Azerbaycan tarih yazımında Selçuklu devletinin tarihi

Orta Çağ'da Yakın ve Orta Doğu'nun siyasi, ekonomik ve kültürel yaşamında önemli rol oynayan Selçuklu devletinin tarihi, Azerbaycan tarih yazımının en güncel sorunlarından biridir. Bilindiği gibi Selçuklu Devleti'nin Türkler tarafından kurulmasından sonra ana politikaları batıya ilerlemek, Anadolu'yu ele geçirmek, Anadolu'yu Türk topraklarına çevirmekti. Kafkas bölgesi, Anadolu'ya açılan kapı idi. Bu nedenle Kafkasya ve Azerbaycan, Selçuklular için askeri-stratejik önemi büyüktü. Dandanekan zaferinden sonra, Merv'deki Kongre'de Doğu ve Batı'ya yeni askeri operasyonlar başlatılmasına karar verildi. Saldırının ana hedefi İran, Bizans ve Güney Kafkasya idi, çünkü bu ülkeler siyasi bir kargaşa içindeydi ve onlar selçuklululara direnemezdi. Kafkasya'ya ilerleyen Selçuklu birlikleri kısa süre sonra yerel feodal devletleri boyunduruk altına aldı. Yüzyılı fazla Selçuklu devletinin egemenliği altında olan Azerbaycan halkı, Selçuklu devletinin siyasi, ekonimik ve kültürel gelişiminde özel bir rol oynamıştır. Ancak, ulusal tarih yazımında, bu sorun üzün süre gözden kaçmış, yalnız iyirminci yüzyılın ikinci yarısından ayrıca bir çalışma konusu olmuştur. Bu makale Azerbaycan tarihçiliğinde Selçuklu devletinin tarihinin incelenmesine ayrılmıştır. Makale, bu alanda XX yüzyılın ikinci yarısından XXI yüzyılın ilk yarısına kadar araştırma yapan ünlü Azerbaycan tarihçileri Z.Bunyadov, R.Huseynov, N.Akhundova, N.Aliyeva, Sh.Mustafayev, I.Hajiyev, T.Dostiyev ve diğerlerinin eserlerini ele alıyor. Ortaçağ Müslüman Doğu'nun en büyük devletlerinden biri olan Selçuklu devletinin tarihinin çalışma düzeyi belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Selcuklu devleti, Azerbayan, tarihçilik, Türkey, Müslüman

The History of The Seljuk State ın Azerbaijani Historiography

The Muslim-Turkic state Seljuk Empire, which formed in the Middle East in the 11th century, played an important role in the political, economical and cultural life of many peoples. Azerbaijan was one of the countries located in the geographical area dominated by the Seljuk state. In this regard, study the history of the Seljuks state has always been relevant in Azerbaijan historiography. However this problem has been studied since the second half of the twentieth century and is still in its infancy. In Azerbijan historiography Z.Bunyadov, N.Akhundova, N.Aliyeva, T.Dostiyev, R.Huseynov, Sh.Mustafayev, E.Mammadov, I.Hajiyev, A.Ismayilova and others conducted research on this topic.Academician Z.Bunyadov was one of the first researchers of the Seljuk period in Azerbaijani historiography. The monograph of the prominent orientalist "The state of the Atabeys of Azerbaijan in 1136-1225" published in 1978 is very important in this regard. Using medieval Arabic sources and numerous works writen by modern historians of Azerbaijan, Turkey, Russia and Western Europe of on the history of the Seljuk state, the author conducted research on various problems of the Seljuk state and provided very interesting information in his monograph. After Z.Bunyadov many other Azerbaijani researchers were interested in Seljuk History.The aim of this research is to investigate the history of Seljuk State by considering the researches of Azerbaijani authors and scholars. To this aim we benefit from Z. Bunyadov, N. Akhundova, N.Aliyeva, T.Dostiyev, R.Huseynov, Sh.Mustafayev, E.Mammadov, L.Hajiyev, A. Ismayilova.

Keywords:

Seljuk state, Azerbaijan, Historiography, Turkish, Muslim,

PDF

___

Al Husseyni (1980). Akhbaru-d-daulati-s-Seljukiya. edited by Z.Bunyadov, Baku.
Aliyeva N. (2017). Islamic culture in Azerbaijan. Baku, Science and education.
Bunyadov. Z.M. (2006). State of the Atabeks of Azerbaijan (1136-1225). Baku, Science.
Fazlallah R. (1987). Oguzname. Baku, Science
Hacıyev İ. (2016). Azerbaijan state of Atabeylar and Nakhchivan, Tafakkur.
Huseynzadeh R. (2010). The Caucasus and the Seljuks. Baku, Caucasus.
Huseynzadeh R. (1970). Seljuk theme in modern historiography. Turkological collection. Moscow.
Huseynzadeh R.(1968). Manzikert and the Caucasus. Ankara, 1968
Ismayilova A. (2018). Illustrative motifs in the Seljuk period ceramics of Azerbaijan (based on the materials of the National Museum of History of Azerbaijan of ANAS), “Research, promotion, protection and restoration of national values preserved in museums, archives and libraries” dedicated to the 95th anniversary of National Leader Heydar Aliyev Proceedings of the scientific conference. Baku.
Mahmudov Y. (2008). The Azerbaijanis (general view of ethnic-political history). Baku, Azpoligraf.
Mammadov E. (2005). The Seljuks. Baku.
Mustafayev Sh. (2010). From the Seljuks to the Ottomans. Ethno-political processes in the Turkish environment of Anatolia in the XI-XV centuries. Baku, Science.
Najaf A. (2010). The history of Seljuk states and Atabeys (from the emergence of the Oghuzes to XIV century), Baku, Law.
Nargiz A. & Huseynzade R. (2012). The Caucasus and the great Turkic empires. Baku, 2012
Sumer F. (1992). The Oghuzes. Ankara.
Turan O, (1969). The Seljuk history and Turkish Islamic civilization. Istanbul.
Valikhanli N. (2005). Nakhchivan from Arabs to Mongols. Baku.