DEMOKRAT PARTİ DÖNEMİNDE SANAYİLEŞME FAALİYETLERİNİN GÜNLÜK HAYATA YANSIMALARI

Demokrat Parti iktidara geldiğinde, her alanda önceki iktidardan farklı politikalar uygulayacağını ifade etmiştir. Bunlardan biri de sanayileşme faaliyetleri olmuştur. Tek Parti döneminde devlet ağırlıklı bir sanayileşme politikası uygulandığı halde, Demokrat Parti bu alanda önceliği özel sektöre vermiş ve bu durum hükümet programlana da yazılmıştır. Başlangıçta, mülkiyeti devlete ait olan sanayi tesisleri özel sektöre devredilmeye başlanmışsa da, özel sektörün yeterli sermaye birikimi, teknolojik alt yapı ve iş tecrübesi gibi alanlarda yeterli olmadığı görüldüğünden, bu politikadan vazgeçilmiş ve Demokrat Parti de devlet eliyle pek çok sanayi tesisi açmak zorunda kalmıştır. Bu gelişmelere paralel olarak iş hayatı ile ilgili problemler de ortaya çıkmıştır. Sanayileşme ile birlikte tarımdan çekilen nüfusa yeterli iş imkânları oluşturulamamış, işçi sayıları ihtiyaç duyulan seviyelere getirilememiş, işçilerin ücret ve diğer sosyal haklarında yeterli ölçüde iyileştirmeler yapılamamıştır. Demokrat Parti iktidarının ortalarından itibaren sanayi üretiminde düşüşler yaşanmaya başlanmıştır. Bu makalede, şimdiye kadar yapılan çalışmalara ilâve olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Cerîdesi´nden elde edilen bilgiler ışığında, Demokrat Parti döneminde sanayileşme faaliyetlerinin günlük hayata yansımaları incelenerek literatüre katkı sağlanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Demokrat Parti, Sanayileşme, İş Hayatı, İşçi Hakları.

Reflection of Industrial Activities to the Daily Life in Democrat Party Period

When the Democrat party came into power, they declared that they would follow different policies from the previous goverment in every field. One of these is the policy in the industrial activities. Although state based industrialization was prefered in one-party era, Democrat Party gave it to the private sector and it was mentioned in its goverment program. At the beginning of the program, the industrial establishments belonging to the state were transfered to the private sector . However, it was experienced that the private sector did not have enough financial fund, technological infrastructure and business experience. Thus, they gave up that policy and as the previous goverment they started many industrial establishments with the goverment support. Parallel to these developments, there appeared some problems with the business life. With the industrialization, people who left agriculture could not find jobs in the cities, the number of workers could not reach the desired level and the wages and the social rights of the workers were not be improved. There was seen a decrease in the production of the industrial goods from the second part of the Democrat Party. The aim of this study to contribute to the literature about the reflection of industrial activities to the daily life in the Democrati Party era with the light of the knowledge obtained from the records of the Turkish Grand Assembly.

Keywords:

Democrat Party, Public Works Highway Construction, Transportation Services, Hydraulic Works, Construction of Big Cities.,

PDF

___

Türkiye Büyük Millet Meclisi Tutanak Dergisi (9. Dönem), Cilt:5, Ankara 1951.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Tutanak Dergisi (9. Dönem), Cilt:9, Ankara 1951.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Tutanak Dergisi (9. Dönem), Cilt:13, Ankara 1952.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Tutanak Dergisi (9. Dönem), Cilt:20, Ankara 1953.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Cerîdesi (9. Dönem), Cilt:28, Ankara 1954.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Cerîdesi (10. Dönem), Cilt:5, Ankara 1955.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Cerîdesi (10. Dönem), Cilt:10, Ankara 1956.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Cerîdesi (10. Dönem), Cilt:17, Ankara 1957.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Cerîdesi (11. Dönem), Cilt:2, Ankara 1958.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Cerîdesi (11. Dönem), Cilt:7, Ankara 1959.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Cerîdesi (11. Dönem), Cilt:12, Ankara 1960.
BAYTAL, Yaşar; “Demokrat Parti Dönemi Ekonomi Politikaları (1950-1957)”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 40, Kasım 2007, s. 545-567.
Cumhuriyet Döneminde Türkiye Ekonomisi 1923-1978, Akbank Kültür Yayını, İstanbul, 1980.
50 Yılda Türk Sanayii, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Yayını, Ankara, 1973.
Hükümetler ve Programları I. Cilt 1920-1960, (Haz: Nuran Dağlı-Belma Aktürk), Türkiye Büyük Millet Meclisi Yayını, Ankara,1988.
KANCA, Osman Cenk; “1950-1960 Arası Türkiye’de Uygulanan Sosyo-Ekonomik Politikalar”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl: 2012, Cilt: 9, Sayı: 19, s. 47-63.
TAKIM, Abdullah; “Demokrat Parti Döneminde Uygulanan Ekonomi Politikaları ve Sonuçları”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt 67, No. 2, 2012, s. 157-187.
TUNA, Işıl; “Demokrat Parti Döneminde Çalışma Hayatına Yönelik Düzenlemeler (1950-1960)”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 3, Sayı: 13, Haziran 2015, s. 473-491.