MESCİTLER İLE ÇARŞI VE PAZARLARI NİTELEYEN BİR RİVAYETİN TAHLİLİ MESCİTLMESCİTLER İLE ÇARŞI VE PAZARLARI NİTELEYEN BİR RİVAYETİN TAHLİLİ ER İLE ÇARŞI VE PAZARLARI NİTELEYEN BİR RİVAYETİN TAHLİLİ

Yüce Dinimiz dünya ve ahiret arasında dengeli bir hayat yaşamayı tavsiye eder. Bu bağlamda mescitler adeta ahiret için Allah’a ibadet etme mekânları iken, çarşı ve pazarlar ise insanların rızık temin etmek için çalıştıkları ve ihtiyaçlarını temin ettikleri mekânlardır.Mescitler ve pazarlar inanan insanlar için ruh ve beden gibi hayatın vazgeçilmezleridir. Dün olduğu gibi bugün de öyledir. Dünya ve ahiret huzuru için ikisi de gereklidir. Hz. Peygamber’e isnâd edilen bir rivayette mescitler Allah’ın en sevdiği yerler olarak nitelendirilirken, çarşı ve pazarlar en çok buğz ettiği yerler olarak zikredilmiştir. Bir problem gibi görülen bu durumun çözülmesine ve rivayetin doğru anlaşılmasına katkı sağlaması amacıyla bu rivayet tahlil edilmeye çalışılmıştır.Rivayetin geçtiği kaynaklar tespit edildikten sonra önce senet yönünden sonra da metin bakımından tenkide tabi tutulmuştur. Neticede rivayet genel bir değerlendirmeye tabi tutulmuştur.

ANALYSIS OF A NARRATIVE THAT QUALIFIES MOSQUES AND BAZAARS

Our Supreme Religion recommends a balanced life between the world and the Hereafter. In this context, masjids are places to worship Allah for the Hereafter, while bazaars and markets are places where believers for the world's life are working to provide sustenance and provide their needs. Masjids and bazaars are indispensable for people who believe, like spirit and body. Both are necessary for tranquility the world and the Hereafter. However, In a hadith by the Prophet While the mosques, are described as the places of Allah's favorite, bazaars and markets are described as places of not favorite Allah’s. İn thes study, it has been tried to analyze the narrative in order to solve this problem which seems like a problem and to contribute to the correct understanding of the narration. After the sources of the hadith have been determined, it has been subjected to the criticism in terms of the sened first and then the text. As a result, the narration was subjected to a general evaluation.

PDF

___

İBN HANBEL, Ahmed. Müsned. Thk. Şu’ayb el-Arnavût ve diğerleri. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1999/1420.
AHMED Naim, Babanzade. Tecrîdî Sarih Tercemesi Mukaddimesi. Ankara: DİB Yayınları, 1984.
ALÎ EL-KÂRÎ. Mirkâtü’l-mefâtîh. Beyrut: Dârü’l-fikir, 2002.
ALİ EL-MUTTAKÎ EL-HİNDÎ. Kenzü’l-‛ummâl. Beyrut: Müessesetü’r- risâle, 1985.
AYDINLI, Abdullah. Hadis Istılahları Sözlüğü. İstanbul: İFAV Yayınları, 2011.
AYNÎ, Bedruddîn. Meğânî’l-ahyâr. Thk. Muhammed Hasan İsmâîl. Lübnan: Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, 2006.
BEYHAKÎ, Ebû Bekr Ahmed b. el-Huseyn. es-Sünenü’l-kübrâ. Haydarâbâd: Meclisu Dâireti’l-Me’arif, 1344/1925.
BUHÂRÎ, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl b. İbrâhîm el-Cu‘fî el-Buhârî. el-Câmiu’s-sahîhu'l-müsnedü'l-muhtasar min umûri Rasûlillahi ve sünenih ve eyyâmih. Thk. Muhammed Züheyr b. Nâsır en-Nâsır, by: Daru't-Tûk en-Necât,1422.
BUHÂRÎ, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl b. ed-Duafâu’s-sağîr. Thk. Mahmûd İbrâhîm Zâyd, Beyrut: Dâru’l- Ma’rifa, 1406/1986.
BUHÂRÎ, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl b. et-Târîhu’l-kebîr. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1407/1986.
BUHÂRÎ, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl b et-Târîhu’l-evsat. Thk. Muhammed İbrâhîm Zâyd. Beyrut: Dâru’l-Ma’rifa, 1406/1986.
BUHÂRÎ, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl b. Edebü’l-Müfred. Thk. Muhammed Fuâd Abdülbâkî. Beyrut: Dârü’l-beşâir el-İslâmiyye, 1989/1409.
BÛSÎRÎ, Ahmed b. Ebî Bekir el-Bûsîrî. İthâfü’l-hiyere. Riyâd: Dârü’l-vatan, 1999.
