197110

II. Meşrutiyet Döneminde Mizah: Dalkavuk Gazetesi

19. yüzyılın ikinci yarısında birçok gazete ve derginin yayın hayatına başlamasıyla birlikte hızlı bir gelişim sürecine giren Osmanlı basını yüzyılın sonuna doğru hükümetlerin artan baskısı nedeniyle zor günler yaşamıştır. Bu durumdan en fazla etkilenenlerden biri hiç şüphesiz Osmanlı mizahı olmuştur. Ancak II. Meşrutiyet’in ilan edilmesiyle genelde basın özelde ise mizah basınında bir rahatlama olmuştur. Döneminin mizah dergi/gazetelerinden biri olan Dalkavuk da bu havadan etkilenerek yayın hayatına başlayan bir mizah gazetesidir. Dalkavuk ilk başlarda cumartesi günleri çıkarken sonraki sayılarında perşembe günleri yayınlanmıştır. İlk sayısı 12 Eylül 1908’de çıkan gazetenin her sayısı 8 sayfa olup toplamda 25 sayı yayınlanabilmiştir. Yayın politikası II. Meşrutiyet mizahının genel karakteristiği olan siyasi konular olmuştur. Bu çerçevede yayınlanan gazetenin sütunlarında dönemin güncel konularını görmek mümkündür.

Anahtar Kelimeler:

Dalkavuk, Mizah, Basın Tarihi, Gazete, II. Meşrutiyet

Humor in The II. Constitutional Period: Dalkavuk Newspaper

In the second half of the 19th century, many newspapers and magazines started their publication life and entered a rapid development period but newspapers have had a hard time due to the growing pressure of governments over the press towards the end of the century. One of the most affected by this situation was undoubtedly the Ottoman humor. Indeed, with the declaration of II. Constitution, there was revival in the humor press. Dalkavuk (Yes-man), a well-known humorous press of the period, is an Ottoman humorous newspaper, which has begun its publication life as a reflection of this vitality. The total number of journalists published in the first issue on September 12, 1908 was eight pages and 25 issues were published in total. It is possible to see the current issues in the columns of the newspaper published in this frame.

Keywords:

Dalkavuk, Humor, History of Press, Newspaper, II. Constitution,

PDF

___

ÇAKMAK, Fevzi, (2014). Karagöz Mizah Dergisi Sütunlarında Birinci Dünya Savaşı, 100. Yılında Birinci Dünya Savaşı Sempozyum Bildiri Kitabı, s. 361-381.
DAVULCU, Ebru, (2013). II. Meşrutiyet Dönemi Mizah Basınında Osmanlı Modernleşmesi ve Eleştirel Kodlar (Kalem ve Cem Dergileri Üzerinden), Yayınlanmamış Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
DAVULCU, Ebru-Mustafa Temel, (2015). II. Meşrutiyet Dönemi’nde Yayınlanan Tek Sayılık Mizah Gazetelerinde Muhalefet: El Üfürük, El Üfürük’e Zeylen Körük, Ton Ton Risalesi, Çıngırak, Mahkûm, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. 8, S. 37, s. 858-870.
DEMİRKOL, Gökhan, (2016). Tanzimat Mizahının Sonu: 1877 Matbuat Kanunu Tartışmaları ve Osmanlı’da Mizah Dergilerinin Kapanması, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl 9, Sayı 2, s. 687-710.
GEVGİLİLİ, Ali, (1983). Türkiye Basını, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, I, İstanbul: İletişim Yayınları.
KABACALI, Alpay, (2000). Başlangıçtan Günümüze Türkiye’de Matbaa, Basın ve Yayın, İstanbul: Literatür Yayınları.
SEYHAN, Salih, (2013). II. Meşrutiyet Dönemi Mizah Basını ve İçeriklerinden Seçilmiş Örnekler, Turkish Studies, 8/3, 494-516.
USLUCAN, Fikret, (2014). Kısa Ömürlü Mizah ve Hiciv Gazetesi: Davul, Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 7/4, 13-22.
Ünver, Merve, (2013). Eski Türkçe Mizah Dergilerinin Açıklamalı Bibliyografyası (1870-1928), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.