Faiz Koridoru Uygulamasının Türkiye Finansal Piyasaları Üzerindeki Etkisi

2008 finansal krizinin önce ABD ekonomisinde, ardından küresel ekonomide önemli sonuçları olmuştur. Bu durum, özellikle gelişmekte olan ülke merkez bankalarının para politikası uygulamalarında önemli bir değişim ortaya çıkarmıştır. Amerikan Merkez Bankası bu uygulamalara başvuran ilk para otoritesi olmuştur. Geleneksel olmayan para politikası olarak isimlendirilen bu uygulamalarla olağanüstü miktarda devlet tahvili ve mortgage teminatlı varlık alımı (mortgage- backed securities) yapılmıştır. Bunun bir sonucu olarak, küresel likidite düzeyi artmıştır. Böylece, Türkiye’deki finans kurumlarının yabancı likiditeye erişim olanakları ve ülkeye yabancı sermaye girişleri artmıştır. 2010 yılında, mevcut gelişmelerin bir gerekliliği olarak hem fiyat istikrarını hem de finansal istikrarı birlikte gözeten politika araçlarının tasarlandığı ifade edilebilir. Bu politika araçları, varlık ve kredi piyasasında yabancı sermaye dalgalanmaları sonucunda oluşabilecek riskleri önlemeyi amaçlamaktadır. Asimetrik faiz koridoru uygulaması bu süreçte uygulanan politika araçlarından biridir. Bu nedenle söz konusu politika aracı Merkez Bankası'nın finansal istikrar hedefi için önemlidir. TCMB bu politika aracıyla politika faiz oranını değiştirmeden kredi ve mevduat işlemlerini etkileme imkânı elde etmektedir. Böylece, aynı anda hem spekülatif sermaye girişleri hem de kredi piyasaları üzerinde etki oluşturma amaçlanmıştır. Dolayısıyla bu çalışmada, 2010:5-2018:5 yılları arasında uygulanan faiz koridorunun finansal piyasalardaki etkisi incelenmiştir. Koridorun üst sınırı, koridorun alt sınırı, BIST100, gecelik repo faizi ve dolar/ TL kuru çalışmada kullanılan değişkenlerdir. Analiz metodu olarak VAR tercih edilmiş ve analizler aylık frekansta veri ile gerçekleştirilmiştir. Ampirik sonuçlara göre, koridor alt sınırı gecelik repo faizini pozitif yönde, BİST100 endeksini negatif yönde etkilemektedir. Ayrıca koridor üst sınırının çalışmada kullanılan değişkenler üzerinde herhangi bir etkiye sahip olmadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

faiz koridoru, Borsa İstanbul, Para politikası, VAR, TCMB

The Effect of Interest Rate Corridor on Turkish Financial Markets

The 2008 financial crisis had important consequences first in the US economy and then in the global economy. This has caused a significant change especially in the monetary policy practices of developing country central banks. The American Central Bank was the first monetary authority to apply for these practices. With these applications called as non-traditional monetary policy, an extraordinary amount of government bonds and mortgage-backed securities were made. As a result, the global liquidity level increased. Thus, foreign financial institutions having access to liquidity facilities and foreign capital inflows into the country has increased in Turkey. In 2010, as a necessity of the current developments, policy tools that monitor both price stability and financial stability were designed. These policy tools aimed to prevent the risks that might occur in asset and credit markets as a result of fluctuations in foreign capital movements. The asymmetric interest rate corridor is one of the policy tools that has been implied in this period. Therefore, this policy tool is important for the financial stability target of the Central Bank. With this policy tool, the CBRT has the opportunity to influence loan and deposit transactions without changing the policy interest rate. Thus, it is aimed to have an impact on both speculative capital inflows and credit markets at the same time. Accordingly, this study aims to investigate the effect of the asymmetric interest rate corridor, which is implied between 2010:5-2018:5, on financial markets. The upper limit of the corridor, the lower limit of the corridor, BIST100, the overnight repo rate, and the dollar / TL exchange rate are the variables considered in the empirical analyses. VAR is preferred as the analysis method and the analysis is carried out with data at monthly frequency. According to empirical results, the lower corridor positively affects the overnight repo rate and it affects the BIST100 index negatively. In addition, it is seen that the upper limit of the corridor has no effect on the variables used in the study.

