Bir Vapurdan 93 Harbine Bakmak: Mersin Vapuru Hadisesi ve Rusya’da Osmanlı Savaş Esirleri

1877-78 Osmanlı-Rus Harbi birçok yönüyle incelenmiştir. Fakat savaşın seyrine etki edendeniz lojistiği kısmı yeterince irdelenmemiştir. Çalışmamız bu noktada Rus vapurları tarafındankaçırılan, içerisinde önemli savaş planlarının ve çok sayıda yaralı Osmanlı askerinin taşındığıMersin Vapurunun kaçırılış hikâyesini ele almaktadır. Zira Rus tarih yazımında önemli bir hadiseolarak yer alan bu olay savaşın seyrine etki etmiş ve ünlü Rus ressamlarının çizimlerinde yeralmıştır. Bunların yanı sıra savaş süresince Karadeniz sahilleri Osmanlı gemilerince kısmen ablukaaltında olmasına rağmen hiçbir engellemeyle karşılaşmadan Mersin Vapurunun ele geçiripgötürülmesi Osmanlı Mebusan Meclisi’nde de hararetli tartışmaların yaşanmasına neden olmuştur.Bu yönüyle karmaşık ilişkiler ağı neticesinde ele geçirilen bir Osmanlı vapurunun kaçırılışhikâyesi hem Osmanlı hem de Rus kaynakları kullanılarak ele alınmaya çalışılmıştır.

Looking at the War of 93 through A Steamship: Mersin Steamship Case and the Ottoman War Prisoners in Russia

The Ottoman-Russian War of 1877-78 has been studied in many angles. However, maritime logistics that affected the war was not adequately explored. In this regard, this study addresses the abduction story of the Mersin steamship which was containing important war plans and a large number of injured Ottoman soldier. This incident, which influenced the war, took place as an important event in Russian historiography as well as in the drawings of famous Russian painters. Although the Black Sea was under blockade by the Ottoman ships during the war, the seizure of the Mersin steamship, without encountering any obstacles, led to heated discussions in the Ottoman Parliament. In this respect, the story of the abduction of an Ottoman steamship, which was seized in the wake of a complex network of relations, was tried to be dealt with both by Ottoman and Russian sources.

