Haber Yapmada İdeoloji Etkeni: 11 Eylül Olayı Üzerine Bir İnceleme
Bu çalışmada 11 Eylül 2001 tarihinde ABD’de Dünya Ticaret merkezi ve Pentagon binasına yapılan uçak saldırıları örnek olay olarak seçilmiş ve bu olayın Türk basınında nasıl haber yapıldığı incelenmiştir. Bunun için ideolojileri birbirinden farklı olduğu bilinen iki gazete seçilmiştir: Egemen basından Hürriyet ve İslamcı basından Akit. Bu gazetelerin, olaydan sonra iki aylık süre içinde (12 Eylül-12 Kasım), olayla ilgili yaptığı tüm baş sayfa haberlerinin başlıkları, içerikleri ve haberde görüşlerine yer verilen kişilerin/kurumların iletileri, gazetelerin olaya ilişkin bakış açılarını ölçebilmek amacıyla öncelikle ilişki testine tabi tutulmuştur. Sonuçta gazetelerin ideolojisi ile 11 Eylül terör olayını haber yapmadaki tutumları arasında anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Gazete haberlerinin başlıklarından, içeriklerinde ve haberlerde görüşlerine yer verilen kişilerin/kurumların iletilerinden örnekler verilmiştir. Nicel ve nitel bu bulgular aracılığıyla; Hürriyet 11 Eylül terör olayı haberlerini ABD’yi ve politikalarını destekler bir tutumla hazırladığı, Akit ise aksi bir tutumla ABD’ye ve politikalarına karşı haberler yaptığı bulunmuştur.
Ideology Factor in News-Making: A Study on the October 11 Event
This article studied the ideology factor in the news. The September 11 problem was chosen as a case study to determine the coverage differences between Hürriyet and Akit. All of the first page news of these newspapers during the two months period after the September 11th were selected for investigation. Three hypotheses were tested. Newspaper headlines, main text and the sources of information were analyzed Findings supported all three hypotheses: there are significant differences between the newspapers. It was found that Hürriyet mostly support the USA, whereas, Akit are mostly against the USA.
___
- Ak, A. (1995). Uluslararası Terörizm, Ankara: A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Y. L. Tezi,
- Avşar, Z. (1991) Türkiye’de Terörün Görünümü ve Kitle İletişim AraçlarınaYansıması, İstanbul: İ.Ü.Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Y: L. Tezi.
- Aydın, R. (1999). Türk Basınında Öğretmen Sorunları, Ankara: A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Y. L. Tezi.
- Ayaz, B. (1997). Türkiye’de İnsan Hakları ve Kürt Sorunu Örneğinde Türk Basını, İstanbul: Belge.
- Baştürk, E.Ş. (1999). Ulusal Söylemin İnşasında Yazılı Basın ve Kardak Krizi Örnek Olayı, Ankara: A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Y. L. Tezi.
- Chomsky, N. (2002a). 11 Eylül, Çev. D. Körpe, İstanbul: Om.
- Chomsky, N. (2002b). 11 Eylül ve Sonrası Dünya Nereye Gidiyor?, Çev. T. Doğan Vd., İstanbul: Aram.
- Çöllü, E.F. (1999). Türk Basınının Laiklik Konusundaki Tutumu, İstanbul: İ.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Y. L. Tezi.
- Dağlı, N. (1995). Gazete Yayınlama Teknikleri, Ankara: İmaj Yayıncılık.
- Demircan, H. (1998). Siyasi İçerikli Terör Karşısında Medyanın Tutumu, İstanbul:M.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Y. L. Tezi.
- Demirdelen, D.Ç. (2000). Türk Basınında Gümrük Birliği Sürecinde Türkiye-Avrupa Birliği İlişkileri İçerik Analizi Çalışması, Eskişehir: A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Y. L. Tezi.
- Dilmaç, S. (1996). Uluslar Arası Bir Sorun Terörizm ve Türkiye, Ankara: G.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Y. L. Tezi.
- Dursun, Ç. (2001). TV Haberlerinde İdeoloji, Ankara: İmge Kitabevi.
