Dış ve İç Göçler Bağlamında Türkiye’nin Dinamik Göç Yapısının Değerlendirilmesi

Türkiye Cumhuriyeti, göç tarihi açısından oldukça dinamik bir yapıya sahip olmuştur ve kurulduğundan bu yana dışarıdan aldığı dış göçlerle şekillenmiştir. Bu göçler, ülkenin sosyo-kültürel-demografik yapısını değiştirmiştir ve bulunduğu coğrafi konum dış göçlere zemin hazırlamış, komşu ülkelerle yapısı da göç hareketlerini etkilemiştir. Göçmenlerin coğrafi konumları ile birlikte etnik-kültürel bağları da kabul anlayışı yaklaşımında etkili olmuştur. Türkiye Cumhuriyeti kurulduktan sonra sadece dışarıdan değil, aynı zamanda kendi içinde de göç hareketleri yaşamış bir ülkedir. 1950’li yıllara kadar iç göç açısından nispeten sakin bir dönem geçiren genç ülke 1950’den sonra bazı iktisadi, sosyolojik, politik dönüşümlerden sonra iç göç açısından oldukça dinamik bir dönem geçirmiştir. Bu dönemdeki dönüşümlerin en önemli unsurlarından biri köylerden kentlere yaşanan iç göçler olmuştur. Bu çalışmada, ülkeyi tamamıyla etkileyen dış ve iç göçler karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiş ve ülkenin hareketli göç yapısı vurgulanmıştır. Türkiye’nin göç yapısının oldukça dinamik bir yapıya sahip olduğu ve bu yapının önce dış daha sonra iç göçlerle şekillendiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

kitlesel göçler, iç göçler, dış göçler, Türkiye'nin Göç Tarihi, Göç

Comparative Analysis Of Mass And Internal Migration Movements: Turkey Evaluation

The Republic of Turkey has had a quite dynamic structure in terms of migration history and has been shaped by external migrations since its establishment. These migrations have changed the country's socio-cultural-demographic structure, and its geographical location has paved the way for external migration. Its structure with neighboring countries has also affected migration movements. Ethniccultural ties along with the geographical location of immigrants have also been effective in the approach to acceptance. Since the Republic of Turkey was founded, it is a country that has experienced migration movements not only from outside but also within itself. The young country, which had a relatively quiet period in terms of internal migration until the 1950s, went through a very dynamic period in terms of internal migration after some economic, sociological, and political transformations. One of the most important elements of the transformations in this period was the internal migration from the villages to the cities. In this study, External and internal migrations that affect the country completely have been evaluated comparatively and the dynamic migration structure of the country has been emphasized. It has been seen that Turkey's migration structure has a very dynamic structure and this structure was shaped by first external and then internal migrations.

Keywords:

mass migration, internal migrations, external migrations, migration history of Turkey, Migration,

