Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Fiziksel ve İlişkisel Saldırganlıklarının Mizaç Özellikleriyle İlişkisinin İncelenmesi

Çocuğun hayatında sürekli hale gelebilecek saldırganlık yönelimi ve saldırganlık davranışının temeli okul öncesi dönemde başlamaktadır. Bu dönemde çocuk saldırganlık yönelimi göstermekte ve bunu kalıcı hale getirmektedir. Çocukların saldırgan davranışlar göstermelerinde çocukların mizaçsal özellikleri de bir risk faktörüdür. Mizaç biyolojik temelli bir özelliktir. Yürümeye başlayan çocuğun saldırgan davranışında, çocuğun zor mizacı ve zayıf sosyalleşme ortamları önemli rol oynar. Çocukta zor bir mizaç; sert, tutarsız ve olumsuz sosyalleşme davranışlarını ortaya çıkartır ve bu davranışlar agresif veya yıkıcı davranışlara dönüşebilir. Saldırgan davranışlar üzerinde etkili olan mizaç, bireyler arasında farklılık gösteren ve biyolojik etkilerle ortaya çıkan duygusal ve davranışsal özelliklerdir. Bununla birlikte, erken çocukluk müdahaleleri bu riskleri önlemede etkilidir. Bu çalışmada çocukların fiziksel ve ilişkisel saldırgan davranışları ile mizaç özellikleri arasındaki ilişkiyi incelemek amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemini İstanbul’da resmi iki anaokulunda okul öncesi eğitime devam eden 48-72 ay arasındaki 231 çocuk oluşturmuştur. Araştırmada veriler “Kişisel Bilgi Formu”, “Sosyal Davranış Ölçeği” ve “Çocuklar İçin Kısa Mizaç Ölçeği” kullanılarak toplanmıştır. Araştırmanın sonucuna göre cinsiyet ve yaş fiziksel saldırganlıkta anlamlı farklılık oluştururken, kardeş sayısı, okula devam süresi anlamlı farklılık oluşturmamıştır. İlişkisel saldırganlıkta ise yaş ve kardeş sayısı gruplar arasında anlamlı farklılık oluştururken cinsiyet ve okula devam süresi anlamlı farklılık oluşturmamıştır. Saldırganlığın mizaç özellikleri ilişkisinde ise fiziksel saldırganlık ile sebatkarlık mizaç özelliği arasında negatif yönde hafif düzeyde, tepkisel mizaç özelliğiyle pozitif yönde hafif düzeyde anlamlı ilişki, İlişkisel saldırganlık boyutunda ise ritmiklik ile ilişkisel saldırganlık arasında negatif yönde hafif düzeyde anlamlı ilişki bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Fiziksel saldırganlık, İlişkisel saldırganlık, Okul öncesi, Saldırganlık, Mizaç özellikleri

Investigation of the Relationship of Physical and Relational Aggression of Pre-schoolers with Temperament Characteristics

The basis of the aggression orientation and aggression behavior that may become permanent in the child's life begins in the preschool period. During this period, the child shows a tendency towards aggression and makes it permanent. Temperament traits are also a risk factor in children's aggressive behavior. Temperament has its roots in biology. The difficult temperament and poor socialization environments of the child play an important role in the aggressive behavior of the toddler. A difficult temperament in the child; it reveals harsh, inconsistent and negative socializing behaviors, and these behaviors can turn into aggressive or destructive behaviors over time. Temperament that has an effect on aggressive behavior is emotional and behavioral traits that differ between individuals and appear with biological effects. However, early childhood interventions are effective in preventing these risks. This study investigated the relationship between children's physical and relational aggressive behaviors, and temperament characteristics. The sample of the study consisted of 231 children between 48-72 months who continue preschool education in two public kindergartens in Istanbul. Data collection tools were "Personal Information Form", "Social Behavior Scale" and "Short Temperament Scale for Children". Data were analyzed by nonparametric tests. In results, gender and age differed significantly in physical aggression, while the number of siblings and duration of pre-school education did not. In relational aggression, age and number of siblings differed significantly, while gender and duration of pre-school education did not. For aggressiveness and temperament characteristics of the children, there was a low negative correlation between physical aggression and persistence temperament, while there was a low positive relationship with physical aggression and reactive temperament. In relational aggression dimension, a low negative correlation was found between relational aggression and rhythmicity.

