1980'lerden 2000'lere Türk sinemasında ürün yerleştirme uygulamalarında görülen nicel değişim

Reklam yayınlarının izlenilirliğinin ve etkinliğinin azalması sonucunda ürün yerleştirme uygulamalarına yönelen reklamcılar ve reklam verenler için sinema filmleri yeni bir mecra haline gelmiştir. 1980 sonrasında, Türkiye’de uygulanan neo-liberal ekonomi politikalarından Türk sineması da etkilenmiştir. Sinema filmlerinde yapılan ürün yerleştirme uygulamaları, yasal bir zemine sahip olmadığı halde uygulanmaya devam etmiştir. Yapılan analizler sonucunda son yirmi yıllık süreç içinde ürün yerleştirme uygulamalarında süre, sahne ve film bazında artış olduğu bulgulanmıştır. Bu çalışmada, bu artışın değerlendirilmesi için, ürün yerleştirme uygulamalarının reklam stratejisi haline geldiği neo-liberal sürece odaklanılmıştır. Bu çalışma, Türk Sineması’nda ürün yerleştirme uygulamalarının yıllara göre gösterdiği nicel değişimi eleştirel ekonomi politik yaklaşım çerçevesinde incelemektedir. Türk filmlerinde yapılan ürün yerleştirme uygulamalarında görülen nicel değişimi belirlemek için 1987, 1997, 2007 yıllarında en çok izlenen 30 film içerik analizi yöntemi kullanılarak incelenmiştir.

The quantitative changes in product placement practices in Turkish cinema since 1980s to 2000s

In Turkey, cinema industry is influenced by the neo-liberal policies. As a result of this, cinema industry has been forced to be in a more interpreted relation with advertisement industry. Advertisement industry has been looking for a new media due to the decrease in the effect of ads in traditional media. This study aims to capture this neo-liberal process by focusing on product placement strategy since mid-1980. In order to describe quantitative change in product placement in Turkish movies with box office success are analyzed. This research shows that there is a gradual increase of product placement in terms of number of movies, scenes and time allocated from 1980’s to 2000’s.