PDF

___

Adaman F., Kaya A. (2012) “Social Impact of Emigration and Rural-Urban Migration in Central and Eastern Europe: Turkey” Report Prepared for the Directory General of Employment, Social Affairs and Inclusion of the European Commission Under the Auspices of GVG in Cologne, Germany (April).
AFAD, (2018), “Suriyeli Sayısı”, Geçici Barınma Merkezleri Raporları, 2018, https://www.afad.gov.tr/tr/2374/Barinma-Merkezlerinde-Son-Durum , (20.02.2019).
Alpay Y., Alkin E. (2017), Olaylarla Türkiye Ekonomisi: Yirminci Yüzyıl Türkiye Ekonomi Tarihi, 1.b., İstanbul: Hümanist Kitap Yayıncılık.
Başel, H. (2007). Türkiye'de Nüfus Hareketlerinin ve İç Göçün Nedenleri. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, (53), 515-542.
Berker, A. (2011). Labor-market consequences of internal migration in Turkey. Economic Development and Cultural Change, 60(1), 197-239.
Bozkurt, G. S. (2010). Tito Sonrası Dönemde Eski Yugoslavya Bölgesindeki Türkler ve Müslümanlar. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 10(2), 51-95.
Çavuşoğlu, H. (2007). Yugoslavya-Makedonya Topraklarından Türkiye’ye Göçler ve Nedenleri. Bilig, 41, 123-154.
Çoban, C. (2013). Different periods of internal migration in Turkey from the perspective of development. American International Journal of Contemporary Research, 3(10), 58-65.
Danıs, D. (2011). Changing fortunes: Iraqi refugees in Turkey. Intellect, 5(2), 199-213.
Doğanay F. (1997), “Türkiye’ye Göçmen Olarak Gelenlerin Yerleşimi”, Ankara, DPT.YBM 1997, ftp://ftp.dpt.gov.tr/pub/ekutup96, 1997.
DPT (1993), “Türkiye'de İç Göçler ve Göç Edenlerin Sosyo-Ekonomik Nitelikleri”, Ankara: DPT Sosyal Planlama Genel Müdürlüğü Yayınları, 1993.
Doğan İ. (2018), Göç ve Kültür, 1.b., İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayın.
Eğilmez M. (2018), Değişim sürecinde Türkiye: Osmanlı'dan Cumhuriyet'e sosyo-ekonomik bir değerlendirme, 12.b., İstanbul: Remzi Kitabevi.
Erdoğan M. (2018), Türkiye’deki Suriyeliler Toplumsal Kabul ve Uyum, 2.b., İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Erichsen, R. (1999). BİR SIĞINAK YERİ OLARAK TÜRKİYE Alman Araştırıcıların 1933-1945 Göçü. Çev. Ali Osman Öztürk, Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (13), 69-74.
GİGM. (2013), GÖÇ İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YAYINLARI Yayın No: 4 ARALIK 2013, http://www.Goc.Gov.Tr/Files/_Dokuman19.Pdf,(30.08.2018).
GİGM. (2015), Kitlesel Akınlar, 2015, http://www.goc.gov.tr/icerik3/kitlesel-akinlar_409_558_559 , (20.02.2019).
GİGM. (2021), GEÇİCİ KORUMA, https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638 (12.10.2021).
Güleryüz N. A. (2015), “Geçmişten Günümüze Anadolu’ya Yahudi Göçü”, Türkiye’nin Göç Tarihi, der. Murat Erdoğan, Ayhan Kaya,1.b., İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Hoffmann, S., Samuk, S. (2016). Turkish İmmigration Politics And The Syrian Refugee Crisis. Working Paper Research Division Global Issues, No.1
İçduygu A., Sirkeci İ., Aydıngün İ. (1998), “Türkiye’de İçgöç ve İçgöçün İşçi Hareketine Etkisi”, Türkiye'de İçgöç: Türkiye'de İçgöç, Sorunsal Alanları ve Araştırma Yöntemleri, Konferansı 6-8 Haziran 1997 Bolu-Gerede, 1998, ss.207-244.
İçduygu A. (2003), Irregular Migration In Turkey. Geneva: International Organization for Migration.
İçduygu A., Aksel D. B. (2012), “Irregular Migration in Turkey”, Ankara: IOM.
Kačapor-Džıhıć Z., Oruč N.(2012), “Social Impact of Emigration And Rural-Urban Migration In Central and Eastern Europe”, Final Country Report. Bosnia and Herzegovina. Online verfügbar, 2012, https://ec.europa.eu/social/BlobServlet?docId=8840&langId=en , (20.02.2019).
