Osmanlı Devleti’nde Memurların Müdahil Olduğu Bazı Fuhuş ve Fahişe Meseleleri Üzerine Bir Değerlendirme (1833-1922)

Toplumun ahlakı, asayişi ve düzeni açısından tehdit oluşturan her mesele, OsmanlıHükümeti tarafından ciddiyetle takip edilmekte ve büyük sorunlara sebebiyet vermeden önüalınmaya çalışılmaktaydı. Fuhuş ve fahişeler de bu meselelerden sadece biriydi. Toplumundini ve ahlaki yapısı, fuhuş ve fahişelere yaklaşımda önemli rol oynamaktaydı. Bir diğerifadeyle dini ve ahlaki öğretilere ters düşen, fuhuş ve fahişe meseleleri, toplumun oldukçahassas olduğu konulardı. Bu meseleler, Osmanlı’da büyük hadiselere dahi yol açmıştır. Bubağlamda devlet görevlilerinin öncelikli vazifeleri, ülkenin inanç ve değerlerine gerekenhassasiyeti göstererek, asayiş ve nizamı sağlamaktı. Ancak 19. yüzyılda batılı devletlerleilişkiler, savaşlar, ekonomik buhranlar, Osmanlı toplum ve idarecilerinde ahlakibozulmalara neden olmuş, devlet görevlileri daha fazla para kazanmak adına vazife veyetkilerini kötüye kullanarak fuhuş ve daha birçok ahlaki sorunun artmasına, toplumdahuzursuzluğa, asayişsizliğe ve şikâyetlere yol açmışlardır. Bu çalışmada, OsmanlıDevleti’nde mülkiye ve askeriyeden memurların, fahişelerle münasebetler kurarak umumiahlaka aykırı davranışlar sergileyip görev ve yetkilerini ne şekilde kötüye kullandıkları,Osmanlı Hükümeti’nin ilgili dairelerine intikal etmiş bazı şikâyetler üzerinden irdelenerekOsmanlı’da memurlarında müdahil olduğu fuhuş ve fahişe meselelerine dair kısa birdeğerlendirme yapılmaya çalışılmaktadır.

An Evaluation on Some Prostitution and Prostitute Issues Involved by Civil Servants in the Ottoman State (1833-1922)

Every issue that posed a threat to the morality, security and order of the society was followed seriously by the Ottoman Government and tried to be prevented causing great problems. It was just one of these issues in prostitution and prostitutes. The religious and moral structure of the society played a major role in the approach to prostitution and prostitutes. In other words, matters of prostitution and prostitution, which are contrary to religious and moral teachings, were subjects where society was very sensitive. These issues have even caused great events in the Ottoman Empire. In this context, the primary duties of state officials are to ensure the order and order by showing the necessary sensitivity to thebeliefs and values of the country. However, in the 19th century, relations with western states, wars, economic crisis caused moral deterioration in Ottoman society and administrators, government officials abused their duties and powers in order to earn more money, leading to increased prostitution and many more moral problems, unrest in society, disorder and complaints. In this study, how the civil and military officers in the Ottoman Empire misused their duties and powers by establishing relations with prostitutes, Some complaints received by the Ottoman Government are dealt with. A brief assessment of prostitution and prostitute issues, in which the officers were involved, is tried to be made in the Ottoman Empire.

