CENİNİN BEDENSEL BÜTÜNLÜĞÜNÜN İHLALİNDE MADDİ ZARARININ TAZMİNİ

Cenin, anne karnında olan ancak doğumu henüz gerçekleşmemiş ve kişi olması sağ doğum koşuluna bağlanmış varlıktır. Ceninin hukuki statüsü onun haklara sahip olmasının belirlenmesi açısından önemlidir. Henüz doğmadığı için kişiliğe sahip olamayan cenin, hak süjesi olarak bedensel bütünlük ihlalinden doğan zararını talep edebilecektir. Cenin, sağ ve tam doğmak koşuluyla ana rahmine düştüğü andan itibaren hakkın süjesi olur (TMK madde 28/II). Beden bütünlüğü hakkının korunması da en az yaşam ve sağlık hakkı kadar önemlidir. Ceninin de beden bütünlüğü hakkının korunması vazgeçilmez bir gerçektir. Ceninin anne karnında olduğu dönemde nadiren de olsa doğrudan cenine yönelik tıbbi müdahale nedeniyle ya da anneye yönelik tıbbi müdahale nedeniyle beden bütünlüğü ihlal edilebilir. Ayrıca üçüncü kişilerin, trafik kazası gibi, anneye yönelik haksız fiilleri nedeniyle de ceninin beden bütünlüğü ihlal edilebilir. Ceninin beden bütünlüğü ihlalinde doğan maddi zararın hukuki dayanağı farklı durumlara göre üçüncü kişi yararına sözleşme, üçüncü kişiyi koruyucu etkili sözleşme ya da haksız fiil hükümleri olabilir.

Anahtar Kelimeler:

Cenin, bedensel bütünlük, hak ehliyeti, ceninin bedensel bütünlük ihlali.

COMPENSATION OF PECUNIARY DAMAGE IN CASE OF BODILY INTEGRITY OF UNBORN CHILD

Unborn child is a creature existent in mother’s womb who has not born yet and whose acquisition of personality is conditional upon being born alive. The legal status of unborn child is important regarding determination of its rights. Unborn child, who does not have legal personality because of not being born yet, may claim compensation as the subject of right, for damage it has suffered due to violation of bodily integrity. Unborn child becomes subject of right starting from conception with the condition of being born fully and alive (Turkish Civil Code Article 28/2) Protection of bodily integrity is as important as the protection of the right to life and health. The protection of the bodily integrity of unborn child is an indispensable reality. During the period when the unborn child is in mother’s womb, due to medical interventions directed at mother, the bodily integrity of embryo may rarely be violated. Also, the bodily integrity of unborn child may be violated as a result of torts of third persons directed at mother, such as traffic accidents. Depending on different situations, the legal ground of compensation claims for pecuniary damage resulting from the violation of bodily integrity of unborn child may be contract for the benefit of third person, contract with the protecting effect towards third person or tort law rules.

Keywords:

Unborn child, bodily integrity, capacity to have rights, violation of bodily integrity of unborn child,