ÇAKAN, İsmail Lütfü. Hadis Edebiyatı, İstanbul: İFAV Yayınları, 2003.
ÇOŞKUN, Selçuk. Hadise Bütüncül Bakış. İstanbul: İFAV Yayınları, 2011.
EBÛ DÂVUD, Süleymân b. el-Eşʽas es-Sicistânî. Sünenu Ebî Dâvud. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-ʽArâbî, ty.
EBÛ YA'LÂ, Ahmed b. Ali b. el-Musennâ. Müsned. Beyrut: Dârü’l-Me’mûn, 1988.
EBÛ ZEHV, Muhammed. Hadis ve Hadisçiler. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2007.
EBÛ’Ş-ŞEYH EL-İSBAHÂNÎ, Ebû Muhammed Abdullâh b. Muhammed Ca'fer b. Hayyân. Kitâbü’l-l-‘azame. Thk. el-Mubârekfûrî. Riyâd: Dârü’l-Âsime, 1408.
ELBÂNÎ, Nasıruddîn. Silsiletü’l-ahâdîs ed-da’îfa ve’l-mavdûa. Riyâd: Mektebetü’l-me‛ârif, 1992.
ELBÂNÎ, Nasıruddîn. es-Semerü’l-müstetâb. Kuveyt: Müessesetü Ğarâs, 1422.
HÂKİM EN-NEYSÂBÛRÎ, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdullah. el- Müstedrek ale’s-Sahîhayn. Beyrut: Dâru’l-ma‛rife, ty.
HATÎB EL-BAĞDÂDÎ, Ebû Bekr Ahmed b. Alî b. Sâbit el-Hatîb el-Bağdâdî. el-Câmi‛ li ahlaki’r-râvî ve âdâbi’s-sâmi‛. Thk. Mahmut el-Hût. Riyâd: Mektebetu’l-Mearif, 1403.
HATÎB EL-BAĞDÂDÎ, Ebû Bekr Ahmed b. Alî b. Târîhu Bağdâd. Thk. Beşâr ‘Avâd Ma’rûf. Beyrut: Dâru’l- Garbi’l-İslâmî, 1422/2002.
HATÎB EL-BAĞDÂDÎ, Ebû Bekr Ahmed b. Alî b. Ğunyetu’l-mültemis îdâhu’l-mültemis. Thk. Yahyâ b. Abdullah el-Bekrî. Riyad: Mektebetu’r-rüşd, 1422/2001
HATÎB EL-BAĞDÂDÎ, Ebû Bekr Ahmed b. Alî b. el-Kifâye fî ‘ilmi’r-rivâye. Haydarabad: Dâiretü’l-maârifi’l- Osmâniyye, 1357.
HEYSEMİ, Nûreddîn. Mecmeʻu’z-zevâid ve menbeʻu’l-fevâid. Thk. Abdullah Muhammed Dervîş. Beyrut: Dârü’l-fikr, 1994/1414.
HUMEYDÎ, Muhammed b. Futûh. el-Cem’ beyne’s-Sahîhayn. Beyrut: Dârü İbn Hazm, 2002.
‛ITR, Nûreddîn. Menhecü’n-Nakd ‛inde’l-muhadisîn. Dımaşk: Dârü’l-fikr, 1997.
İBN ‘ADİY, Ebû Ahmed Abdullah b. ‛Adiy. el-Kâmil fi’d-du‛afâ. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1409/1988.
İBN ‘ADİY, Ebû Ahmed Abdullah b. Muhtasarü’l-Kâmil fî’d-du‛afâ. Beyrut: Dârü’l-cemîl, 1422/2001.
İBN ABDİLBER, Ebû Ömer Yusuf b. Abdillah b. Muhammed en-Nemerî el- Endelüsî. el-İstî'âb fî me’rifeti’-Ashâb. tsh. ‘Adil Murşid. Ürdün: Dâru’l-a‛lâm, 1423/2002.
İBN EBÎ HÂTİM ER-RÂZÎ. Kitâbu’l-cerh ve’t-ta’dîl. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l- İlmiyye, 1372/1953.
İBN HACER, Ebû’l-Fadl Ahmed b. Ali b. Hacer el-‘Askalânî. Lisânu’l- Mîzân. Thk. Abdulfettah Ebû Gudde. Beyrut: Mektebetu’l-Matbaati’l- İslamiyye, 1423/2002.
İBN HACER, Ebû’l-Fadl Ahmed b. Ali b. Takrîbu’t-Tehzîb. Thk. ‘Adil Mürşid. Beyrut: Muessesetu’r- risâle, 1420/1999.
İBN HACER, Ebû’l-Fadl Ahmed b. Ali b. Tehzîbu’t-Tehzîb. Thk. İbrâhîm Zeybak-‘Adil Mürşid. Beyrut: Muessesetu’r-Risâle, 1416/1995.
