Altın Fiyatlarının BİST100 Endeksi Üzerine Etkisinin VAR Modeli ile Analizi

Türkiye’de bir tasarruf sahibi pay senedi yatırımlarında genellikle BİST100 endeksini dikkate alır. Çünkü BİST100, Borsa İstanbul’da işlem hacmi bakımından en yüksek 100 hisse senedinin göstergesidir, piyasa kapitalizasyon oranı yüksektir ve Türkiye borsası için baz gösterge olarak kabul edilir. Bu nedenle, borsa ile ilgilenen tasarruf sahipleri için bu endeksin göstermiş olduğu değişimler önemlidir. BİST100 endeksi, yatırım yapacaklar için öncü bir gösterge olarak kabul edilir. Yatırımcılar BİST100 göstergesinin değişimlerine göre, yatırım tercihlerinde değişiklikler yapabilir. Altın ise, hisse senetleri gibi bir yatırım aracıdır. Altın fiyatları, finans piyasalarındaki değişimlerden kolay etkilenir. Bu etkiye neden olan bazı faktörler bulunur. Söz konusu faktörlerdeki değişimler piyasada, altına olan arz ve talebi kolayca etkileyebilir ve bu durumda altın fiyatlarında dalgalanmalar meydana gelir. Altın fiyatları içerisindeki bu dalgalanmalar, farklı yatırım araçlarına yönelmeye neden olabilir. Arz-talep dengesi değişimleri ile altından farklı bir yatırım aracına eğilim olabilir. Altın ve pay senetleri yatırım aracı olarak görülür. Bu iki makro ekonomik değişkenin yatırım aracı olarak görülmesi nedeniyle aralarındaki ilişki incelenmelidir. Bu çalışmada makroekonomik değişken olarak görülen altının pay senedi fiyatları üzerindeki etkisi araştırılmak istenmiştir. Altının BİST100 endeksine ne ölçüde etkisi olduğu değerlendirilmiştir. Bu çalışmanın amacı, yatırım yapanlar için altın fiyat değişimleri ile BİST100 endeksi fiyat değişimleri arasında herhangi bir nedenselliğin olup olmadığını araştırmaktır. Bu çalışmada hem altın fiyatları hem de BİST100 için 2016 Ocak – 2019 Aralık arasındaki dönemi kapsayan 49 aylık veri setleri kullanılmıştır. Toplanmış olan veriler doğrultusunda uygun VAR modeli kurulması için EViews10 yazılımı aracılığı ile birim kök testleri, otokorelasyon, değişen varyans ve normallik testleri yapılmıştır. Bu dört test sonucunda elde edilen VAR modeli üzerinde Granger nedensellik testi, etki-tepki testi ve varyans ayrışması testleri uygulanmıştır. Çalışma sonucunda altın fiyatlarındaki bir değişimin BİST100 endeksini ve aynı zamanda BİST100’de meydana gelen değişimin altın fiyatlarını etkilemediği, bu iki değişkenin birbirinin nedeni olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Altın, BİST100, VAR, Nedensellik, Etki-Tepki, Varyans Ayrıştırması

Analysis of the Effect of Gold Prices on BIST100 Index with VAR Model

In a savings own shares of stock investments in Turkey usually considers the BİST100 index. Because BİST100, is indicative of the highest exchange 100 shares in terms of volume of transactions in Istanbul stock Exchange, Turkey's ratio of market capitalization is high and is considered as the base index for the stock market. For this reason, the changes that this index shows are important in the stock market. BİST100 index is considered as a leading indicator for investors. Gold prices are easily affected by changes in the financial markets. There are some factors that cause this effect. Changes in these factors can easily affect the supply and demand for gold in the market, and fluctuations in gold prices occur. These fluctuations in gold prices may lead to different investment instruments. Due to the supply-demand balance changes, there may be a tendency to a different investment tool from gold. Although gold was used as money in the past, it has become an investment tool today. Today, gold has an important place in people's investments. In this study, it is aimed to investigate the effect of gold on stock prices. The aim of this study is to investigate whether there is any causality between gold price changes In line with the data collected, unit root tests, auto correlation, heteroscedasticity and normality tests were carried out through the EViews10 software to establish an appropriate VAR model. Granger causality test, impulse-response test and variance decomposition tests were applied on the VAR model obtained as a result of these four tests. As a result of the study, it was concluded that a change in gold prices does not affect the BIST100 index and also the change in BIST100, and these two variables are not the cause of each other.

