Rıza Şah Pehlevi’nin Türkiye Ziyaretinin Cumhuriyet Gazetesindeki Yansımaları

Türkiye ile İran Devleti arasındaki ilişkiler de kimi zaman gergin anlar yaşanmış olsa da, çoğuzaman dostane bir ilişki söz konusu olmuştur. Mustafa Kemal Paşa, dış politikasının temelini tümdevletlerle iyi ilişkiler üzerine kurmuştur. İran ile olan ilişkilerde ise, diğer devletlere göre dahahassas davranmıştır. İran Şah’ı Rıza Pehlevi, Türkiye’nin dostane ve samimi tavrına aynıhassasiyette karşılık vermiştir. İki ülke arasında yaşanan yakın ve dostane ilişkiler Rıza Şah’ınTürkiye ziyareti ile perçinlenmiştir. Mustafa Kemal Paşa, Şah’ın ziyareti için özel olarakhazırlanmıştır. Şah’ın bu ziyareti Türk ve İran kamuoyunda büyük ses getirmiştir. Türk basınıyaşanan bu tarihi ziyaretin her anını takip etmiş ve Türk halkı ile de paylaşmıştır. Cumhuriyetgazetesi bu ziyareti yakından takip eden gazeteler arasında yer almıştır. 10 Haziran ile 6 Temmuztarihleri arasında gerçekleşmiş olan gezi boyunca Şah’ın yapmış olduğu tüm şehir ziyaretleri,konuşmaları ve halkın Şah’a karşı göstermiş olduğu davranışlar haberlerde yerini almıştır.

Reflections of Riza Shah Pehlevi’s Turkey Visit in the Cumhuriyet Newspaper

Even though the relations between Turkey and Iran had some tense periods, usually a friendly relationship has become the matter of the subject. Mustafa Kemal Pasha has established his foreign policy on the base of having good relations with all the countries, however, with a much more sensitive and careful attitude towards Iran. The Shah of Iran, Riza Pehlevi, has responded toTurkey’s such a very friendly and sincere attitude in the same way. Such close and friendly relationship between these two countries was even further strengthened by Riza Shah’s visit to Turkey. Mustafa Kemal Pasha has made very special preparations for this visit. The Shah’s vist received a great attention both in Turkish and Iranian nations. Turkish press has followed up every moment of this historical visit and shared the news with Turkish people. The Cumhuriyet Newspaper was of the newspapers follow in gup this event. Throughout the visit between June 10th and July 6th, all the cities the Shah visited, his speeches and thereactions of Turkish people towards him were largely broadcasted.

