OECD Ülkelerinde Turizm Gelirleri ile GSYH Arasındaki İlişki: Dinamik Panel ve Panel Nedensellik Analizi

Turizm gelirleri hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkeler açısından önemli gelir kaynaklarından biridir. Nitekim birçok ülke daha çok turist çekebilmek için vizeleri kaldırmakta ya da kolaylık sağlamakta, paket turlar düzenlemekte ve tanıtım için yüksek bütçeli promosyon ve reklam harcamaları gerçekleştirmektedir. Bu bağlamda çalışmanın amacı turizm gelirleri ile ekonomik büyüme arasında bir ilişki olup olmadığını dinamik panel ve panel nedensellik modeli ile test etmektir. Bu bağlamda 2000-2016 yılları arasında OECD ülkeleri içerisinde yer alan ve turizm gelirleri ile GSYH rakamlarına ulaşılan 30 ülke üzerinde analiz gerçekleştirilmiştir. Fark GMM dinamik panel tahmin yöntemi kullanılarak gerçekleştirilen analiz sonucunda turizm gelirlerindeki değişimin ekonomik büyüme üzerinde anlamlı ve pozitif bir etkisi olduğu gözlemlenmiştir. Panel nedensellik sonuçlarına göre ise turizm gelirlerindeki değişimden GSYH’deki değişime doğru bir nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Turizm Geliri, GSYH, Panel Nedensellik, Dinamik Panel, Fark GMM, Panel Nedensellik

The Relationship between Tourism Revenues and GDP in OECD Countries: Dynamic Panel Data and Panel Causality Analysis

Tourism revenues are one of the most important sources of income both for developed and developing countries. As a matter of fact, while many countries do not require visa or make the process of obtaining visa easy, some organize tour packages and spare no expense in tourism sector by allocating high budget for advertisements. In this context, the study aims to test whether there is a relationship between tourism revenues and economic growth, by means of dynamic panel and panel causality model. Therefore, an analysis of the tourism revenues and GDP figures in the period of 2000-2016 of 30 OECD member countries has been made. As a result of the analysis conducted using the GMM dynamic panel estimation method, it is observed that the change in tourism revenues had a significant and positive effect on economic growth. According to the results of the panel causality, a causality relation is determined from the change in tourism revenues to the change in GDP.

Keywords:

Tourism Revenues, GDP, Panel Casuality, Dynamic Panel, Difference GMM, Panel Casuality,