İBN HACER, Ebû’l-Fadl Ahmed b. Ali b. el-İsâbe fî temyîzi’s-sahâbe. Thk. Abdullah b. Abdulmuhsin et- Turkî. Kâhire: Dâr Hecer, 1429/2008.
İBN HİBBÂN, Muhammed b. Hibban b. Ahmed Ebu Hatim et-Temimi el- Busti. es-Sikât, Beyrut: Dâru’l-fikr, 1975/1395.
İbn Hibbân, Muhammed b. Hibban b. Ahmed Ebu Hatim et-Temimi el- Busti. Sahîhu İbn Hibbân bi tertibi İbn Balabân. Thk. Şuayb el- Arneût. Beyrut: Muessesetu’r-Risale, 1993/1414.
İBN HUZEYME, Ebû Bekr Muhammed b. İshâk b. Huzeyme es-Sülemî en- Nîsâbûrî. Sahîhu İbn Huzeyme. Thk. Muhammed Mustafa el-A‘zamî. Beyrut: el-Mektebetü'l-İslâmiyye, 1395/1975.
İBN KESÎR, Ebü’l-Fidâ’ İmâdüddîn İsmâîl b. Şihâbiddîn Ömer b. Kesîr b. Dav’ b. Kesîr el-Kaysî el-Kureşî el-Busrâvî ed-Dımaşkî eş-Şâfiî. el- Bâi‛isü’l-hasîs. Beyrut: Müessesetü’l-Kütübi’s-Sakâfiyye, 1408.
İBN MÂCE, Ebû Abdillâh Muhammed b. Yezîd Mâce el-Kazvînî. Sünenu İbn Mâce. Thk. Muhammed Fuad Abdulbakî. Beyrut: Daru İhyâi’t- Turasi’l-Arabi, 1975.
İBN MENCÛYE EL-İSBEHÂNÎ. Ricâlu Sahîhi Müslim. Beyrut: Dâru’l- Ma’rifa, ty.
İBN NUKTA, Muhammed b. Abdulğanî. Kitâbu’t-takyîd. Hindistan: Meclisu Dâiretu’l-Meârif, 1403/1983.
İBNÜ’L-ESÎR, Ebü’l-Hasen İzzüddîn Alî b. Muhammed b. Muhammed eş- Şeybânî el-Cezerî. Usdu’l-gâbe fî ma’rifeti’s-sahâbe. Beyrut: Dâru’l- kutubi’l-ilmiyye, 1414/1994.
İBNÜ’L-ESÎR, Ebü’l-Hasen İzzüddîn Alî b. Muhammed b. en-Nihâye. Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, 1432/2011.
İBNÜ’L-CEVZÎ, Ebû’l-Farac Cemâlüddîn Abdurrahmân b. Alî b. Muhammed el-Bağdâdî. ed’-Du’afâ ve’l-metrûkûn. Beyrut: Dâru’l- Kutubi’l-‘İlmiyye, 1406/1986.
İCLÎ, Ahmed b. Abdullah b. Sâlih Ebû’l-Hasen el-‛İclî. Ma’rifetu’s-sikât. Thk. Abdu’l-‘Alîm Abdu’l-‘Azîm el-Bestevî. Medine: Mektebetu’d-dâr, 1405/1985.
KANDEMİR, M. Yaşar. “Atâ b. Sâib”, TDV İslam Ansiklopedisi, 4:37. İstanbul: TDV Yayınları, 1991,
KELÂBÂZÎ, Ebû Nasr Ahmed b. Muhammed b. el-Hüseyn el-Buhârî el- Kelâbâzî. Ricâlu Sahîhi’l-Buhârî. Thk. Abdullâh el-Leysî. Beyrut: Daru’l-ma‛rife, 1407/187.
KIRBAŞOĞLU, Hayrettin. Alternatif Hadis Metodolojisi. Ankara: Kitabiyat, 2002.
MAĞRÂVÎ, Ebû Sehil Muhammed b. Abdurrahman. Mevsûatu mevakıfı’s- selef. Kahire: el-Mektebetu’l-İslâmiyye, ty.
MİZZÎ, Ebü’l-Haccâc Cemâlüddîn Yûsuf b. Abdirrahmân b. Yûsuf el-Mizzî. Tehzibü’l-Kemal fi esmâi’r-ricâl. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1994/1415.
MOĞULTAY, Ebû Abdillâh Alâüddîn Moğultay b. Kılıç b. Abdillâh el- Bekcerî el-Hikrî. İkmâlu Tehzîbi’l-Kemâl. Kahire: el-Fârûku’l- Hadisiyye, 2001.