PDF

___

Baerns, B. (2003). “Separating Advertising From Programme Content: The Principle And Its Relevance In Comunications Practise”, Journal of Communication Management, Henry Stewart Conferences and Publications C.8, S.1; ABI/INFORM Global, s. 101-112
Başaran, F. (2000). İletişim ve Emperyalizm, Ankara: Ütopya Yayınevi.
Başkaya, F. (1986). Türkiye Ekonomisinde İki Bunalım Dönemi: Devletçilikten 24 Ocak Kararlarına, Ankara: Birlik Yayıncılık.
Baudrıllard, J. (1997). Tüketim Toplumu, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Çaplı, B. (2002). Medya ve Etik, Ankara : İmge Kitabevi Yayınları.
Galbraıth, J.K.(1967). The New Industrial State, Boston: Houghton Mifflin Company.
Galıcıan, M.ve Bouedeau P. G. (2004). “ The Evolution of Product Placements in Hollywood Cinema: Embedding High-Involvement „Herotic‟ Brand Images, Mary-Lou Gallician, (Der.), Handbook of Product Placement In The Mass Medıa: New Strategies in Marketing Theory, Practise, Trends and Ethics, Journal of Promotion Management, C. 10, No: 1/2 içinde, NY: Best Business Boks, s. 15–36
Gartner, W. (1986). “Temporal Influences on Image Change”, Annals of Tourism Research, Vol: 13, No: 4, s: 635–644.
Gould, S., J., Gupta, P. B. (1997). “Consumers‟ Perceptions of the Ethics an Acceptability of Product Placements in Movies” Issue and Research in Advertising, 14. (Spring) içinde, s.37–50
Govani, S. (1999). “Product Placement in Movies – It is Really So Bad?”, http://csmweb2.emcweb.com/durable/1999/02/10/p11s1.htm ( Erişim: 10.06.2003)
Gül Sallan, S. (2004). Sosyal Devlet Biti, Yaşasın Piyasa, İstanbul: Etik Yayınları.
Gülsoy, T. (1999). Reklam Terimleri ve Kavramları Sözlüğü, İstanbul: Adam Yayınları
Gürel, E.ve Alem, J. (2004). “Pazarlama İletişiminde Yeni ve Güncel Bir Uygulama: Ürün Yerleştirme”, Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi Araştırma Dergisi içinde, S. 6, s.7-23.
Gürel, E.ve Alem, J. (2006). “Fütüristik Ürün Yerleştirme”, Pİ (Pazarlama ve İletişim Kültürü Dergisi) içinde, C.5.S.16, s.20-30, (Nisan, Mayıs, Haziran).
Kazancı, M. (2006). Kamuda ve Özel Kesimde Halkla İlişkiler, Ankara: Turhan Kitabevi.
Kellner, D. (1992). “Popular Culture and the Construction of Postmodern Identities”, Lash, S. ve Friedman, J. (Der.) Modernity and Identity, Oxford: Basil Blackwell
Kleın, N. (2002). No Logo, Çev. Nalan Uysal, İstanbul: Bilgi Yayınları.
Köker, E. (1998). Politikanın İletişimi İletişimin Politikası, Ankara: Vadi Yayınları
Mattelart A. (1995). Beyin İğfal Şebekesi, Uluslar arası Reklamcılık, çev: I. Gürbüz, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Mıller, C.,M. (1995). “Hollywood the Ad”, Mass Media 95/96-Annual Editions içinde Editor: Joan Gorham, Guilford- Connecticut, The Dushkin Publishing Group, Inc. s: 72-80.
Murdock, G. (1977). “Patterns of Ownership; Question of Control”, Mass Media Communication an Society (Ders Notları, 10. Bölüm), Open University
McChesney, R.W (2003). “Küresel İletişimin Politik Ekonomisi” Kapitalizm ve Enformasyon Çağı – Küresel İletişim Devriminin Politik Ekonomisi,
McChesney, R.W., Wood,E.M., Foster J.B. (der.) içinde. Çev. Çınga, S.N. vd., Ankara: Epos Yayınları, s:7-38.
Özgüç, A. (1988). Türk Filmleri Sözlüğü, C. 6, İstanbul: Sümbül Basımevi
Pekman, C. ve Gül T. S. (2008). “Product Placement in Late Turkish Cinema”, 6th. International Symposium- Communication in the Millenium, Vol.1: s: 339– 345, İstanbul: Lazer Ofset
Russell, C., A.(1998). “Towards A Framework of Product Placement: Theoretical Propositons.” Advences In Consumer Research, 1 (25): s.357–362
Sarıyer, N. (2005). “Televizyon Dizilerinde Marka Yerleştirme Stratejileri Üzerine Bir Araştırma” Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, S.10, s.217–237 Antalya: Akdeniz Üniversitesi Matbaası
Smith, B. (1985, March). “Casting Product for Special Effect”, Bevarage World, 104, 83-91
Taşkaya, M. (2009). “Türk Sinemasında Ürün Yerleştirme Stratejileri” Akdeniz İletişim Dergisi, S: 11, Antalya (Yayımlanma Aşamasında)
Tığlı, M. (2004). Bir Aktör Olarak Markalar: Ürün Yerleştirme, İstanbul: Türkmen Kitabevi
Türksoy, N. (2006). “Sinema ve Reklamın Gizli Buluşması: Ürün Yerleştirme”, Türk Film Araştırmalarında Yeni Yönelimler 5, (Ed.: Bayraktar, D. ve Akçalı E.) içinde, İstanbul: Bağlam Yayınları
Veblen, T. (1934). The Theory of Leisure Class, NewYork: The Modern Library
Wasko, J. (1989). “What‟s So „New‟ About the „New‟ Technologies in Hollywood? An Example of the Study of Political Economy of Communications”: Rethinking Communications: Volume 2 Paradigm Exemplars (içinde). Editors: Brenda Dervin, Lawrance Grossberg, Barbara J. O‟Keefe ve Elen Wartella. Newbury Park, London ve New Delhi: Sage Publications. s: 474- 485.
Wenner, A. L. (2004). “On The Ethics of Product Placement in Media Entertainment”, Mary-Lou Gallician, (Der.), Handbook of Product Placement In The Mass Medıa: New Strategies in Marketing Theory, Practise, Trends and Ethics, Journal of Promotion Management, C. 10, No: 1/2 içinde, NY: Best Business Boks, s. 101-134,
Yaylagül, L. (2004). “1960–1970 Dönemi Türk Sinemasında Düşünce Akımları”, Sinemada Anlatı ve Türler, Küçükkurt, Dalay, F. ve Gürata, A. (der) içinde. Ankara: Vadi Yayınları, s: 232.
Yüksel, A. H. (1994). İkna Edici İletişim, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim, Sağlık ve Bilimsel Araştırma Çalışmaları Vakfı Yayınları No:94. http://www.intersinema.com/sinema-haberleri/haber_98.asp (Erişim: 31 Mayıs, 2009) http://www.sinematurk.com/gise.php?action=goToBoxOfficePage&type=0& year=&firma= (Erişim: 25.08.2008)