PDF

___

DH. MKT. 33/18. 10 Ocak 1895
HR HMŞ İŞO, 262/5. 31 Ekim 1878.
HR. SYS. 1231/34 2 Ekim 1878.
RGVİA. F. 400. Op. 3. D. 2047. L. 136.
RGVİA. F. 970. – Op. 1. – D. 1322. – L. 113.
RGVİA. F. 400. Op. 3. D. 2038. L. 258.
RGVİA. F. 400. Op. 3. D. 2038. L. 259.
RGVİA. F. 400. Op. 3. D. 2038. L. 114–115.
RGVİA. F. 400. Op. 3. D. 2038. L. 148–149.
RGVİA. F. 400. Op. 3. D. 2038. L. 87.
RGVİA. F. 400. Оp. 3. D. 2038. L. 237, 239.
RGA VMF F. 243. Op. 1. D. 8104. L. 58.
RGA VMF. F. 243. Op. 1. D. 8104. L. 21 .
RGA VMF. F. 243. Op. 1. D. 8104. L. 24.
RGA VMF. F. 243. Op. 1. D. 8104. L. 27.
RGA VMF. F. 243. Op. 1. D. 8104. L. 38.
RGA VMF. F. 243. Op. 1. D. 8104. L. 56-62.
RGA VMF. F. 243. Op. 1. D. 8104. L. 59-60.
RGA VMF. F. 243. Op. 1. D. 8104. L. 66.
RGA VMF. F. 243. Op. 1. D. 8104. L. 72.
RGA VМF. F. 243. Op. 1. D. 8104. L. 16–17.
RGA VМF. F. 243. Op. 1. D. 8104. L. 29–30;
RGA VМF. F. 243. Op. 1. D. 8104. L. 59.
RGA VMF. F. 243. Op. 1. D. 8104. L. 71 .
RGА VMF. F. 243. Op. 1. D. 8111. L. 27.
RGА VМF. F. 243. Op. 1. D. 8104. L. 16–17.
4-21185, Russes et Turcs La Guerre D’Orient, Vol 2, Paris 1878.
BESBELLİ, Saim 1877-1878 Osmanlı-Rus Harbi Deniz Harekâtı, Genel Kurmay Basımevi, Ankara 1980.
FİGES, Orlondo, Kırım Son Haçlı Seferi, YKY, İstanbul 2012. Geroi I Deyateli RusskoTuretskoy Voyny, S. Peterburg, Izdaniye V. Turby, 1878.
GÜNGÖR, Hakan, “ABD Büyükelçisi Joseph C. Grew’un Karadeniz Seyahati ve Gözlemleri,” ODÜSOBİAD, 8(3 ), Kasım 2018, s. 579-586.
KİPP, W., Jacob, "Consequences of Defeat: Modernizing the Russian Navy, 1856-1863", Jahrbücher für Geschichte Osteuropas, Neue Folge, Bd. 20, H. 2, Juni 1972, s. 210-225.
KÖREMEZLİ, İbrahim “Kırım Harbi Sırasında Rusya’daki Esir Osmanlı ve Müttefik Askerleri (1853-1856), Belleten, C. LXXVII, S: 280, 2013 Aralık, s. 983-1030.
KURTOĞLU, Fevzi, 1877-1878 Türk-Rus Harbinde Deniz Hareketleri, Deniz Matbaası, İstanbul1935.
Mahmud Celalettin Paşa, Mirat-ı Hakikat. C. II. Meclisi Mebusan. Zabıt Ceridesi, “Mersin vapuru hadisesi”, İ:5 24 Aralık 1293, C.1.s. 86-91.
MOZGFESKY, Rus Karadeniz Filosu Tarihi, Çev. Fevzi Kurtoğlu, Deniz Matbaası 1935.
KILIÇASLAN, Emre, Osmanlı Kıyılarındaki Batı: Avusturya Lloyd Buharlı Kumpanyası, Libra Kitap, İstanbul 2019.
NALÇACI, Murat, “1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı Sürecinde Rusya Ordu”, Tarih Dergisi, S. 54, 2011/2, İstanbul 2012, s. 149-172.
POZNAKHIREV, V.V. Ottomanskiye Voyennoplennyye v Rossii v period Russko-Turetskoy Voyny 1877–1878 gg, s. Petersburg 2017.
SAMOVİÇ, A.L., “Turetskie Voennoplenie 1877-1878 gg. Razmenie, Soderjanie, Vzaimodeystvie s Naseleniem Rossii” Kafedra İstorii VoennIy Universitet, SadovaKudrinska, 26/40, Moskva, Rossia s. 17.s. 19-25.
TANSEL, Fevziye Abdullah “Memleketimizde 1908’den Önce Rusların Gizli Çalışmaları ve Namık Kemal’in Komünizm, Sosyalizm Hakkında Düşünceleri”, Türk Kültürü, C.7, S: 75, s. 193-201.
TEPLOVA, V., Russkie Predstaviteli ve Tsargrade 1496-1891, İstoriçeskiy Oçerk, Saint Petersburg 1891.
UYGUN, Süleyman, “Karadeniz Sularında Paquet Kumpanyası (1878-1914)”, Karadeniz İncelemeleri Dergisi, S. 20, 2016, s. 137-172.
UYGUN, Osmanlı Suları’nda Rekabet Mesajeri Maritim Vapur Kumpanyası (1851 -1914), Kitapyayınevi 2015.
UYGUN, Süleyman “Fransız Fraissinet Vapur Kumpanyası (La Compagnie Fraissinet) ve Osmanlı Limanlarındaki Faaliyetleri”, Karadeniz İncelemeleri Dergisi, S. 24, 2018, s. 97-140.
BARANOV, Sbornik Voyennih Razskazov Sostavlenımi Ofisami-Uçastikami Voynı 1877-1878, Tom I, S. Petersburg 1878.
BURHAN, Çağlar, İngiliz Said Paşa ve Günlüğü (Jurnal), Arı Sanat Yay. İstanbul 2010.
General Adyutant Admiral, Nikolay Andreeviç Arkas, Bíografiçeskíy Oçerk Sostavlennıy A. M. Denisovym, Sevastopol 1877.
Hobart Paşa’nın Anıları, Çev. Derin Türkömer, Haz. Kansu Şarman, İş Bankası Yay., İstanbul 2015.
Vzyatie Turetskogo Transporta Mersina” Sbornik Voyennykh Razskazov Sostavlenykh Ofitserami-Uchastnikami voyny 1877-1878, Tom I, S. Petersburg 1878.
Morskoy Sbornik S.CLXIV (164), 1878, No: 1, Morskaya Khronika, s. 31 -35.
Morskoy Sbornik S.CLXIV (164), 1878, No: 2, Morskaya Khronika, s. 16-23.
Morskoy Sbornik S.CLXIV (165), 1878, No: 3, Morskaya Khronika, s. 2-10.
Morskoy Sbornik, C. CLVII. 1877, No:12., s. 17.
Morskoy Sbornik, C. LVII. 1877, No:12.
Morskoy Sbornik, CLXIII, 1877, No: 1, s. 5.
Morskoy Sbornik, CLXIII, 1877, No: 11, s. 36
The Guardian, 23 Ocak 1878, s. 6.
The Guardian,14 Ocak 1878 s. 5.
The Times, 14 Ocak 1878 s.5.
The Times, 15 Ocak 1878, s. 5.