PDF

___

BCA, 30.18.1.1.29.45.17, 22.07.1928.
BCA, 30.18.1.2.24.81.20, 30.12.1930.
BCA, 30.18.1.2.13.58.12, 17.08.1930.
BCA, 30.18.1.1.18.28.6, 29.04.1926.
BCA, 30.10.261.758.5,24.4.1933.
BCA, 30.18.1.2.27.30.2, 27.04.1932.
BCA, 30.18.1.1.01.44.72, 29.07.1926.
BCA, 10.261.758.17, 23.11.1933.
Cumhuriyet Gazetesi
TBMM Zabıt Ceridesi
Abrahamian, Ervad, A. History Of Modern İran, Cambridge University Press, London 2008.
Akbulut, İlhan, “ Atatürk ve Rıza Şah Pehlevi” Türk Dünyası, C.54, S.323, 2013, ss.24- 25.
Akili, Bager, Rıza Şah ve Koşunu Muttehûdû’l-Şekl, Neşri Namek, Tahran 1377.
Armaoğlu, Fahir, 20.Yüzyıl Siyasi Tarihi 1914-1918, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara 1984.
Atatürk’ün Bütün Eserleri Cilt.10(1920-1921), Kaynak Yayınları, İstanbul 2003.
Barış Cin, Türkiye İran Siyasi İlişkileri(1923-1938), IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul 2007.
Başdoğan, Ferhat “Türk-İran İlişkileri ve Bugün Ki İran” Silahlı Kuvvetler Dergisi, S.298, Ankara 1985, ss.29-40.
Erdal, İbrahim, “Atatürk Dönemi (1923-1938) Türk-İran İlişkileri ve Sadabad Paktı,” Karadeniz Araştırmaları Dergisi, S.34, 2012, ss.77-88.
Erdem, Ufuk, “İngiliz Yıllık Raporlarında Türk-İran İlişkileri” Yeni Türkiye Yayınları Ortadoğu Özel Sayısı Vı, S.87, Haziran 2016, ss.390-401.
Erdoğdu, Hikmet,Büyük Pers Düşüncesinden Zülfikar’ın Yumruğuna İran, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul 2008.
Ferhandi, Mahmut - Kazım, Ali, “Beresi-yiNakş. Nohbegan-ı Siyasi-yi İranu Torkiye Der Tovsiyeyi Siyasi” Mütaalat-ı Camiaşinasi, C.1, S.24, ss.79-99.
Garthwaste, Gene R., İran Tarihi, İnkılap Kitapevi, İstanbul 2018.
Gazi, Nimetullah, İlel-i Sukutu Hukumeti Rıza Şah, Neşri Ney, Tahran 1382.
Gerede, Hüsrev, Siyasi Hatıralarım I İran, Vakit Basımevi, İstanbul 1952.
Gönlübol, Mehmet –Sar, Cem, “1919-1938 Yılları Arasında Türk Dış Politikası” Olaylarla Türk Dış Politikası, Siyasal Kitapevi, Ankara 1996.
Gürün, Kamuran, Savaşan Dünya ve Türkiye, Bilgi Yayınevi, İstanbul 1986.
Kocabaş, Süleyman, “ Atatürk Dönemi Dış Politika(1923-1938)” Tük Dünyası Tarih Kültür Dergisi, S.258, 2008 Haziran, ss.54-61.
Muazzampur, İsmail, Nak u Berresi Nasyonalizm-ı Teceddüd-Hah Der Asr-ı Rıza Şah, Merkez-ı Esnad-ı Inklabı İslami, Tahran 1383.
Modirşaheçi, Mohsen, “Globalizimle İki Farklı Şekilde Karşılanan İran ve Türkiye Toplumları” 4.Türkiye-İran İlişkileri Sempozyumu, Atatürk Kültür, Dil Ve Tarih Yüksek Kurumu, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2008, ss.33-34.
Nessac, Hamid, “Mukayese-yiNovsazi İran Orkey De Devran-ı Rıza Şah Atatork” Faslnameyi Pejuheşha-yi Rahberdi Siyaset, No.5, 1392, ss.91-130.
Oran, Baskın, Türk Dış Politikası, C.1, İletişim Yayınları, İstanbul 2014.
Özgiray, Ahmet, “İngiliz Belgeleri Işığında Türk-İran Siyasi İlişkileri (1920-1938)” Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara 2010, ss.301-313.
Pehlivanoğlu, Önder, Ortadoğu ve Türkiye, Kastaş Yayınevi, İstanbul 2004.
Saray, Mehmet, Türk- İran İlişkileri, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara 2006.
Sarıhan, Zeki, Kurtuluş Savaşı Günlüğü, C.4, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara1993.
Selçuk, Ersin, “Pehleviler Dönemi Türk-İran İlişkileri” SBARD, S.25, 2015, ss.129-140.
Sonyel, Salâhi R., Türk Kurtuluş Savaşı ve Dış Politika, C.2, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2000.
Soysal, İsmail, Türkiye’nin Siyasi Andlaşmaları C.1 (1920-1945), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Anakara 2000.
Tanrıkulu, Cem, “Türk-İran İlişkileri” Belgelerle Tük Tarih Dergisi, S.33, 1970, ss.32-39.
Erendil, Muzaffer, Tarihte Türk-İran İlişkileri, Genelkurmay Basımevi, Ankara 1976.
Yıldırım, Ender, Türkiye ve İran İlişkileri 1918-1960, Giza Yayınları, İstanbul 2011.