Keywords:

Interest rate corridor, Borsa Istanbul, VAR, Monetary policy, CBRT,

PDF

___

Alper, K., Kara, H. and Yörükoğlu, M. (2012) Rezerv Opsiyon Mekanizması. TCMB Ekonomi Notları, 28.
Arıkan, C., Görgün, S. and Yalçın, Y. (2018), Parasal aktarım sürecinde faiz koridorunun yeri, Maliye Dergisi, 174, pp. 1-25.
Asteriou, D. and Hall, S. G. (2007), Applied econometrics (2b.), London: Palgrave Macmillan.
Bagliano, F. C. and Favero, C. A. (1998), Measuring monetary policy with VAR models: An evaluation, European Economic Review, 42(6), pp. 1069-1112.
Berentsen, A. and Monnet, C. (2008), Monetary policy in a channel system, Federal Reserve Bank of Philadelphia Working Paper, No. 08-7, pp. 1-42.
Binici, M., Erol, H., Kara, H., Özlü, P. and Ünalmış, D. (2013), Faiz koridoru bir makro ihtiyati araç olabilir mi?, TCMB Ekonomi Notları, No. 2013/20, pp. 1-16.
Binici, M., Kara, H. and Özlü, P. (2016), Unconventional interest rate corridor and the monetary transmission: Evidence from Turkey, CBRT Working Paper, No. 16/08.
Borsa İstanbul (2019), (retrieved from https://www.borsaistanbul.com/en/home-page).
CBRT, 2019. (retrieved from https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/en/tcmb+en).
Dickey, D. A. and Fuller, W. A. (1990). Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root, Econometrica, 49, 1057-1072.
Gökalp, B. T., (2016), Para politikası kararlarının hisse senetlerinin fiyatları üzerindeki etkileri, Suleyman Demirel University The Journal of Faculty of Economics and Administrative Sciences, 21(4), pp. 1379-1396.
Kara, H. (2012), Küresel kriz sonrası para politikası, TCMB Çalışma Tebliği, No. 12/17.
Kuzu, S. (2017), Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) faiz koridoru stratejisinin hisse senedi piyasası ve döviz kuru üzerine etkisinin analiz edilmesi, Uygulamalı Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), pp. 46-61.
Okatan, T. (2019), Interaction between Istanbul stock exchange and interest rate corridor, Case of Turkey, Master Degree Thesis, Istanbul: Yeditepe University.
Phillips, P. C. and Perron, P. (1990). Testing for a unit root in time series regression, Biometrika, 75, 335–346.
Poole, W., Rasche, R. H. and Thornton, D. L. (2002), Market anticipations of monetary policy actions, Federal Reserve Bank of St. Louis Review, 84, pp. 65-94.
Sims, A. C. (1980), (1980), Macroeconomics and reality, Econometrica, 48(1), pp. 1-48.
CBRT (2012), 2011 Yıllık Rapor, 23 June (retrieved from https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm).
CBRT (2010), Para Politikası Çıkış Stratejisi, 23 June (retrieved from https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm).
Tetik, M. and Ceylan, R. (2015), Faiz koridoru stratejisinin hisse senedi fiyatları ve döviz kuru üzerine etkisinin incelenmesi, Business and Economics Research Journal, 6(4), pp. 55-69.
Vural, U. (2013). Geleneksel Olmayan Para Politikalarının Yükselişi, TCMB Uzmanlık Yeterlilik Tezi.
Whitesell, W. (2006), Interest rate corridors and reserves, Journal of Monetary Economics, 53, pp. 1177–1195.
Woodford, M. (2000), Monetary policy in a world without money, International Finance, 3(2), pp. 229-260.
Yücememiş, B. T. , Alkan, U. and Dağıdır, C. (20159, Yeni bir para politikası aracı olarak faiz koridoru: Türkiye’de para politikası kurulu faiz kararlarının enflasyon üzerindeki etkisi, Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 7(13), pp. 449-478.