PDF

___

Aykaç Alp, E. (2010). Türkiye'de Turizm Gelirleri ile Büyüme Arasındaki İlişkinin Analizi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (28), 1-9.
Arellano, M. ve Bond, S. (1991). Some tests of specification for panel data: Monte carlo evidence and an application to employment. Review of Economic Studies, 58(2), 277-297.
Arellano, M. (2003). Panel Data Econometrics. Oxford: Oxford University Press.
Aslan, A. (2008). Türkiye’de Ekonomik Büyüme ve Turizm İlişkisi Üzerine Ekonometrik Analiz. Erciyes Üniversitesi SBE Dergisi 24, 1-11.
Bahar, O., ve Bozkurt, K. (2010). Gelişmekte Olan Ülkelerde Turizm-Ekonomik Büyüme İlişkisi: Dinamik Panel Veri Analizi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 21(2), 255-265.
Balaguer, J. ve Cantavella-Jorda, M. (2002). Tourism as a Long-Run Economic Growth Factor: The Spanish Case. Applied economics, 34(7), 877-884.
Baltagi, B.H. (2005). Econometric Analysis of Panel Data, (3. Edition) UK: John Wiley & Sons.
Belloumi, M. (2010). The Relationship Between Tourism Receipts, Real Exchange Rate and Economic Growth in Tunisia. International Journal of Tourism Research, 12(5), 550-560.
Bozkurt E. ve Topçuoğlu Ö. (2013). Türkiye’de Ekonomik Büyüme ve Turizm İlişkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 4(7), 92-105.
Corte´s-Jime´nez, I. ve Pulina, M. (2010). Inbound Tourism and Long-Run Economic Growth. Current Issues in Tourism, 13(1), 61–74.
Coşkun, İ.O. ve Özer, M. (2014). A Reexamination of The Tourism-Led Growth Hypothesis under Growth and Tourism Uncertainties in Turkey. European Journal of Business and Social Sciences, 3(8), 256-272.
Çetintaş, H. ve Bektaş, Ç. (2008). Türkiye'de Turizm ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Kısa ve Uzun Dönemli İlişkiler. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 19(1), 37-44.
Dritsakis, N. (2004a). Cointegration Anlysis of German and British Tourism Demand for Greece, Tourism Management, 25(1), 111–119.
Dritsakis, N. (2004b). Tourism as a Long-Run Economic Growth Factor: An Empirical İnvestigation for Greece Using Causality Analysis. Tourism economics, 10(3), 305-316.
Du, D., Lew, A. A., ve Ng, P. T. (2016). Tourism and economic growth. Journal of Travel Research, 55(4), 454-464.
Dumitrescu, E. I., & Hurlin, C. (2012). Testing for Granger Non-Causality in Heterogeneous Panels. Economic Modelling, 29(4), 1450-1460.
Durbarry, R. (2004). Tourism and Economic Growth: The Case of Mauritius. Tourism Economics, 10(4), 389-401.
Fayissa, B., Nsiah, C. ve Tadasse, B. (2008). Impact of Tourism on Economic Growth and Development in Africa. Tourism Economics, 14(4), 807-818.
Göçer, İ. (2013). Ar-Ge Harcamalarının Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı, Dış Ticaret Dengesi ve Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri. Maliye Dergisi, 165(2), 215-240.
Gujarati, D. N. (2004). Basic Econometrics, (4. Edition). USA: McGraw Hill Inc.
İskenderoğlu, Ö. (2008). İşletmelerin Büyümesinde Büyüklüğün Etkisi: Türkiye İçin Bir İnceleme. Adana: Nobel Kitabevi.
İskenderoğlu, Ö., Karadeniz, E. ve Atioğlu, E. (2012). Türk Bankacılık Sektöründe Büyüme, Büyüklük ve Sermaye Yapısı Kararlarının Karlılığa Etkisinin Analizi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 7(1), 291-311.
Kara O., Çömlekçi İ. ve Kaya V. (2012). Turizm Gelirlerinin Çeşitli Makro Ekonomik Göstergeler ile İlişkisi: Türkiye Örneği(1992 – 2011). Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(8), 75-100.
Kasman, A. ve Kasman, S. K. (2004). Turizm Gelirleri ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Eşbütünleşme ve Nedensellik İlişkisi. Iktisat Isletme ve Finans, 19(220), 122-131.
Katırcıoğlu S. (2009). Tourism Trade and Growth; The Case of Cyprus. Applied Economics, 41 (21), 2741-50.
Kırbaş, S. ve Kasman, A. (2004). Turizm Gelirleri Ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Eşbütünleşme ve Nedensellik İlişkisi, İktisat İşletme ve Finans Dergisi, 19(220), 122–131.
Kızılkaya, O. Sofuoğlu, E. ve Karaçor, Z. (2016). Türkiye'de Turizm Gelirleri Ekonomik Büyüme İlişkisi: ARDL Sinir Testi Yaklaşımı, Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(1), 203-215.
Kurt, G. ve Köse, A. Türkiye’de Bankaların Finansal Oranları İle Hisse Senedi Getirisi Arasındaki Panel Nedensellik İlişkisi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26(3), 302-312.
Lee, C. C. ve Chang, C. P. (2008). Tourism Development and Economic Growth: A Closer Look at Panels. Tourism Management, 29(1), 180-192.
Oh, C. O. (2005). The Contribution of Tourism Development to Economic Growth in The Korean Economy. Tourism Management, 26(1), 39-44.
Paramati, S. R., Alam, M. S., ve Chen, C. F. (2017). The Effects of Tourism on Economic Growth and CO2 Emissions: A Comparison between Developed and Developing Economies. Journal of Travel Research, 56(6), 712-724.
Polat E. ve Günay S. (2012). Türkiye’de Turizm ve İhracat Gelirlerinin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisinin Testi: Eşbütünleşme ve Nedensellik Analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 16(2), 204-211.
Roodman, D. (2006). An Introduction to Difference and System GMM in Stata. Center for Global Development Working Paper No: 103, http://ideas.repec.org/p/cgd/wpaper/103.html, 01.05.2018.
Sequeira, T. N. ve Maçãs Nunes, P. (2008). Does Tourism Influence Economic Growth? A Dynamic Panel Data Approach. Applied Economics, 40(18), 2431-2441.
Soto, M. (2009). System GMM Estimation with a Small Sample. Econometria Working Papers, 780-09, 1-27.
Şen, A. ve Şit, M.(2015). Reel Döviz Kurunun Türkiye’nin Turizm Gelirleri Üzerindeki Ampirik Analizi. Journal of Yasar University, 10(40), 6752-6762.
Tang, C. F., & Tan, E. C. (2015). Does Tourism Effectively Stimulate Malaysia's Economic Growth?. Tourism Management, 46, 158-163.
Thompson, A. & Thompson, H. (2010). Research Note: The Exchange Rate, Euro Switch and Tourism Revenue in Greece”, Tourism Economics, 16 (3), 773-780.
Tugcu, C. T. (2014). Tourism and Economic Growth Nexus Revisited: A Panel Causality Analysis for the Case of The Mediterranean Region. Tourism Management, 42, 207-212.
UNWTO (2018). World Tourism Barometer 2018 http://cf.cdn.unwto.org/sites/all/files/pdf/unwto_barom18_01_january_excerpt_hr.pdf, Erişim Tarihi: 01.06.2018.
Uysal, D., Erdoğan, S. ve Mucuk, M. (2004). Türkiye’de Turizm Gelirleri ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki (1992-2003). Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 4(8), 162-170.
Ülker, B. (2016). 1980 – 2014 Dönemi Turizm Gelirleri ile Gayrisafi Yurt İçi Hâsıla Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Diyarbakır.
WTTC (2018). Travel & Tourism Global Economic Impact & Issues 2018 https://www.wttc.org/-/media/files/reports/economic-impact-research/documents- 2018/global-economic-impact-and-issues-2018-eng.pdf, Erişim Tarihi: 01.06.2018.
Yavuz, N. (2006). Türkiye’de Turizm Gelirlerinin Ekonomik Büyümeye Etkisinin Testi: Yapısal Kırılma ve Nedensellik Analizi, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7 (2), 162–171.