MODERN DEVLETİN BİR UNSURU OLARAK EGEMENLİK VE ULUSLARARASI CEZA MAHKEMESİ

Modern devletin vazgeçilmez unsurlarından biri olan egemenlik anlayışı önemli bir dönüşüme uğramıştır. Bugün Jean Bodin’in kurumsallaştırdığı; mutlak, bölünemez ve sürekli olarak nitelendirilen klasik egemenlik anlayışından bahsetmemiz mümkün değildir. Klasik egemenlik anlayışının geçirdiği dönüşümün çeşitli sebepleri bulunmaktadır. Bu sebepleri hukuk devleti, insan hakları, kuvvetler ayrılığı prensibi ve uluslararası kuruluşlar olarak ifade etmemiz mümkündür. Özellikle Birinci ve İkinci Dünya Savaşı sonrasında ortaya çıkan uluslararası kuruluşlar devletlerin egemenliğine müdahale konusunda oldukça dikkat çekicidir. Egemenlik anlayışının geçirdiği bu dönüşüm sırasında dünya birçok katliama ve savaşlara tanıklık etmiştir. Bu doğrultuda da önce ad hoc mahkemeler kurulmuş ardından da Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin kuruluşuna giden süreç başlamıştır. 17 Temmuz 1998 tarihinde kabul edilip, 1 Temmuz 2002’de yürürlüğe giren Roma Statüsü ile de Uluslararası Ceza Mahkemesi kurulmuştur. Devlet egemenliğine önemli bir müdahale anlamına gelen Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin yargılama yetkisi konusunda tamamlayıcılık ilkesinin kabul edilmesiyle, devlet egemenliğine yapılan müdahalenin daha aza indirgenmesi amaçlanmıştır. Aynı zamanda da Statü’ye taraf olacak devlet sayısını arttırmak amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Egemenlik, modern devlet, Uluslararası Ceza Mahkemesi, uluslararası hukuk, tamamlayıcılık ilkesi

SOVEREIGNTY AND INTERNATIONAL CRIMINAL COURT, AS A CONSTITUENT OF THE MODERN STATE

Our understanding of sovereignty, which is one of the essential factors of modern state, has undergone a significant transformation in time. Today, it is impossible to mention a classical understanding of sovereignty which was institutionalized by Jean Bodin as; absolute, indivisible and perdurable. There are various reasons that caused the transformation of classical sovereignty; it can be said that these reasons are constitutional state, human rights, principle of separation of powers and international organizations. The international organizations, especially established after the First and Second World Wars, are quite significant instruments in the process of intervening to the sovereignty of states. During the transformation of understanding of sovereignty, the world had witnessed numerous massacres and wars. In this respect, firstly ad hoc tribunals had been established, after that the process towards the establishment of International Criminal Court started. International Criminal Court was established with Rome Statute which was acknowledged on July, 17, 1988 and inured on July, 1, 2002. Through the acceptance of complementarity principle in terms of International Criminal Court’s jurisdiction, it is intended to minimize the intervention to the sovereignty of states. Also, it is aimed to increase the number of states parties to the Statute.

Keywords:

Sovereignty, modern state, International Criminal Court, international law, the principle of complementarity,

