Kadirşinaslık ve Öznel İyi Oluş: Suça Sürüklenen Çocuklar Üzerine Nicel Bir Araştırma

Bu çalışmanın amacı, suça sürüklenen ergenlerin kadirşinaslık ve öznel iyi oluş eğilimleri arasındaki ilişkinin tespit ve tasvir edilmesidir. Kadirşinaslığa etki ettiği düşünülen yaş, anne-babanın eğitim durumu, kurumlarda arkadaşlarının olup olmaması, uyuşturucu madde kullanma durumlarıyla ceza infaz kurumunda kalma süreleri gibi değişkenlerine göre farklılaşıp farklılaşmadığı da incelenmiştir. Araştırmanın örneklemini Ankara Sincan Çocuk ve Genç Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’nda kalan yaşları 14-18 arasında değişen 124 erkek oluşturmaktadır. Adler ve Fagley’in (1992) Takdir Etme (Kıymet Bilme) Ölçeği ve Özen’in (2005) “Öznel İyi Oluş Ölçeği (Lise Formu)” araştırmada uygulanmıştır. Buradan elde edilen bulgulara göre ergenlerin en çok “mukayeseli kıymet bilme”,”ibadetsel kıymet bilme” ve “maddi sahipteliklere yönelik kıymet bilme” boyutlarında yüksek ortalamalar gösterdikleri, yakın arkadaşlardan ceza infaz kurumunda tanıdığı olmayanların sosyal çevrelerine daha çok kıymet verdikleri ve sonuç olarak kadirşinaslık eğilimleri ile öznel iyi oluşları arasında pozitif yönde anlamlı ilişkiler olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Kadirşinaslık, Öznel İyi Oluş, Şükür, Suç, Suça Sürüklenen Çocuklar