Keywords:

Gold, BIST100, VAR, Causality, Impulse-Response, Variance Decomposition,

___

Aktaş, M., Akdağ, S. (2013). Türkiye'de Ekonomik Faktörlerin Hisse Senedi Fiyatları ile İlişkilerinin Araştırılması. International Journal Social Science Research (2), 50-67.
Bhunia, A., Das, A. (2012). Association Between Gold Prices and Stock Market Returns: Empirical Evidence from NSE. Journal of Exclusive Management Science .
Coşkun, Y., Ümit, A. (2016). Türkiye'de Hisse Senedi ile Döviz, Meduat, Altın, Konut Piyasaları Arasındaki Eşbütünleşme İlişkilerinin Analizi. Business and Economics Research Journal , 47-70.
Doğru, B., Uysal, M. (2015). Bir Yatırım Aracı Olarak Altın ile Hisse Senedi Endeksi Arasındaki İlişkinin Analizi: Türkiye Üzerine Ampirik Uygulama. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , 239-254.
Elmastaş Gültekin, Ö., Aktürk Hayat, E. (2016). Altın Fiyatını Etkileyen Faktörlerin VAR Modeli ile Analizi: 2005-2015 Dönemi. Ege Akademik Bakış , 611-625.
Gilmore, G. C., McManus, M. G., Sharma, R., Tezel, A. (2009). The Dynamics of Gold Prices, Gold Mining Stock Prices and Stock Market Prices Comovements. Research in Applied Economics , 1-19.
Gujarati, N., Porter, C. (2010). Essentials of Econometrics. McGraw-Hill Irwin.
İlarslan, K. (2017). Altın Fiyatları ile Borsa Endeksi Arasında Eş Bütünleşme ve Nedensellik İlişkisi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi , 114-125.
Kamışlı, M., Kamışlı, S., Temizel, F., Esen, E. (2016). Do Commodity Return Shocks Affect Financial Sector Index Returns Asymmetrically? The Case of Euro Area. International Research Journal of Applied Finance , 334-349.
Koyuncu, T. (2018). BİST-100 Endeksinin Makroekonomik Değişkenler ile İlişkisi: Ampirik Bir Çalışma. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi , 615-624.
Kök, D., Uyğur, M. (2014). Finansal Piyasalarda Fiyat Etkileşimi: BİST100 veSeçilmiş Finansal Göstergeler için VAR Analizi. Pamukkale İşletme ve Bilişim Yönetim Dergisi , 1-23.
Mohd Yahya Mohd, H., Fidlizan, M., Azila, A. R., Gan Pei, T., Nurfakhzan, M. (2013). The Link Between Gold Price, Oil Price and Islamic Stock Market: Experience from Malaysia. Journal of Studies in Social Sciences , 161-184.
Mukhuti, S. (2013). The Impact of Domestic Gold Price on Stock Price Indices - An Empirical of Indian Stock Exchanges. Universal Journal of Marketing and Business Research , 1-16.
Narang, S., Singh, R. P. (20102).Causal Relationship Between Gold Price and Sensex: A Study in Indian Context. Vivekananda Journal of Research , 33-37.
Subarna, K. S., Zadeh, A. H. (2011). Co-Movements of Oil, Gold, the US Dollar and Stocks. 71st International Atlantic Economic Conference. Athens: 111-117.
Sujit, K., Kumar, B. R. (2011). Study on Dynamic Relationship Among Gold Price, Oil Price, Exchange Rate and Stock Market Returns. International Journal of Applied Business Research , 145-165.