BİREYSEL VE TOPLUMSAL HAFIZA BAĞLAMINDA FOTOĞRAF: GÜLSÜN KARAMUSTAFA’NIN SAHNE VE GÜLLERİM TAHAYYÜLLERİM ADLI ESERLERİNE BİR BAKIŞ

Fotoğraf, ânı yakalamakta, o ânı temsil etmekte, o andaki gerçekliği yansıtmakta ve o andaki gerçekliğe göndermede bulunmaktadır. Fotoğraf geçmişte yaşananlara dair bir belge, geçmişi bugüne taşıyan, o âna ve o andaki gerçekliğe dair hafızayı / belleği harekete geçiren bir imgedir. Bir imge ve belge olarak fotoğraf, bireysel ve toplumsal hafızanın hatırlatıcısı, taşıyıcısı ve aktarıcısıdır. Bu makale, Gülsün Karamustafa’nın bireysel bir anıya ait fotoğrafı üzerinden, o fotoğrafı yeniden tekrar üreterek oluşturduğu eserler üzerinden toplumsal hafızaya dair tanıklıklarını incelmeyi ve değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Bireysel anlara ve olaylara ait bilgilerin taşıyıcısı olan fotoğraflar, yeniden üretildiklerinde geçmişi bugüne taşıyarak, geçmişe dair belleğin, şu anda da bir sorgulanması için alan açmaktadır. Bununla birlikte geçmişte görünmeyen toplumsal hafızayı, o an ve şu anda ve de gelecekte görünür kılmaktadır. Betimsel modele dayalı nitel bir araştırma modeliyle incelenen bu makalede, sanatçının bireysel fotoğraflarından ürettiği eserleri üzerinden “unutma” ve “hatırlama” arasındaki bireysel ve toplumsal olan arasındaki ilişki incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Fotoğraf, Gülsün Karamustafa, Çağdaş Sanat, Hafıza

PHOTOGRAPHY IN THE CONTEXT OF INDIVIDUAL AND COLLECTIVE MEMORY: A LOOK ON GÜLSÜN KARAMUSTAFA'S WORKS ENTITLED STAGE AND MY ROSES MY REVERIES

Photography captures the moment, represents it, reflects the reality of that moment, and makes reference to that reality. Photography is a document on what happened in the past and an image that carries the past to the present and activates the memory of that moment and its reality. As an image and document, photography is a reminder, carrier and transmitter of individual and social memory. This article aims to examine and evaluate Gülsün Karamustafa's testimony on collective memory through her works that she created by taking a photograph of her own memory as a reference. Photographs that carry information about individual moments and events, when reproduced, bring the past to the present, opening up space for questioning memory of the past in the present. Furthermore, they make visible the social memory that was not visible in the past, as well as in the present and future. This article that is based on a descriptive qualitative research model examines the relationship between individual and social memory in the context of "forgetting" and "remembering" through the works that the artist created from her individual photographs.

Keywords:

Photography, Gülsün Karamustafa, Contemporary Art, Memory,

PDF

___

ASSMAN, J. (2001). Kültürel Bellek-Eski Yüksek Kültürde Yazı, Hatırlama ve Politik Kimlik (Çev: Ayşe Tekin). Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
BARRETT, T. (2015). Neden Bu Sanat? (Çev: Esra Ermert). Hayalperest Yayınevi, İstanbul.
BERGER, J. (2009). Görme Biçimleri (Çev: Yurdanur Salman). Metis Yayınları, İstanbul.
CLARKE, G. (2017). Güzel Sanatların Bir Dalı Olarak Fotoğraf (Çev: M. Meltem Aydemir). Hayalperest Yayınevi, İstanbul.
CONNERTON, P. (1999). Toplumlar Nasıl Anımsar? (Çev: Alaeddin Şenel). Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
ÇALIŞKAN, S. (2019). Gülsün Karamustafa’nın Eserlerinde Köyden Kente Göç Ve Kimlik Olgusu, Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 2, S.97-106.
FINEBERG, J. (2014). 1940’tan Günümüze Sanat: Varlık Stratejileri (Çev: S. Atay Eskier ve G.Erinç Yılmaz.). Karakalem Kitabevi Yayınları, İzmir.
HALBWACHS, M. (2016). Hafızanın Toplumsal Çerçeveleri (Çev: Büşra Uçar). Heretik Yayınları, Ankara.
HEINRICH, B. (2007). Gülsün Karamustafa Güllerim Tahüyyüllerim. (Çev: Erden Kosova). Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul.
KORTUN, V. ( 2001). Trellis Of My Mind: Works By Gülsün Karamustafa 1998-2000, s.108-109. İstanbul.
KUMAR, K. (1999). Sanayi Sonrası Toplumdan Post-Modern Topluma–Çağdaş Dünyanın Yeni Kuramlar, (Çev: Mehmet Küçük), Dost Kitapevi, Ankara.
ÖZEL, Z. (2006). Postmodern Dönem Fotoğraf Sanatında Kendine Mal Etme: Sherman, Morimura, Ungun. Selçuk İletişim Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 2, S:158-174.
SAĞIR, Ç. (2008). Gülsün Karamustafa, Seksenlerde Türkiye’de Çağdaş Sanat: Yeni Eğilimler (Ed: İpek Duben-Esra Yıldız). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
SAĞLAMTİMUR ÖZEL, Z. (2018). Kültürel Bellek ve Fotoğraf. Gelenekselden Dijitale Uluslararası Medya Araştırmaları Sempozyumu, Sempozyum Bildiri Kitabı, Ege Üniversitesi, İzmir.
SAYBAŞILI N. (2022). Türkiye Çağdaş Sanat Tarihine Çoğul Bakış. Atlas-Çocuk/Luk: Gülsün Karamustafa’nın Çalışmalarında Sanat İle Hatıra(T), https://argonotlar.com/atlas-cocuk-luk-gulsun-karamustafanin-calismalarinda-sanat-ile-hatirat/
Görsel 1. https://archives.saltresearch.org/bitstream/123456789/190260/1/KARW282.jpg8 (Erişim tarihi: 07.04.2023)
Görsel 2. https://archives.saltresearch.org/bitstream/123456789/190261/2/KARW283002.jpg (Erişim tarihi: 07.04.2023)
Görsel 3. https://archives.saltresearch.org/bitstream/123456789/189727/1/KARW455001.jpg (Erişim tarihi: 07.04.2023)
Görsel 4. https://archives.saltresearch.org/bitstream/123456789/189297/14/KARW1426014.jpg (Erişim tarihi: 07.04.2023)