PDF

___

AĞAOĞULLARI, Mehmet Ali: Sokrates’ten Jakobenlere Batı’da Siyasal Düşünceler, 5. Bası, İletişim Yayınları, İstanbul, 2012.
AKKAYA KİA, Rukiye: Moderniteden Postmoderniteye Egemenlik ve Hukuk, Beta Yayınevi, İstanbul, 2011.
AKSAR, Yusuf: “Uluslararası Ceza Mahkemesi ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD)”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 52 (2), 2003, ss. 125-139.
ALİBABA, Arzu: “Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin Kuruluşu”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 49 (1-4), 2000, ss. 181-207.
ASLAN, M. Yasin: “Uluslararası Ceza Divanı ve Türkiye’ye Etkileri”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 56 (4), 2007, ss. 55-79.
DREZNER, Daniel W: “On the Balance Between International Law and Democratic Sovereignty”, 2 Chicago Journal International Law, 2(2), 2001, ss. 321-336.
DUGUIT, Leon: “Egemenlik ve Özgürlük” in Devlet Kuramı. Akal, Cemal Bali (Ed.), Dost Kitabevi, Ankara, 2000, s. 383.
DUGUIT, Leon: Kamu Hukuku Dersleri, Süheyp Derbil (çev.), Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara.
ENGSTER, Daniel: Divine Sovereignty. The Origins of Modern State Power. Northern Illionis University Press, Dekalb, 2001.
ERDAL, Selcen: “Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin Ulus-Devlet Egemenliğine Etkisi” Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 18 (1), 2008, ss. 147-206.
ERDAL, Selcen: Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin Devlet Egemenliğine Etkisi, 1. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara.
ESER, Albin: Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin Kurulması: Roma Statüsünün Ortaya Çıkışı ve Temel Özellikleri. Turhan Faruk (çev.) in. Feridun Yenisey (ed.), Uluslararası Ceza Divanı İstanbul, 2007, s. 20.
GÖZLER Kemal: Anayasa Hukukunun Genel Teorisi (Anayasa Hukukunun Genel Teorisi) , C I, 1. Bası, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa, 2011.
GÖZLER, Kemal: Anayasa Hukukunun Genel Esasları Ders Kitabı, Güncelleştirilmiş Düzeltilmiş ve Geliştirirlmiş 2. Baskı, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa, 2011.
GÖZTEPE, Ece: Avrupa Birliğinin Siyasal Bütünleşmesi ve Egemenlik Yetkisinin Paylaşılması Sorunu, 1. Bası, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2008.
GRATTON, Peter: The State of Sovereignty. Lessons from the Political Fictions of Modernity. Albany: State University of New York Press, 2012.
GÜNDÜZ, Aslan: “İktidar ve Milletlerarası Sınırları” İstanbul Barosu Dergisi, 64(1-2-3), 1990, ss. 14-69.
HAKYEMEZ, Yusuf Şevki: Mutlak Monarşilerden Günümüze Egemenlik Kavramı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2004.
HAYATİ, Hazır: Devlet Egemenliği ve İnsan Haklarının Uluslararası Korunması, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 3 (1), 1990, s. 15-34.
KAPANİ, Münci: Politika Bilimine Giriş, 17. Bası, Bilgi Yayınevi, İstanbul, 2005.
KARAKEHYA, Hakan: “Uluslararası Ceza Mahkemesi ve Uygulanabilir Hukuk”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 57 (2), 2008, ss. 133-163.
KARAKEHYA, Hakan: “Modern Düşünce Yapısında Görülen Değişimler Bağlamında Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin Taraf Devletlerin Egemenlik Haklarına Müdahalesi”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Hukuk Fakültesi 20. Yıl Özel Sayısı, 13, 2013, ss. 131-141.
KILIÇ, Ali Şahin: “Uluslararası Ceza Mahkemesi ve Devletlerin Egemenliği Üzerine Ulusal Egemenlik Odaklı Bir İnceleleme” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 58 (3), 2009, ss. 615-657.
