İngiliz Belgelerine Göre Türk-İngiliz İlişkileri Ve Balkan Pakti’nin Gelişimi (1934)

Türkiye Cumhuriyeti, 1930 sonrası daha etkili bir dış politika izlemeye ve 1926 yılında Musulmeselesinin çözülmesiyle İngiltere ile münasebetlerini geliştirmeye başlamıştır. Uluslararasıalanda yaşanan konjonktürel değişiklikleri lehine kullanma üzerine politika geliştiren Türkiye, budoğrultuda atacağı adımlarda İngiltere ile fikir alış verişlerinde bulunmayı ihmal etmemiştir.Türkiye dış politikasını Mustafa Kemal Atatürk’ün “Yurtta Sulh Cihanda Sulh” ilkesidoğrultusunda belirlemiş ve sınırlarını güvenceye almak için komşu devletler ile işbirliği yapmayoluna gitmiştir. Türkiye, uyguladığı bu politikası neticesinde 1934 yılında Balkan Paktı’nınimzalanmasında önemli bir rol oynamıştır. Bu çalışma, 1934 yılında Türk-İngiliz ilişkileriningelimini ve Balkan Paktı’nın gelişimini İngiliz belgeleri çerçevesinde incelemeyi amaçlamaktadır.

Turkish-British Relations and Development of The Balkan Pact According To The British Documents (1934)

After 1930, The Republic of Turkey began to develop a more effective foreign policy, monitoring relations with Britain after the settlement of Mosul in 1926. Turkey developed a policy on the changes in the international area and exchanged ideas with Britain about the steps which will be taken in this direction. Turkey has set it’s foreign policy to paralel of Mustafa Kemal Atatürk’s “Peace at Home Peace in the World” direction and cooperated with it’s neighbor’s to secure it’s borders. Turkey, as a result of applying this policy has played an important role in the Balkan Pact which was signed in 1934. This study aims to examine the development of the Turkish-British relations and the development of the Balkan Pact in the framework of British documents in 1934.

PDF

___

The National Archives (TNA), Public Record Office (PRO), Foreign Office (FO) 371/17961, E 2874/1345/44
TNA, PRO, FO 371/17961, E 3000/1345/44
TNA, PRO, FO 371/17961, E 3001/1345/44
TNA, PRO, FO 371/17961, E 2904/1345/44
TNA, PRO, FO 371/17961, E 3072/1345/44
TNA, PRO, FO 371/17961, E 3631/1345/44
TNA, PRO, FO 371/19037, E 854/854/44
TNA, PRO, FO 371/16981, E 6651/262/44
TNA, PRO, FO 371/16826, C 6728/6728/37
TNA, PRO, FO 371/16832, C 10113/10113/92
TNA, PRO, FO 371/16832, C 10343/10113/92
TNA, PRO, FO 371/16832, C 10568/10113/92
TNA, PRO, FO 371/16832, C 10457/10113/92
Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi (TBMMZC), Dönem 4, Cilt 18 TBMZC, D. 4, C. 25
“Türk-Yunan Misakı Bulgarları Alakadar Etmez”, Cumhuriyet, 3 Teşrinisani 1933
“Balkan İtilafı Misakı Dün Atina’da İmzalandı, Atina Şehri Şenlik Yapıyor”, Cumhuriyet, 10 Şubat 1934
ARMAOĞLU, Fahir, 20.Yüzyıl Siyasi Tarihi 1914–1980, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Anakara 1987
AYDEMİR, Nurulay Funda, Balkanlarda İttifak Arayışı ve Türkiye Birinci Balkan İttifakı, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Bilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya 2007
BALCI, Ali, Türkiye Dış Politikası İlkeler, Aktörler, Uygulamalar, Etkileşim Yayınları, İstanbul 2013
BARLAS, Dilek, “Türkiye’nin 1930’lardaki Balkan Politikası”, Çağdaş Türk Diplomasisi: 200 yıllık Süreç, Ed. İsmail Soysal, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1999, ss. 361 -372
BARLAS, Dilek, “Atatürk döneminde Türkiyenin balkan politikası” , Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası, Ed. Türkdoğan Berna, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara 2000, ss. 275-280
EYİCİL, Ahmet, Siyasi Tarih 1789–1939, Gün Yayınları, Ankara 2005
FIRAT, Melek, “Göreli Özerklik-1, Yunanistan’la İlişkiler”, Türk Dış Politikası Kurtuluş Savaşı’ndan Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar 1919-1980, C. 1, Ed. Baskın Oran, İletişim Yayınları, İstanbul 2009, ss. 325-356
GÜÇLÜ, Yücel, “The British Raprochement on the Eve of the Second World War”, Belleten, 65, TTK Nisan 2001, pp 257–312
KELKİTLİ, Fatma Aslı, “İki Savaş Arası Dönemde İtalya’ya Karşı Balkanlar’da Bir Dengeleme Politikası Denemesi: Balkan Antantı, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, C. 72, No. 2, 2017, ss. 423-443
KÜRKÇÜOĞLU, Ö., 1985. “Türk-İngiliz İlişkileri (1920’lerden 1950’lere)”, Türk-İngiliz İlişkileri 1583–1984 (400. yıldönümü), Başbakanlık Basın Yayın Enformasyon Genel Müdürlüğü yayınları, Ankara, ss. 75–92
MILLMAN, Brock., “Turkish Foreign and Strategic Policy 1934–1942”, Middle Eastern Studies, Vol. 31, No: 3, 1995, ss. 483–508
ÖNAL, Buket – ULTAN, Mehlika Özlem, “Balkan Paktı (1934) ve Dışarıdaki Yansımaları”, U.Ü Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Y. 13, S. 22, 2012/1, ss. 65-84
UÇAROL, Rıfat, Siyasi Tarih, Filiz Kitapevi, İstanbul 1985
UYAR, Elif, Türk- İngiliz Siyasal ilişkileri (1929- 1936), Yeniden Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Yayınları, Antalya 2007
Hansard, www.hansard.millbanksystems.com, (E.T 21.12.2013)