Keywords:

Preschool, Aggression, Physical aggression, Relational aggression, Temperament characteristics,

PDF

___

Archer, J., & Browne, K. (1989). Concepts and approaches to the study of aggression. Human aggression: Naturalistic approaches, 3-24.
Arı, M., & Yaban, E. H. (2016). Okulöncesi Dönemdeki Çocukların Sosyal Davranışları: Mizaç ve Duygu Düzenlemenin Rolü Social Behavior in Preschool Children: The Role of Temperament and Emotion Regulation. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education). doi: DOI:10.16986/HUJE.2015014655
Aronson, E., Wilson, T., & Akert, R. (2012). Social Psychology (Sosyal Psikoloji). (Çeviri: O. Gündüz) 1.Baskı. Kaknüs Yayınları. İstanbul, 1-50
Baron, R. A., Byrne, D., & Branscombe, N. R. (2006). Social psychology, 11. Baskı, Prentice Hall, 20-50
Baron, R. A., & Richardson, D. R. (1994). Human aggression. Springer Science & Business Media. 70-90
Berk, L. E. (2013). Bebekler ve çocuklar. (Çeviri Edit: N. Erdoğan), Doğum öncesinden orta çocukluğa.Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık. 255-265
Boxer, P., & Tisak, M. S. (2005). Children's beliefs about the continuity of aggression. Aggressive Behavior: Official Journal of the International Society for Research on Aggression, 31(2), 172-188. https://doi.org/10.1002/ab.20056, Erişim tarihi: 08.04.2020
Bökeoğlu, Ç., Büyüköztürk, Ş., & Köklü, N. (2006). Sosyal bilimler için istatistik. Ankara: Pegem A Yayıncılık. 30-100
Broidy, L. M., Nagin, D. S., Tremblay, R. E., Bates, J. E., Brame, B., Dodge, K. A., Laird, R. (2003). Developmental trajectories of childhood disruptive behaviors and adolescent delinquency: a six-site, cross-national study. Developmental psychology, 39(2), 222.-245, https://doi.org/10.1037/0012-1649.39.2.222, Erişim tarihi: 08.04.2020
Butovskaya, M., & Kozintsev, A. (1999). Aggression, friendship, and reconciliation in Russian primary schoolchildren. Aggressive Behavior: Official Journal of the International Society for Research on Aggression, 25(2), 125-139. https://doi.org/10.1002/(SICI)1098-2337(1999)25:2<125::AID-AB5>3.0.CO;2-X, Erişim tarihi: 12.04.2020
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri , 13. Baskı. Ankara: PegemAkademi. 100-150
Campbell, A. (1993). Out of control: Men, women and aggression: Pandora.
Caspi, A., Harrington, H., Milne, B., Amell, J. W., Theodore, R. F., & Moffitt, T. E. (2003). Children's behavioral styles at age 3 are linked to their adult personality traits at age 26. Journal of personality, 71(4), 495-514 https://doi.org/10.1111/1467-6494.7104001, Erişim tarihi: 10.04.20120
Crick, N. R., Casas, J. F., & Mosher, M. (1997). Relational and overt aggression in preschool. Developmental psychology, 33(4), 579-588, https://doi.org/10.1037/0012-1649.33.4.579, Erişim tarihi: 08.04.2020
Crick, N. R., & Grotpeter, J. K. (1995). Relational aggression, gender, and social‐psychological adjustment. Child development, 66(3), 710-722. https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.1995.tb00900.x Erişim tarihi: 07.04.2020
Croney, S., & Cronin, R. (2020). Temperament and Aggression in Early Childhood. Psychology. 22. https://ir.library.illinoisstate.edu/ urspsych/22, Erişim tarihi: 10.04.2020
Erdinç, S. (2009). Okul öncesi dönem çocuklarında fiziksel ve ilişkisel saldırganlığın çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı, Ankara. Ersan, C. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının saldırganlık düzeylerinin duygu ifade etme ve duygu düzenleme açısından incelenmesi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
