KASTAMONU TALİPLER KÖYÜ RÜSTEM PAŞA CAMİİ

Osmanlı Dönemi Kastamonu Camileri arasında özel bir yere sahip olan Rüstem PaşaCamii çalışmamızın konusunu oluşturmaktadır. “Menekşe Camii, Mahmut Efendi Camii,Divan Camii” gibi farklı isimlerle anılan Rüstem Paşa Camii Kastamonu ilinin TaliplerKöyü sınırları içindeki Menekşe (Benefşe) Dağı mevkiinde, yüksek bir tepede yeralmaktadır. Dikdörtgen planlı yapı, tek şerefeli minare kurgusu ile de oldukça sade veişlevsel bir yapı özelliği göstermektedir. Mimari özellikleri bakımından daha önce detaylıbir şekilde incelenmeyen cami ahşap sakıflı camiler arasında yer almaktadır. Özellikledönemin baş veziri Rüstem Paşa’nın diğer kubbeli camileri yanında kırlangıç tavan gibifarklı bir örtü sistemine sahip olması bakımından oldukça önemlidir. Bu çalışmada sözkonusu cami tarihi, mimari ve süsleme özellikleri ile tanıtılarak detaylı bir şekildeincelenmiştir. Kırlangıç tavan örtüsünün Anadolu ve Osmanlı mimarisindeki kullanımıaçısından değerlendirmesi yapılmıştır.

Rustem Pasha Mosque in Kastamonu Talipler Village

Rustem Pasha Mosque, which has a special place among the mosques of the Ottoman period Kastamonu, is the subject of our paper. Rustem Pasha Mosque, known by different names such as Menekse Mosque, Mahmut Efendi Mosque, Divan Mosque, is located on a high hill in the area of Menekse (Benefse) Mountain within the borders of Talipler Village of Kastamonu province. Rectangular planned structure, also shows a very simple and functional structure features with its single balcony minaret construction. The mosque, which has not been examined in detail in terms of its architectural features before, is among the mosques with wooden roofs. The mosque is especially very important in terms of having a different roofing system such as dovetail ceiling, beside the other domed mosques of Rüstem Pasha the grand vizier of the period. In this paper, the mosque is introduced and detailly examined with its historical, architectural and decorative features.The dovetail ceiling is evaluated in terms of its use in Anatolian and Ottoman architecture.

