен туған толғау. https://el.kz/kz/news/archive/content-6088, Erişim Tarihi: 26.08.2019. Erbek, T. - Erbek, Ç. (2013). Kazak Hayatı. İzmir: Kazak Kültür Derneği Yayınları. Erdoğan, Ö. (2016). Kentsel Yaşam ve Yozlaşma. ABMYO Dergisi, Sayı: 41, 13-33. Kınacı, C. (2016). Ünlü Kazak Yazarı Marhabat Baygut'un Ses Rengi (Davıstın Tüsi) Öykü Kitabı Hakkında Bir Değerlendirme. Kardeş Kalemler, Sayı: 109, 84-86. Kundakcı M. (2019). Kırgız Şiirinde ‘Akan Su’ Akımı ile Yapılan Tabiat Güzellemesinin Çağrışımları Üzerine. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, Sayı: 42, 188-203. Kundakcı, M. (2019). İlyas Esenberlin’in Gazap (Göçebeler III) ve Gabit Müsirepov’un Ulpan Romanlarında Kazak Hanı Kenesarı Karakteri, Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, Cilt:8, Sayı:2, 480-492. Kutlu, M. (2018). Şehir Mektupları. İstanbul: Dergâh Yayınları. Özdemir, A. - Kerimbekova, B. (2019). Metinlerle Yeni Kazak Edebiyatı. İstanbul: Ferfir Yayınları. Özdemir, M. (2013). Türk Kültüründe Dağ Kültü ve Bir Yüce Dağ: Halbaba. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 9, 1-15. Saray, M. (1993). Çimkent. TDV İslam Ansiklopedisi, Cilt: 8. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. Tekeli, İ. (1991). Kent Planlaması Konuşmaları. Ankara: TMMOB Mimarlar Odası Yayınları. Topaloğlu, A. (2014). Türkçe Sözlük. İstanbul: Kapı Yayınları. Uslu, A. (2017). Son Dönem Türk Öykücülüğünde Mekân Algısı. Alanya: II. Uluslararası Sosyal Bilimler Sempozyumu Tam Metin Kitabı, 347-359.