KOÇAK, Mustafa: Batı'da ve Türkiye'de Egemenlik Anlayışının Değişimi Devlet ve Egemenlik, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2006.
KURŞUN, Günal: 100 Soruda Uluslararası Ceza Mahkemesi, 1. Bası, İnsan Hakları Gündemi Derneği, Ankara, 2011.
LÜTEM, İlhan: Egemenlik Kavramı ve Devletlerarası Hukuk, Sakarya Basımevi, Ankara, 1947.
NAGAN, Winston P. /HADDAD, Aitza M.: Sovereignty in Theory and Practice. San Diego International Law Journal, 13(2), 2012, Ss. 429-520.
PIERSON, Christopher: Modern Devlet, 1. Bası, Chiviyazıları Yayınevi, İstanbul, 2000.
RANCILIO, Peggy E: “From Nuremberg to Rome: Establishing an International Criminal Court and the Need for U.S. Participation”, University of Detroit Mercy Law Review, 77, ss. 155-195. http://heinonline.org/HOL/Page?handle=hein.journals/udetmr77&div=12&start_page=155&collection=journals&set_as_cursor=2&men_ tab=srchresults (Erişim Tarihi: 22.01.2018)
SADAT, Leila Nadya: The International Criminal Court and The Transformation Of International Law: Justice For The New Millenium, Transnational Publishers, Inc. Ardsley, New York, 2002.
SANCAR, Mithat:”Değişen Egemenlik Anlayışında Meşruiyet Sorunu ve Anayasal Düzen” Anayasa Yargısı Dergisi, 20, 2003, ss. 158-169.
SAYGILI, Abdurrahman: “Jean Bodin’in Egemenlik Anlayışı Çerçevesinde Kralın İki Bedeni Kuramına Kısa Bir Bakış”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 63 (1), 2014, ss. 185-198.
SAYGILI, Abdurrahman: “Modern Devletin Çıplak Sureti”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 59(1), 2010, ss. 61-97.
SCHMITT, Carl: Siyasi İlahiyat : Egemenlik Kuramı Üzerine Dört Bölüm. (Çev. Emre Zeybekoğlu). Dost Kitabevi, Ankara, 2002.
ŞEN, Ersan: Uluslararası Ceza Mahkemesi, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2009.
TEZCAN, Durmuş: “Uluslararası Suçlar ve Uluslararası Ceza Divanı” Ankara Barosu Hukuk Kurultayı, Ankara, 2000, ss. 271-296.
TÖNGÜR, Ali Rıza: Uluslararası Ceza Mahkemesinin Kapsamı ve Yargılama Hukuku. Kazancı Hukuk Yayınları, İstanbul, 2005.
TURHAN Faruk: ”Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin Yargı Yetkisi, Uluslararası Ceza Divanı”, Feridun Yenisey (ed.), Arıkan Yayınları, İstanbul, 2007.
TURHAN, Mehmet: “Değişen Egemenlik Anlayışının Hak ve Özgürlüklerin Korunmasına Etkileri ve Türk Anayasa Mahkemesi”, Anayasa Yargısı Dergisi, 20, 2003, ss. 215-248.
UYGUN Oktay: “Üniter ve Federal Devlet Açısından Egemenliğin Bölünmezliği İlkesi”, İstanbul Üniversitesi Cumhuriyetin 75. Yıl Armağanı, 1989, s. 389-421.
UZUN, Elif: “Milletlerarası Ceza Mahkemesi Düşüncesinin Tarihsel Gelişimi ve Roma Statüsü” Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (2), 2003, ss. 25-47.
YEE, Lionel: “The International Criminal Court and The Security Council: Articles 13 (b) and 16” in Lee, Roy S. (ed.), The International Criminal Court The Making of the Rome Statute Issues, Negotiations, Results, Kluwer Law International, Hague, 1999.
YÜCEL, Bülent: “20. Yüzyılda Ulus Devletin Egemenlik Yetkisine Yapılan Son Müdahale: Uluslararası Ceza Mahkemesi” Eskişehir Barosu Dergisi, Haziran Sayısı, 2005, s. 229-243.
“Charter Of The United Nations And Statute Of The International Court Of Justice”, https://treaties.un.org/doc/publication/ctc/uncharter.pdf (Erişim tarihi: 15.01.2018) Resolution ICC-ASP/16/Res.6 https://asp.icc-cpi.int/iccdocs/asp_docs/Resolutions/ASP16/ICC-ASP-16-Res6-ENG.pdf (Erişim Tarihi: 23.01.2018)