PDF

___

ABİDAT Restorasyon & Mimarlık Müh. İnş. San. Tic. Ltd. Şti Arşivi.
AKÇIL, Harmankaya, N. Çiçek, Mimar Sinan Camilerinde Sembolizm, Kitabevi Yayınları, İstanbul 2018.
AKIN, Günkut “Tütekli Örtü Geleneği: Anadolu Cami ve Tarikat Yapılarında Tütekli Örtü”, Vakıflar Dergisi, S. 22, Ankara 1991, s. 323-354.
AFYONCU, Erhan, “Rüstem Paşa”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.35, İstanbul 2008, s. 288-290.
AFYONCU, Erhan, “Rüstem Paşa’nın Veziriazamlıktan Önceki Yılları”, Prof. Dr. Çetin Varlık Armağanı, Ed. Ahmet Şimşirgil vd., KTB Yayınları, İstanbul 2013, s.180-187.
BOZKURT, Tolga “Erken Dönem Osmanlı Selatin Cami Mihrapları”, İSTEM (İslâm, San’at, Tarih, Edebiyat ve Musiki Dergisi), Y.6, S.11, Konya 2008, s.203-248.
ALTUNDAĞ-Şinasi-Şerafettin Turan, “Rüstem Paşa”, İslam Ansiklopedisi, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1988, C.9, s.800-802.
ANONİM, “Kastamonu”, Türkiye Ansiklopedisi 1923-1973, C.III, İstanbul 1974, s.892.
ARSLANTÜRK, Hacı Ahmet, Bir Bürokrat ve Yatırımcı Olarak Kanuni Sultan Süleyman’ın Veziriazamı Rüstem Paşa, (Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı İktisat Tarihi Bilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul 2011.
ATAK, Erkan, “Tokat’tan Kırlangıç Örtülü Bir Cami Örneği: Kızılcaören Köyü Camii”, EKEV Akademi Dergisi, Yıl:20, Sayı:67, Yaz 2016, s.121-136.
ATASOY, Nurhan, Derviş Çeyizi, Kültür Bakanlığı Yayınları, İstanbul 2000.
BAYRAM, Sadi, “Mühr-ü Süleyman ve Türk Kültürü’ndeki Yeri”, Sanat Tarihinde İkonografik Araştırmalar Güner İnal’a Armağan, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Ankara 1993, s.61-72.
BEHÇET, Mehmet, Kastamonu Asar-ı Kadimesi, İstanbul 1341.
ÇAM, Nusret “Türk ve İslam Sanatlarında Altı Kollu Yıldız (Mühr-i Süleyman), Prof. Dr. Yılmaz Önge Armağanı, Konya 1993, s.207-230.
ÇİFCİ, Fazıl, Kastamonu Camileri-Türbeleri ve Diğer Tarihi Eserler, I, Türkiye Diyanet Vakfı, Ankara 1995.
ÇİFCİ, Fazıl, Kastamonu Camileri-Türbeleri ve Diğer Tarihi Eserler I, Kastamonu 2018 Türk Dünyası Kültür Başkenti Özel Baskı, Kastamonu 2018.
ESKİCİ, Bekir, Ankara Mihrapları, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 2001.
EYİCE, Semavi, “Ferhad Paşa Camii”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.12, İstanbul 1995, s.386.
EYÜPGİLLER, Kemal Kutgün, Bir Kent Tarihi: Kastamonu, Kastamonu Valiliği, İstanbul 2018.
GÖKOĞLU, Ahmet, Paphlagonia-Paflagonya (Kastamonu, Sinop, Çınkırı, Safranbolu, Bartın, Bolu, Gerede, Mudurnu, İskilip, Bafra, Alaçam ve civarı) Gayri Menkul Eski Eserleri ve Arkeolojisi, Kastamonu 1952.
KARAMAĞARALI, Haluk “Erzurum Ulu Camii”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yıllık Araştırmalar Dergisi, S.3, Ankara 1981 s.137-177;
NECİPOĞLU, Gülru, Sinan Çağı Osmanlı İmparatorluğu’nda Mimari Kültür, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2013.
ÖZKAN, Haldun “Bayburt/ Konursu Ulu Camii ve Çeşmesi”, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, S.13, Erzurum 2008, s.57-66.
SÖNMEZ, Zeki, Mimar Sinan İle İlgili Tarihi Yazmalar-Belgeler, Mimar Sinan Üniversitesi Yayınları, İstanbul 1988.
SÖZEN, Metin-Uğur Tanyeli, Sanat Kavram ve Terimleri Sözlüğü, Remzi Kitabevi, İstanbul 2003.
TAŞKIRAN, Hüseyin İlter, Yazı ve Mimari, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 1997. TÜRELİ, İdil, Türk Sanatında Altı Köşeli Yıldız-Mühr-i Süleyman, Kitabevi Yayınları, İstanbul 2010.
UZUNÇARŞILI, İ. Hakkı, Osmanlı Tarihi: İstanbul’un Fethinden Kanuni Sultan Süleyman’ın Ölümüne Kadar, C.II, Türk Tarih Kurumu, Ankara 2016.
ÜLGEN, Aygün, Klasik Devir Minareleri, Alfa Yayınları, İstanbul 1996.
YÜKSEL, İ. Aydın, “Sadrâzam Rüstem Paşa’nın Vakıfları”, Ekrem Hakkı Ayverdi Hatıra Kitabı, Fetih Cemiyeti, İstanbul 1995, s.223-259.
https://yandex.com.tr/harita/?l=sat&ll=33.667617%2C41.447420&z=18 (E.T. 21.05.2019).