Kalkınma Bakanlığı (2014), Onuncu Kalkınma Raporu, Göç Özel İhtisas Komisyonu Raporu, 2014, http://www.cka.org.tr/dosyalar/Ozel%20Ihtisas%20Komisyonu%20Raporlar%C4%B1/g%C3%B6c.pdf , (21.02.2019).
Karpat K. (2015), “Önsöz”, Türkiye’nin Göç Tarihi,der. Murat Erdoğan, Ayhan Kaya,1.b., İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Karpat K. (2017), Osmanlı’dan Günümüze Etnik Yapılanma ve Göçler, çev. Bahar Tırnakçı, İstanbul: Timaş Yayınları.
Kale B. (2015), “Zorunlu Göçün 19. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu Üzerindeki Etkileri” , Türkiye’nin Göç Tarihi,der. Murat Erdoğan, Ayhan Kaya,1.b., İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Kirişçi, K. (2001). UNHCR and Turkey: Cooperating towards an improved implementation of the 1951 Convention on the Status of Refugees. International Journal ofRefugeeLaw, 13(1/2), 71-97.
Kirişci, K. (2007). Turkey: A Country of Transition From Emigration to İmmigration. Mediterranean politics, 12(1), 91-97.
Kirişçi, K. (2000). Disaggregating Turkish citizenship and immigration practices. Middle Eastern Studies, 36(3), 1-22.
Kamu Denetçiliği Kurumu (2018), Türkiye’deki Suriyeliler özel rapor, Ankara.
Kuruyazıcı, N. (1999). Farklı bir sürgün: 1933 Türkiye Üniversite Reformu ve Alman Bilim Adamları. Alman Dili ve Edebiyatı Dergisi, (11), 37-50.
Macar E. (2015), “Yunanistan’dan Anadolu’ya Göç: Nüfus Mübadelesi” , Türkiye’nin Göç Tarihi,der. Murat Erdoğan, Ayhan Kaya1.b., İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Mannaert C. (2003), “Irregular Migration And Asylum In Turkey”, Working Paper No. 89, UNHCR.
Myers C. (2017), “Refugee Flows Through Turkey: 1980 – 2017”, Turkish Heritage Organization, No.2.
Ortaylı İ. (2018), Gazi Mustafa Kemal Atatürk, İstanbul: Kronik Kitap.
Öksüz, H. (2000). İkili İlişkiler Çerçevesinde Balkan Ülkelerinden Türkiye’ye Göçler ve Göç Sonrası İskân Meselesi (1923–1938). Atatürk Dergisi, 3(1).
Özdemir Z., Dökmeci V. (2017), “TÜRKİYE’DE İLLER ARASI GÖÇÜN DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ”, Türkiye’de Göç Ve İllerin Demografik, Ekonomik Ve Fiziksel Dönüşümü,der. Kerem Korkmaz, Vedia Dökmeci, Zeynep Özdemir,1.b., İstanbul: Hiperyayın.
Sarınay, Y. (2011). Cumhuriyet döneminde Balkan ülkelerinden Ankara’ya yapılan göçler (1923-1990). Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 27(80), 351-388.
Suter B. (2013), “Asylum And Mıgratıon In Turkey An Overvıew Of Developments In The Fıeld 1990–2013, MIM Working Paper Series 13:3.
Türkiye İstatistik Kurumu (2019), “Nüfus İstatistikleri”,2019, http://tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist (27.05.2019).
Türkiye İstatistik Kurumu (2021), “Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2020” https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2020-37210 (13.10.2021).
Türkiye Büyük Millet Meclisi (1997), “Genel Kurul Tutanağı 20. Donem 2. Yasama Yılı 112. Birleşim,26 Haziran 1997 Perşembe” ,https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/Tutanak_B_SD.birlesim_baslangic?P4=270&P5=B&page1=9&page2=9, (16.01.2019)
Türkiye Büyük Millet Meclisi (2018), “Göç Ve Uyum Raporu”, 26. Dönem 3. Yasama Yılı Mart ,2018.
TBMM, “On Üç İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Altı İlçe Kurulması İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun “, https://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k6360.html (01.07.2021).
UMHD (2018), Hangi Ülkede Ne Kadar Mülteci Var, 2018. https://www.umhd.org.tr/2018/03/hangi-ulkede-ne-kadar-multeci-var/, (20.02.2019).
Yönlü K. Y. (2018), Göç Sosyolojisi,1.b., İstanbul: Doğu Kitapevi.