PDF

___

Adler, M. G., Fagley, N. S. (2005). Appreciation: individual differences in finding value and meaning as a unique predictor of subjective well-being, Journal of Personality, 73, ss. 79–114.
Akalın, N., (1999). Suça itilmiş çocukların adli tıp açısından incelenmesi ve ceza infaz kurumunda bulunan suça itilmiş çocukların deskriptif olarak incelenmesi, Yüksek lisans tezi, İ. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Alacakaptan,U. (1970). Suçun unsurları, İstanbul: Sevinç Matbaası.
Ayten, A.,Göcen, G., Sevinç, K., Öztürk, E. E. (2012). Dini başa çıkma, şükür ve hayat memnuniyeti ilişkisi: hastalar, hasta yakınları ve hastane çalışanları üzerine amprik bir araştırma, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 12(2), ss. 331 -341.
Baier, C. J. (2001). If you love me, keep my commandments: a meta-analsis of the effet of religion on crime”, Journal of research in Crim & Delinquency, 38 (1), 3.
Bakırcı, K.( 2002) Child labour and legislation in Turkey, The International Journal of Children’s Rights, 10, 1, ss 55–72.
Büyüköztürk, Ş. (2004). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı, 4. Baskı. Ankara:Pegema Yayıncılık.
Çakıl, N. (1992). Suç işleyen ve işlemeyen çocuklarda denetim odağını etkileyen bazı değişkenler. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
Çırak, S., (1996). Elazığ çocuk eğitim evinde suç işleme nedenlerinin araştırılması. Gazi Üniversitesi Meslek Eğitim Fakültesi Çocuk Gelişimi ve Okul Öncesi Eğitimi Anabilim Dalı, Ankara.
Diener, E., (1984). Subjective well-being. Psychological Bulletin, 93, 542–575.
Diener, E., Emmons, R.A., Larsen, R.J., Griffin, S. (1985).The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49(1), 71-75.
Diener, E., (2000). Subjective well-being: The science of happiness and a proposal for a national index, American Psychologist, 55,(1), 34-43.
Diener, E., Oishi, S., & Lucas, R. E. (2003). Personality, culture and subjective well-being: Emotional and cognitive evaluations of life. Annual Review of Psychology, 403-425.
Emmons, R. A. (2009). Mutluluğun anahtarı: Şükretmek -teşekkür ederim. Çev. Neslihan Kül. İstanbul: Doğan Kitap.
Emmons, R.A., Crumpler, C.A. (2000). Gratitude as human strength appraising the evidence. Journal of Social and Clinical Psychology, 19(1), 56-96.
Ergündüz, Z. Ş. (2010). Çocuk suçluluğunda çocuk istismarı olgularının değerlendirilmesi, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü, İstanbul.
Fındıklı, R. (1997) Ders Notları, Polis Akademisi, Ankara.
Fromm, E., (1996) Sağlıklı toplum, çev. Y. Salman, Z. Tanrısever, İstanbul: Payel Yayınları.
Germeç, E. (2002) Suçlu çocukların yeniden topluma kazandırılması (Ankara eğitim evi örneği), Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
Göcen, G. (2013), Pozitif Psikoloji düzleminde psikolojik iyi olma ve dini yönelim ilişkisi: Yetişkinler üzerine bir araştırma, Toplum Bilimleri Dergisi, 7 (13), ss.97-130.
Göcen, G. (2014). Pozitif psikolojiden din psikolojine köprü şükür, İstanbul: Dem Yayınları.
Gördeles, B. N., Çam, O. (2009). Suça yatkın ergenlerde olumlu kişilerarası ilişkiler geliştirme programının etkinliğinin incelenmesi, Anadolu Psikiyatri Dergisi, 10, 226-232.
Hesapçıoğlu, T. S., Yeşilova, H. (2011). Muş’ta çocuk-ergenlerde adli psikiyatrik değerlendirme: suçu önlemeye bir bakış, Suç Önleme Sempozyumu, 153- 161.
İçli, T. G., (2009). Çocuk suç ve sokak, Başbakanlık, Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Yayın no: 142, Ankara.
İşman, Ş. (2002), Çocukluk çağı istismarı ve ihmalinin çocuk suçluluğuna etkisi, Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü Sosyal Bilimler Anabilim Dalı, İstanbul.
Kabasakal, E., Keçeciler, R., Özcan, S., Özkan, M., Öztürk, M., Taş, D. (1997). Ankara Kabala çocuk eğitim evinde kalan hükümlü çocukların tahliye sonrasına yönelik kaygılar ve bunları etkileyen faktörler. Uzmanlık Tezi, Hacettepe Üniversitesi Yüksek Okulu, Ankara.
Karasar, N. (1999). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler. Ankara: Nobel Yayınları.
Kızmaz, Z. (2005). Din ve suçluluk: Suç teorileri açısından kuramsal bir yaklaşım, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(1),189-215.
Köseoğlu, M., (2011). Çocuk suçluluğunda arkadaş çevresinin rolü, Yüksek lisans tezi, H.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Küntay, E. (2000), Kanunla ihtilaf halindeki çocuklar, Polis Dergisi, 41, EGM Y. ss.8-14.
Linley, P. Alex, Joseph, S., (2005), Positive psychological approaches to therapy, Counselling and Psychotherapy Research, 5(1), 5-10.
Maslow, A. (1996). Dinler, değerler ve doruk deneyimler. Çev. Koray Sönmez. İstanbul: Kural Dışı Yayınları.
Ok, A., (1989). Kurumlar ve suçlu çocuklar. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Okumuş, E., (2005), Çocuk suçluluğunun önlenmesi ve İslâm, İslâmiyât, 8, 2, 91-110.
Ögel, K., Aksoy, A. (2007) Tutuklu ve Hükümlü Ergenlerde Madde Kullanımı, Bağımlılık Dergisi, 8, 11-17.
Öter, A., (2005), Çocuk suçluluğunun toplumsal nedenleri, Yüksek lisans tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
Özen, Ö. (2005). Ergenlerin öznel iyi oluş düzeyleri. Yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Pellegrini, R. J, Roundtree T., Camagna, T. F, Queirolo , S. S. (2000) On the epidemiology of violent juvenile crime in America: a total arrestreferenced approach. Psychological Reports, 86(3),1171-1186.
Ryff, C. D. (1989). Happiness is everything, or is it? Explorations on the meaning of psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 57(6), 1069-1081.
Ryff, C. D., & Keyes, C. L. M., (1995). The structure of psychological well-being revisited. Journal of Personality and Social Psychology, 69, 719–727.
Seligman, M. E. P. (2002). Gerçek Mutluluk, Çev. S. K Akbaş, Ankara:HYB Basım Yayıncılık.
Silverman, J. R., Caldwell, R. M. (2008). Peer relationships and violence among female juvenile offenders, Criminal Justice and Behaviour, 35(3), 333-343.
Tekin, F. (1996). Ankara eğitim evindeki çocukların suç işlemelerinde din eğitimi eksikliğinin rolü. yüksek lisans tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Toprak, U. (2011). Çocuk suçluluğunun karakteristik ve yapısal özellikleri, TBB Dergisi, 95,313-330, http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2011-95-727, erişim tarihi: 18.08.2015.
Tuzgöl- Dost, M. (2004). Üniversite öğrencilerinin öznel iyi oluş düzeyleri. Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Uluğtekin, S., (1991). Hükümlü çocuk ve yeniden toplumsallaşma, Ankara: Bizim Büro Yayınları.
Wood, A. M., Maltby, J., Gillett, R., Linley, P. A., & Joseph, S. (2008). The role of gratitude ın the development of social support, stress, and depression: Two longitudinal studies. Journal of Research in Personality, 42, 854-871.
World Youth Report 2003, Dünya Çocuklarının Durumu 2005. Çocukluk Tehdit Altında. http://www.unicef.org/turkey/dcd05/_dcd05.html. “Juvenile Delinquency”.
Yavuz, A. E. (2003). Tutuklu ya da hükümlü erkek ergenlerde kriminolojik öykü ile madde kullanımı ve aile yapısı arasındaki ilişki. Uzmanlık tezi, İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü Sosyal Bilimler Anabilim Dalı, İstanbul.
Yavuzer, H., (1990), Ana- Baba Okulu, İstanbul: Remzi Kitabevi.
Yavuzer, H, (1994), Çocuk Psikolojisi, İstanbul: Remzi Kitabevi.
Yavuzer, H, (2001). Suç ve çocuk. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2000). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yıldız, Ö (2009). Toplumsal değişme sürecinde “çocuk suçluluğunda” yeni boyutlar, VI. Ulusal Sosyoloji Kongresi, “Toplumsal Dönüşümler ve Sosyolojik Yaklaşımlar”, Adnan Menderes Üniversitesi Aydın., http://www.sosyolojidernegi.org.tr/kutuphane/icerik/yildiz_ozkan.pdf. Erişim Tarihi 18.08.2014.
Yıldız, M. (2014). Suça sürüklenen ergenlerin ceza infaz kurumlarındaki din hizmetlerine katılımları ile ilişkili faktörler, The Journal of Academic Social Science Studies 29, III, 201-216.
Yiğit, R. (2011). Suça yönelmiş çocukların rehabilitesinde değerler eğitimi, Suç Önleme Sempozyumu (7-8 Ekim 2011), ss.23-29.
Yörükoğlu, A. (1997) Çocuk ve Ruh Sağlığı. İstanbul: Özgür Yayıncılık.