PDF

___

Sadaret Mektubi Kalemi, (A.}MKT.): 91 /35.
Sadaret Mektubi Kalemi Meclis-i Vâlâ, (A.}MKT.MVL.): 10/61.
Sadaret Mektubi Kalemi Umum Vilayet (A.}MKT.UM..): 533/70; 414/3.
Dahiliye Nezareti Emniyet-i Şubesi Takibat-ı Adliye Kalemi, (DH. EUM. ADL.): 32 /28.
Dahiliye Nezareti Asayiş Şubesi, (DH.EUM.AYŞ.): 42 /34.
Dahiliye Nezareti Emniyyet-i Umumiye Müdiriyyeti Kısm-ı Adli Kalemi, (DH.EUM.KADL.): 4 /39; 4 /38.
Dahiliye Nezareti Emniyet-i Umumiye Tahrirat Kalemi (DH. EUM. THR.): 44/5; 34 /55; 91 /42.
Dahiliye Nezareti Emniyet-i Umumiyye Evrak Odası Kalemi Evrakı (DH. EUM. VRK.): 27/35.
Dahiliye Nezareti Hukuk (DH. H…): 52/6.
Dahiliye Nezareti İrade-i Umumiye Müdüriyeti ( DH.İ.UM.): 19 /1.
Dahiliye Mektubi Kalemi (DH.MKT.): 1101 /78; 1535/ 90; 1103 /65; 1101 /78; 1197/ 51.
Dahiliye Hapishaneler Müdüriyeti (DH. MP.. HPS.): 89/23.
Dahiliye Nezareti Şifre Kalemi (DH.ŞFR.): 243/ 65; 172/48.
Hatt-ı Hümayun (HAT.): 301 / 17897.
Maarif Nezareti, Mektubi Kalemi (MF.MKT.): 319/ 8.
Meclis-i Vala Riyaseti Belgeleri, ( MVL.): 908/ 55.
Rumeli Müfettişliği Kosova Evrakı (TFR.I..KV.. ): 210 /20945; 203 / 20232; 210 /20945.
Teftişat-ı Rumeli Evrakı-Selanik Evrakı (TFR. I. SL.): 66/6533.
Yıldız Sarayı Sadaret Hususi Maruzat Evrakı, (Y..A...HUS.): 250/34.
Yıldız Tasnifi Perakende Evrakı Mütenevvi Maruzat Evrakı,(Y..MTV.): 47 /185.
Yıldız Tasnifi Perakende Arzuhaller ve Jurnaller, (Y..PRK.AZJ.): 24/48; 21 /65.
Zaptiye Nezareti Belgeleri (ZB.): 366/107, 09 Şubat 1323 (22 Şubat 1908); 77 / 20; 450 / 48; 17/62.
ACAR, İsmail. “Osmanlılarda Zina Suçu ve Cezası”, Türkler, C. 10, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, 2002, s.149-163.
ACAR, Kezban, “Osmanlı Devleti’nin Son Yüzyılında Fuhşu Önleme Çabalarına Dair Bazı Tespitler (1810lar-1910lar)”, History Studies, C.10, S.9, Aralık 2018, s.1-19.
BOZKURT, Nebi, ”Fuhuş”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.13, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, 1996, s.211-214.
ÇETİN, Cemal, “Osmanlı Toplumunda Mahalleden İhraç Kararları ve Tatbiki: Konya Örneği (1645-1750)”, History Studies, C.6, S.6, Aralık 2014, s.4370.
ÇABUK, Fehminaz, “19. Yüzyılda Osmanlı’da Zina Suçu: Bazı Zina Davları ve Tatbik Olunan Cezalara Dair Bir Değerlendirme”, Tarih Okulu Dergisi, C.12, S.XL, s.401-424.
DEVELLİOĞLU, Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Aydın Kitabevi, Ankara, 2012.
EKİNCİ, Ekrem Buğra, İslam Hukuku Umumi ve Hususi Hükümler, Arı Sanat Yayınları, İstanbul, 2016.
ELDEM, Edhem, Daniel Goffmann & Bruce Masters, Doğu İle Batı Arasında Osmanlı Kenti Halep İzmir ve İstanbul, Çev: Sermet Yalçın, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2017.
ESEN, Hüseyin, “Zina”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C. XLIV, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 2013, s.440-444.
GEZER, Onur, “Çizginin Dışındakiler: Osmanlı İstanbul’unun Aykırı Bekârları ve Bekâr Girer Melek Girmez Odaları”, Osmanlı İstanbul’u II, s.523-552.
KARAY, Refik Halid, Memleket Hikâyeleri, İnkılâp Yayınları, İstanbul, 2019.
KILIÇARSLAN, Ramazan, “Refik Halit Karay’ın Sarı Bal Adlı Hikâyesi Üzerine Bir Tahlil Denemesi”, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C.8, S.4, 2015, s.175-186.
KIRLI, Engin, “Tanzimat Sonrası Fuhuş Hadisesine Yaklaşımda Yaşanan Değişim”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C.2, S.12, 2012, s.39-51.
KOÇ, Emre “Osmanlı Mahallesinde Cemaat İçi Ahlaki Oto-Kontrol Sistemi: Suç İle Suçlunun Tespiti Kavramlaştırılması ve Suçlunun Dışlanması (İhraç)”, Akademik Bakış Dergisi, S.71, 2019, s.120-148.
KÖSE, Osman, “XVIII. Yüzyıl Sonları Rus ve Avusturya Savaşları Esnasında Osmanlı Devletinde Bir Uygulama: İstanbul’da İçki ve Fuhuş Yasağı”, Turkish Studies, C.2, S.1, 2007, s.104-123.
KÖŞELİ, Yusuf, “Evrensel Bir Tema Olarak Düşmüş Kadın: Fantine, Marta El-Bânî ve Yatık Emine”, Tarih Okulu Dergisi, C.7, S.20, s. 415-428.
MUTAF, Abdülmecit, “Teorik ve Pratik Olarak Osmanlı’da Recm Cezası: Bazı Batı Anadolu Şehirlerindeki Uygulamalar”, Turkish Studies, C.3, S.4, 2008, s. 573-597.
OSMANAĞAOĞLU, Cihan, “Klasik Dönem Osmanlı Hukukunda Zina Suçu ve Cezası”, İÜHFM Dergisi, C.LXVI, S.1, 2008, s.109-178.
SABEV, Orlin, “Ahlakın Arka Sokakları: 18. Yüzyıl Osmanlı İstanbul’unda Fuhuş ve Ceza”, Osmanlı İstanbul’u IV, s.621-642.
Şemsettin Sami, Kâmûs-ıTürkî, Çağrı Yayınları, İstanbul, 2007.
“Türk Ansiklopedisi’nde Refik Halid Karay “,Tarih ve Toplum, İletişim Yayınları, S.13, 1985.
TÜMER, Günay, ”Fuhuş”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.13, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, 1996, s.209-211.
ÜÇOK, Coşkun, “Osmanlı Kanunnamelerinde İslam Ceza Hukukuna Aykırı Hükümler”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C.3, S.1, 1946, s.125-146.
YETKİN, Aydın, “II. Meşrutiyet Dönemi’nde Toplumsal Ahlak Bunalımı: Fuhuş Meselesi”, Tarihin Peşinde Uluslararası Tarih ve sosyal Araştırmalar Dergisi, S.6, 2011, s.21-54.
YILMAZ, Fikret, “Zina Fuhuş Arasında Kalanlar, Fahişe Subaşıya Karşı”, Toplumsal Tarih, Nisan, 2012, ss.22-30.
ZİLFİ, Madeline C., Osmanlı İmparatorluğunda Kölelik ve Kadınlar (1700-1840), Çev. Ebru Kılıç, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2018.