- Eagleton, T. (1996). İdeoloji, Çev. M. Özcan, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Erdem, D. (1998). İslami Basında Milli Selamet Partisi Milli Gazete Örnek Olayı,Ankara: A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Y. L. Tezi.
- Erdoğan, İ. ve Alemdar, K. (2005) Öteki Kuram, Ankara: Erk.
- Erdoğan, İ. (2005). İletişimi Anlamak Ankara: Erk.
- Erdoğan. T. Vd. (2001). 11 Eylül Saldırılarının Yankıları, İstanbul: Yapı Kredi.
- Ergün, E. (1995). Radikal Sol ve Radikal İslamcı İdeolojilerde Düzen Karşıtı Söylem, Ankara: O.D.T.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Y. L. Tez.
- Fidan, M. (1995). Kitle İletişim Araçları ve Terör: Basında Terörün İncelenmesi İle İlgili Uygulamalı Bir Araştırma, Konya: S.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü,Yayımlanmamış Doktora Tezi.
- Gündüz, M. (1995). Basın ve Terör, Erzurum: A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
- Hackett, R.A. (1997). “Bir Paradigmanın Önemini Yitirişi Haber Medyası Çalışmalarında Yanlılık ve Nesnellik”, Ankara: A. Ü. İlef Yıllık,.
- Hall, S. (1999). “İdeolojinin Yeniden Keşfi: Medya Çalışmalarında Baskı Altında Tutulanın Geri Dönüşü”, Medya İktidar İdeoloji, Der. M. Küçük, Ankara: Ark.
- Hall, S. (1999b). “Kültür, Medya ve İdeolojik Etki”, Medya İktidar İdeoloji, Der. M.Küçük, Ankara: Ark.
- Karakaya, G. (1998). Medya ve Terör İlişkisi, Ankara: G.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Y. L. Tezi.
- Keleş, Ç. (1997). İdeolojik İnşa Sürecinin Çözümlenmesi: Medya ve Özelleştirme, Ankara: A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Y. L. Tezi.
- Korkmaz, G. (1997). Terörizm ve Kitle İletişim Araçları İlişkisi, Ankara: G.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Y. L. Tezi.
- Koru, F. (2002). 11 Eylül O Kader Sabahı, İstanbul: Timaş Yayınları.
- Küçük, M. (1999). Medya İktidar İdeoloji, Ankara: Ark Yayınları.
- Özbek, O. (2002). 11 Eylül 2001’in Düşündürdükleri, İstanbul: Cumhuriyet Kitapları.
- Said, E. (1994). Haberlerin Ağında İslam, İstanbul: Pınar Yayınlar.
- Tek, H. (1991). 12 Eylül ve Basın, Ankara: G.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Y. L. Tezi.
- Tüzen, H. (1995). Türkiye’de Anarşi, Terör ve Anomi (1968-1980), Ankara: H.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
- Ülgü, N. (1998). Medyada Özelleştirme Haberleri, Ankara: A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Y. L. Tezi.
- Yıldırım, Y. (1995). Yazılı Basında Çevre İmajı: Milliyet, Cumhuriyet, Zaman Örneği, Ankara: G.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Y.L. Tezi.
- Yiğit, E.Y. (1996). Türk Yazılı Basınında 12 Eylül Müdahalesi, Ankara: A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Y. L. Tezi.
- Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
- Başlangıç: 1983
- Yayıncı: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İletişim Fakültesi
Sayıdaki Diğer Makaleler
Haber Yapmada İdeoloji Etkeni: 11 Eylül Olayı Üzerine Bir İnceleme
Hürriyet'in Irak Savaşı'nda Tarafların Orduları Hakkındaki Görsel Sunumu
Türkiye'de Toplumbilim Kitaplarında İletişime Verilen Yer
Irak'ta Kitle İletişimi 2003-2007
İstihdam Sorunu Bağlamında Türkiye'de İletişim Eğitimi ve Öğrenci Yerleştirme
Radyo ve Televizyonda Yayın İlkelerinin İhlali ile Yaptırım Uygulaması Sorunları