Namık Kemal ve Musa Akyiğitzade'nin İslam ve Batı Medeniyetlerine Bakışları

Batı ile Osmanlı Devleti arasındaki ilişkilerin gelişmesi dolayısıyla iki coğrafi alanın birbiri hakkındaki bilgilerinin niteliği ve niceliği tarihi süreç içerisinde değişikliğe uğramıştır. Söz konusu değişim beraberinde yazın alanında da tartışmaları getirmiştir. Batının Osmanlı Devleti’ne yönelik bilgisi bazı Osmanlı müellifleri tarafından eleştirilmiştir. Bu çalışma kapsamında da Namık Kemal (1840-1888) ve Musa Akyiğitzade’nin (1865-1923) “batı algısı”, yazmış oldukları birer eserden yola çıkılarak incelenmiştir. Bu çerçevede, Batı medeniyetinin, iki yazar tarafından nasıl algılandığı, Batı medeniyeti karşısında İslam medeniyetinin nasıl konumlandırıldığı açık bir şekilde gösterilmeye çalışılmıştır. Belirtilen hususların dışında, konunun daha anlaşılır olması için Batıya reddiye yazılmasının nedenleri kısaca açıklanmıştır. Çalışmada iki temel kaynak kullanılmıştır. Bunlarda ilki Namık Kemal’in Renan Müdafaaname’si, ikincisi ise Musa Akyiğitzade’nin Batı Medeniyetinin Esasına Bir Nazar’dır.

Anahtar Kelimeler:

Namık Kemal, Musa Akyiğitzade, Ernest Renan, İslam, Batı

Namık Kemal and Musa Akyiğitzade’s Perceptions towards Islam and Western Civilizations

Since the improvements of relations between Western and Ottoman Empire, the quality and quantity of information about each two geographical areas have also been altered in the historical process. The mentioned change brought literary arguments with it. Some authors of Ottoman criticized knowledge about the Ottoman Empire in the Western. Within the scope of this study, perceptions toward Western of Namık Kemal and Musa Akyiğitzade is analyzed based on their written works. In this context, it has been clearly tried to state how these two authors perceive Western civilization and how Islamic civilization is positioned toward Western civilization. Apart from mentioned subjects, reasons why rebuttal was written to Western is shortly explained to clarify the topic. Two primary sources are used in this study. First one is “Renan Müdafaanam’si” of Namık Kemal and the second one is Batı Medeniyetinin Esasına Bir Nazar of Musa Akyiğitzade.

Keywords:

Namık Kemal Musa Akyiğitzade, Ernest Renan, Islam, Western, Civilisation,

PDF

___

Kaynakça / Reference
Akgün, Ömer Faruk, “Namık Kemal 1840-188”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA) Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 2006 c. XXXII, s. 361-378.Berkes,Niyazi,200 Yıldır Neden Bocalıyoruz, 2.bs., İstanbul: İstanbul Matbaası, 1965.Berkes, Niyazi, Türk Düşününde Batı Sorunu, 1.bs.,Ankara: Bilgi Yayınevi, 1975.Berkes, Niyazi, Türkiye’de Çağdaşlaşma, 17.bs., İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2012.Cilacı, Osman “Ernest Renan’a Karşı Türk-İslam Dünyasında Reaksiyonlar”, Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (1995), .181-191.Cündioğlu, Dücane, “Ernest Renan ve Reddiyeler Bağlamında İslam-Bilim Tartışmalarına Bibliyografik Bir Katkı” Divan Dergisi, (1996/2): 1-91.Fuat, Mehmet, Namık Kemal, 3.bs., İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2012.Hanioğlu, M. Şükrü, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Zihniyet, Siyaset ve Tarih, 2.bs, İstanbul: Bağlam Yayınları,2009.Lewis, Bernard, Modern Türkiye’nin Doğuşu, çev. Boğaç Babür Turna, Ankara: Arkadaş Yayınları, 2014.Mardin, Şerif, Yeni Osmanlı Düşüncesinin Doğuşu, çev. Mümtaz’er Türköne, Fahri Unan, İrfan Erdoğan, İstanbul: İletişim Yayınları, 2013.Meriç, Cemil, Umrandan Uygarlığa, 18.bs., İstanbul: İletişim Yayınları, 2011.Musa Akyiğitzade, Batı Medeniyetinin Esasına Bir Nazar, 1.bs., İstanbul: Cemal Efendi Matbaası, 1315.Namık Kemal, “Avrupa Şark’ı Bilmez”, İbret, Sayı:7, Tarih: 10 Haziran 1288.Namık Kemal, Renan Müdafaanamesi, 1.bs.,İstanbul: Mahmut Bey Matbaası, 1326.Özdemir, Mehmet, Endülüs Müslümanları İlim ve Kültür Tarihi, 1.bs., Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1997.Tansel, Fevziye A., “Namık Kemal’in Midilli’de Yazdığı Manzum ve Mensur Eserler”, Türkiyat Mecmuası 12, (1995), s.57-90.Türkoğlu, İsmail, “Musa Akyiğitzade”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi,(DİA), Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 2006 c. XXXI, s.213-214.Türköne, Mümtaz’er, Siyasal İdeoloji Olarak İslamcılığın Doğuşu, 1.bs., İstanbul: Etkileşim Yayınları 2011.Ülken, Hilmi Ziya, Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi, 1.bs., İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2013.Ülken, Hilmi Ziya, Uyanış Devirlerinde Tercümenin Rolü, 1.bs.,İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları, 2011.Renan, Ernest, Nutuklar ve Konferanslar, çev. Ziya İhsan, Ankara: Sakarya Basımevi, 1946.