Geçtan, E. (1993). Psikanaliz ve sonrası. (7. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
Gropper, N., & Froschl, M. (2000). The role of gender in young children's teasing and bullying behavior. Equity & Excellance in Education, 33(1), 48-56. https://doi.org/10.1080/1066568000330108 Erişim tarihi: 14.04.2020
Gülay, H. (2008). 5-6 yaş çocuklarına yönelik akran ilişkileri ölçeklerinin geçerlik güvenirlik çalışmaları ve akran ilişkilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi, Okul Öğretmenliği Bilim Dalı, İstanbul
İkiz, S., & Samur, A. Ö. (2016). Okul Öncesi Dönem Çocuklarında Fiziksel ve İlişkisel Saldırganlığın Ebeveyn Tutumları Açısından İncelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(35). https://dergipark.org.tr/tr/pub/mkusbed/issue/24546/259990 Erişim tarihi: 05.04.2020
İlhan-Ildız, Ahmetoğlu&Acar(2017). Ebeveyn duygu sosyalleştirme ve çocuk mizacının çocuklarda duygu düzenleme stratejileri üzerindeki yordayıcılığı. 5. Uluslararası Okul Öncesi Eğitim Kongresi Kitapçığı,S:2, Ankara,Türkiye.
Kadan, G. (2010). Okul öncesi dönem çocuklarında (4-6 yaş) saldırganlık davranışını etkileyen faktörlerin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi, Okul Öğretmenliği Bilim Dalı, İstanbul
Kaya, İ., Seven, S., & Ildiz, G. (2020). The Contributions of Temperament Characteristics to Attachment in 6-Year-Old Children. International Education Studies, 13(7), 156-162. DOI:10.5539/ies.v13n7p156
Kenrick, D., Neuberg, S., & Cialdini, B., (2004). Social psychology. unraveling the mystery. Allyn & Bacon, 50-75
McMahon, R. J., & Wells, K.C. (1998). Conduct problems. (Editör: E. J. Mash & R. A. Barkley), Treatment of childhood disorders 2. Baskı., New York: Guilford. 111-211
Nagin, D., & Tremblay, R. E. (1999). Trajectories of boys' physical aggression, opposition, and hyperactivity on the path to physically violent and nonviolent juvenile delinquency. Child development, 70(5), 1181-1196. https://doi.org/10.1111/1467-8624.00086 Erişim tarihi: 05.04.2020
Nelson, D. A., & Crick, N. R. (2002). Parental psychological control: Implications for childhood physical and relational aggression., Intrusive parenting: How psychological control affects children and adolescents,.AmericanPsychological, Association. 161–189.https://doi.org/10.1037/10422-006 Erişim tarihi: 08.04.2020
Ojanen, T., Findley, D., & Fuller, S. (2012). Physical and relational aggression in early adolescence: Associations with narcissism, temperament, and social goals. Aggressive behavior, 38(2), 99-107. https://doi.org/10.1002/ab.21413 Erişim tarihi: 09.04.2020
Öngören, S., & Tepeli, K. 2015). Okul öncesi çocuklarda görülen fiziksel ve ilişkisel saldırganlık davranışlarının incelenmesi. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 6(18), 229-245. http://www.ijoess.com/DergiTamDetay.aspx?ID=251&Detay=Ozet
Partridge, T. (2003). Temperament: Developmental and ecological dimensions. Human Ecology: An Encyclopedia of Children, Families, Communities, and Environments, Santa Barbara, CA: ABC-Clio.
Prior, M. R., Sanson, A. V., & Oberklaid, F. (1989). Temperament in childhood. (Edit: G.A. Kohnstamm, J.E. Bates, & M. K. Rothbar), The Australian temperament project. Chichester, England: Wiley. 537-554