PDF

___

AYDIN ÜNVER, Tülay, Ceninin Hukuki Konumu, XII Levha Yayınları, İstanbul 2011.
BIRGIT, Friedl, Wrongful Birth Claims in Germany Case Note, King’s College Law Journal, 1994-1995, S. 5, s. 161-165.
BÜYÜKAY, Yusuf, Hekimlerin Embriyon Nakillerinde Hukuki Sorumluluğu, Ankara Barosu II. Sağlık Hukuku Kurultayı, 7-8 Kasım 2008, s. 111-158.
BÜYÜKSAĞIŞ, Erdem, Yeni Sosyo-Ekonomik Boyutuyla Maddi Zarar Kavramı, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2007.
CANBOLAT, Ferhat, Kamu Hastanesinde Yapılan Tıbbi Müdahale Nedeniyle Hekimin Özel Hukuktan Doğan Sorumluluğu, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı 80, Yıl, 2009, s. 156-181.
DÖLEN, İsmail, Tıbbi Açıdan Fetüs, Embriyo, Kürtaj ve Düşük (Abortus) Nedir?, Ankara Barosu II. Sağlık Hukuku Kurultayı, 7-8 Kasım 2008, s. 35-40.
ELLENBERGER, Jürgen, Palandt Bürgerliches Gezetsbuch, München 2010, 69. Auflage (bearbeitet von Bassenge, Burdermüller, Diederichsen, Edenhofer, Ellenberger, Grüneberg, Sprau, Thorn, Weidenkaff).
EREN, Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, Yetkin Yayınları, 22. Baskı, Ankara 2017.
FUCHS, Maximilian, Deliktsrecht, Springer Verlag, Berlin Heidelberg 2009, 7. Auflage.
GOTTWALD, Peter, Vertrag mit Schutzwirkung für Dritte, BGB § 328 Vertrag zugunsten Dritter, Münchener Kommentar, zum BGB, 7. Auflage 2016, N. 170.
HAHN, Dieter, Kindheits-, Jugend- und Erziehungsrecht, Alle Rechtsfragen von der Entstehung des Menschen bis zur Volljährigkeit, München 2004.
HEGNAUER, Cyril, Kindesrecht – Ein Wietes Feld, Perspektiven des Familienrechts, Festschrift für Dieter Schwab zum 70. Geburstag am 15. August 2005, Verlag Ernst und Werner Gieseking, s. 1385-1400.
HORNBERGER, Thomas, Grundfälle zum Vertrag zugunsten Dritter, Juristische Arbeitsblätter, 2015, Heft 1, s.7-12.
JANOSCHEK, (BAMBERGER/ ROTH/ HAU/POSECK), BGB § 328 Vertrag zugunsten Dritter, Beck’scher Online-Kommentar, 43. Auflage, 2017.
KARABAĞ BULUT, Nil, Üçüncü Kişiyi Koruyucu Etkili Sözleşme, XII Levha Yayınları, İstanbul 2009.
KESKİN, Dilşad, Doğum Öncesi Gerçekleşen Zarar Verici Fiil Nedeniyle Tazminat: Ceninin Tazminat Talebi, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.XVII, Yıl 2013, S. 1-2, s. 743-775.
KRIARI-CATRANIS, Ismini, (ÖZSUNAY, Ergun, General Raporteur, Topic IV, Human Rights), Rights of Embryo and Foetus in Public and Private Law, Internaitonal Academy of Comparative Law, XVIth International Congress of Comparative LAw, 14-20 July 2002.
KURT, Müjde Leyla, “Ceninin Malvarlığı Hakları,” İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 2, S. 1, Y. 2011, s 177-208.
NOMER, Haluk N., Suni Döllenme Dolayısıyla Ortaya Çıkabilecek Nesep Problemleri, Prof. Dr. Kemal Oğuzman Anısına Armağan, İstanbul 2000, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., s. 545-594.
OFTINGER, Karl /STARK, Emil W., Schweizerisches Haftplichtrecht, Band I, Zürich 1995.
OĞUZMAN/ÖZ, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. 2, 13. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2017.
OĞUZMAN/SELİÇİ/ OKTAY-ÖZDEMİR, Kişiler Hukuku (Gerçek ve Tüzel Kişiler), !4. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul 2014.
ÖZPINAR, Berna, Hekimlerin Yapay Döllenmelerde Hukuki Sorumluluğu, Ankara Barosu II. Sağlık Hukuku Kurultayı, 7-8 Kasım 2008, s. 33-56.
ÖZSUNAY, Ergun, Üremeye yardımcı Tedavi Tekniklerine İlişkin Hukuki Sorunlar, Ankara Barosu II. Sağlık Hukuku Kurultayı, 7-8 Kasım 2008, s. 57-83.
ÖZSUNAY, Ergun, Gerçek Kişilerin Hukuki Durumu, Fakülteler Matbaası, İstanbul 1979, 4. Bası.
ÖZTAN, Şahsın Hukuku, Hakiki Şahıslar, Ankara 2001, 10. Baskı.
SCHULZE, Reiner, Schulze Bürgerliches Gesetzbuch, Nomos Kommentar, 8. Auflage, Baden-Baden 2014.
SEROZAN (KOCAYUSUFPAŞAOĞLU/HATEMİ/SEROZAN/ARPACI, Borçlar Hukuku Genel Bölüm), İfa, İfa Engelleri, Haksız Zenginleşme, İstanbul 2002.
SEROZAN, Rona, Culpa in Contrehando, Akdin Müspet İhlali ve Üçüncü Kişiyi Koruyucu Etkili Sözleşme Kurumlarının Ortak Temeli : Edim Yükümlerinden Bağımsız Borç İlişkisi, Mukayeseli Hukuk Araştırmaları Dergisi, Yıl 2, Sayı 3, 1968 s. 108-130.
SEROZAN, Rona, Doğum Öncesi (Pretanal) ve Ölüm Sonrası (Postmortal) Kişiliğin Korunması, (Kişiliğin Korunması) Prof. Dr. Tuğrul Ansay’a Armağan, Ankara 2006, S. 311-324.
SPRAU, Hartwig, Palandt Bürgerliches Gezetsbuch, München 2010, 69. Auflage (bearbeitet von Bassenge, Burdermüller, Diederichsen, Edenhofer, Ellenberger, Grüneberg, Sprau, Thorn, Weidenkaff).
ŞENOCAK, Zarife, İstenmeden Dünyaya Gelen Özürlü Çocuk ve Tazminat (İstenmeden Dünyaya Gelen Özürlü Çocuk), Ankara 2009, Turhan Kitabevi.
ŞENOCAK, Zarife, Özel Hukukta Hekimin Sorumluluğu, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara 1998.
TEKİNAY/AKMAN/BURCUOĞLU/ALTOP, TEKİNAY Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul 1993.WOLF, Manfred/NEUNER, Jörg, Allegemeiner Teil Des Bürgerlichen Rechts, Die Rechts, München 2016, 11. Auflage.
YAVUZ İPEKYÜZ, Filiz, Hekimin Tazminat Sorumluluğu, Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 20, Sayı 33, Yıl 2015, s. 19-61.
YAVUZ İPEKYÜZ, Filiz, Türk Hukukunda Hekimlik Sözleşmesi (Hekimlik Sözleşmesi), Vedat Kitapçılık, 2006.