MÜNÂVÎ, Zeynüddîn Muhammed Abdürraûf b. Tâcil‘ârifîn b. Nûriddîn Alî el-Münâvî el-Haddâdî. Feydü’l-kadîr. Beyrut: Dârü’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1994.
MÜSLİM, Müslim b. Haccâc b. Müslim el-Kuşeyrî en-Nişâbûrî. el- Münferidât ve’l-vuhdân. Thk. el-Bundârî-Zeğlûl. Beyrut: Darü’l- Kutubi’l-İlmiyye, 1408/1988.
MÜSLİM, Müslim b. Haccâc b. Sahîhu Muslim. Riyâd: Beytu'l-Efkâr, 1419/1998.
NESÂÎ, Ebû Abdirrahmân Ahmed b. Şuayb b. Alî en-Nesâî. Sünen en-Nesâî. Beyrut: Dârü’l-Ma’rife, 1420.
NEVEVÎ, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Şeref en-Nevevî. el-Minhâc Şerhü’s- Sahîhi Müslim, Beyrut: Dârü ihyâi’t-turâsi’l-arabî,1392 .
POLAT, Selahattin. “Ferd”, TDV İslam Ansiklopedisi. 12: 369. İstanbul: TDV Yayınları, 1995.
Polat, Selahattin. “Hadislerin Ku’an’a Arzının Problemleri”. Sünnetin Dindeki Yeri. İstanbul: Ensar Neşriyat, 1998.
SEHÂVÎ, Ebü’l-Hayr Şemsüddîn Muhammed b. Abdirrahmân b. Muhammed et-Tuhfetu'l-latîfe fî târîhi'l-Medineti'ş-şerîfe. Beyrut: Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, 1993.
SİBÂ’Î, Mustafa, es-Sünne ve mekânetuhâ fi’t-teşrî’i’l-İslâmî, Beyrut: Dâru İbn Hazm, 1430/210.
SUYÛTÎ, Câmiu’l-Ahâdîs, Dârü’l-fikir, Beyrut 1994.
TABERÂNÎ, Ebü’l-Kāsım Müsnidü’d-dünyâ Süleymân b. Ahmed b. Eyyûb et-Taberânî. el-Mu‛cemü'l-evsât. Thk. Târık b. ʻİvazullâh b. Muhammed. Kahire: Dârü’l-Haremeyn, 1415.
TABERÂNÎ, Ebü’l-Kāsım Müsnidü’d-dünyâ Süleymân b. Ahmed b. Eyyûb et-Taberân. el-Mu‛cemu’l-kebîr, Kahire: Mektebetu İbn Teymiye, 1404/1983.
TEBRÎZÎ, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Alî b. Muhammed el-Hatîb et-Tebrîzî. Mişkâtü’l-mesâbîh. el- Beyrut: Mektebetü’l-İslâmî, 1985.
TİRMİZİ, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevre (Yezîd) et-Tirmizî. el-Câmiu’s Sahîh/Sünenü’t-Tirmizî. Thk. Ahmed Muhammed Şâkir ve diğerleri. Beyrût: Dâru’İhyâi’t-Turâsi’l-Arâbî, 1962/1382.
VÂDİ‛Î, Ebû Abdurrahman Mukbil b. Hâdi el-Vâdi‛i. Ricâlu’l-Hâkim fî’l- Müstedrek. Yemen: Mektebetu’s-San’â el-Eseriyye, 1425/2004.
YILDIRIM, Enbiya. Hadis Problemleri. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2011.
YÜCEL, Ahmet. “müttefekun aleyh”, TDV İslam Ansiklopedisi, 32: 224-225. İstanbul: TDV Yayınları, 2006.
ZEHEBÎ, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed b. Osmân ez- Zehebî. el-Kâşif fî ma‛rifeti men lehu rivâyetun fi’l-kütübi’s-sitte. Nşr. Muhammed Avâme. Cidde: Dâru’l-kıble li’s-sekâfeti’l-İslâmiyye, 1413/1992.
ZEHEBÎ, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed b. Osmân ez- Zehebî. Mîzânu’l-i‛tidâl. Beyrut: Dârü’l-Ma’rifa, ty.
ZEHEBÎ, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed b. Osmân ez- Zehebî Târîhu’l-İslâm. Thk. Beşşâr ‘Avvâd Ma’rûf. Beyrut: Dârü’l- Garbi’l-İslâmî, 2003.
ZEHEBÎ, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed b. Osmân ez- Zehebî. el-Uluvv li’l-Aliyyi’l-Gaffâr. Riyâd: Mektebetu Advâi’s-Selef, 1995.
ZİRİKLÎ, Hayrüddîn b. Mahmûd b. Muhammed b. Alî b. Fâris ez-Ziriklî ed- Dımaşkî. el-A‛lâm, Beyrut: Dâru’l-İlmi li’l-Melâyîn, 2002.