Rothbart, M. K. (1989). Temperament and development. (Edit: G. A. Kohnstamm, J. E. Bates, M. K. Rothbart), Temperament in childhood (p. 187–247). John Wiley & Sons
Secher, M. (2014). Batı Trakya örnekleminde okul öncesi ve anaokulu davranış ölçeğinin geçerlilik ve güvenirlik çalışması. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Seven, S. (2018). Çocuk ruh sağlığı. Pegem Akedemi, Ankara, 001-208.
Şen, M. (2009). 3-6 yaş grubu çocukların sosyal davranışlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi) Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Şen, M., & Arı, M. (2011). Okulöncesi sosyal davranış ölçeği-öğretmen formu’nun geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 44(2), 1-28.
Tackett, J. L., Kushner, S. C., Herzhoff, K., Smack, A. J., & Reardon, K. W. (2014). Viewing relational aggression through multiple lenses: Temperament, personality, and personality pathology. Development and psychopathology, 26(3), 863-877. DOI: 10.1017/S0954579414000443
TDK. (2011).Türkçe Sözlük, Ankara: Türk Dil Kurumu.
Thomas, A., & Chess. (1977). Temperament and Development. New York: Brunner/Mazel.
Tremblay, R. E., Hartup, W. W., & Archer, J. (2005). Developmental origins of aggression: Guilford Press.
Tremblay, R. E., Nagin, D. S., Séguin, J. R., Zoccolillo, M., Zelazo, P. D., Boivin, M., . . . Japel, C. (2005). Physical aggression during early childhood: trajectories and predictors. The Canadian child and adolescent psychiatry review, 14(1), 3. https://psycnet.apa.org/record/2005-03727-002
Tzoumakis, S., Lussier, P., & Corrado, R. R. (2014). The persistence of early childhood physical aggression: Examining maternal delinquency and offending, mental health, and cultural differences. Journal of Criminal Justice, 42(5), 408-420. https://doi.org/10.1016/j.jcrimjus.2014.06.001 Erişim tarihi: 06.04.2020
Uçar, E. (2017). Okul öncesi dönem (48-72 AY) çocuklarında ilişkisel ve fiziksel saldırganlığın mizaç ve çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Uysal, H., & Dinçer, Ç. (2013). Okul öncesi dönemde karşılaşılan fiziksel ve ilişkisel saldırganlığın bazı değişkenler açısından incelenmesi. Egitim ve Bilim, 38(169). http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/2288
Yagmurlu, B., & Sanson, A. (2009). Parenting and temperament as predictors of prosocial behaviour in Australian and Turkish Australian children. Australian Journal of Psychology, 61(2), 77-88. https://doi.org/10.1080/00049530802001338 Erişim tarihi: 03.04.2020
Yıldızbaş, E. C. (2019). Okul öncesi dönem çouklarınnın saldırganlık yönelimleri ile ebeveynlerinin anne baba tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Van.
Yırtıcı, B. (2019). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 60-72 aylık çocukların akademik benlik saygısı düzeyi ile saldırganlık yönelimi arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Okan Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Zahn-Waxler, C. (1993). Warriors and worriers: Gender and psychopathology. Development and psychopathology, 5(1-2), 79-89. DOI: https://doi.org/10.1017/S0954579400004272 Erişim tarihi: 10.04.2020
Zahn-Waxler, C., Usher, B., Suomi, S., & Cole, P. M. (2005). Intersections of biology and behavior in young children’s antisocial patterns: The role of development, gender and socialization. (Edit: J. S. David, M. Stoff), Developmental psychobiology of aggression, 141-160.