ANKARA’NİN İLK İMAR PLANLARINDA BAHÇE KENT KAVRAMI

Dünyada sanayi devriminden günümüze kadar, kentlerin formları yaşanan teknikgelişmeler ve sosyal hareketler sayesinde değişmiştir. Kent formların evrim geçirmesininana nedeni kentsel sorunlara çözüm bulmak ve yaşam kalitesini artırmaktadır. Tarihselolarak, Anadolu üzüm bağlarının anavatanı olarak bilinir. Aynı zamanda AnkaraAnadolu’nun merkezinde ve İpek Yolu üzerinde yer almaktadır. 19. yüzyıla kadar Ankara,Anadolu kentlerin geleneksel özelliklerini taşıyan küçük bir kasaba idi. Kentin etrafında yeralan bağları bir doğal yeşil kuşak oluşturmuştu. Bu yeşil kuşak Ankara kentinde doğal birbahçe kent kavramını yarattı. Kurtuluş Savaşı’ndan sonra, 1923 yılında Ankara, TürkiyeCumhuriyeti’nin yeni başkenti ilan edildi. Modernizasyon hareketlerinin merkezi olanAnkara’nın kentsel gelişim için bir imar plana ihtiyac vardı. 1924-1930 yılları arasında ikiyabancı mimar tarafından Lörcher ve Jansen çok kısa bir ara ile iki imar palanı hazırlandı.Her iki planın asıl amaç, modern hareketler içinde bir bahçe kent kavramını yaratmaktı.Bugün, Ankara’nın bu doğal yeşil kuşakları, tekrardan sürdürülebilir kalkınma için bir girdiolarak ortaya çıkarılabilir ve teşvik edilebilir.

The Concept of the Garden Citeis in the First Master Plans of Ankara

From industrial revolution to the present, the city forms have been changed based on the technical developments and social movements. The main reason in the utban form evulution is finding the solution for urban problems and increasing the quality of life. Historically, Anatolia is well known as the motherland of vineyards. Ankara is also located in the center of the Anatolia on the Silk Road. Until the 19.th century Ankara was a small town with the traditional characteristics of Anatolian city. City was encircled by green belts of vineyards. These green belts around the city created a natural “Garden City”. After the War of Independence, in 1923 Ankara was declared as the capital city of Rebuplic of Turkey. Ankara, the center of modernization movements, needed a master plan for urban development. Between 1924-1930, two foreign architects, Lörcher and Jansen prepared two master plans at a very short interval. The main purpose of both plans was to create the concept of a garden city in the modern movements. Today, these natural green belts of Ankara can be revealed and encouraged as an input for sustainable development.

PDF

___

ALTABAN, Özcan, “Ankara Kentsel Alanın Doğal Çevrede Yayılımı (1923-1985) Ankara 1985’den 2015’e”. ODTÜ Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Çalışma Grubu, Ankara Büyükşehir Belediyesi, Ankara 1987.
BADEMLİ, Racı, “Ankara Merkezi İş Alanının Gelişim, Ankara 1985’den 2015’e”. ODTÜ Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Çalışma Grubu. Ankara Büyükşehir Belediyesi, Ankara 1987.
Başkent Ankara Nazım İmar Planı Açıklama Raporu 2023, Ankara Büyükşehir Belediyesi, İmar ve Şehircilik dairesi Başkanı Ankara, Ankara 2006.
BENEVOLO, Leonardo, Avrupa Tarihinde Kentler, Çev: Nur Nirven, AFA Yayıncılık, İstanbul 1995.
BRAUDEL, Fernand, Uygarlıkların Grameri, Çev: Mehmet Ali Kılıçbay, İmge Kitabevi, Ankara 1996.
CENGIZKAN, Ali, Ankara’nın İlk Planı: 1924-1925 Lörcher Planı, Ankara Enstitüsü Vakfı, Ankara 2004.
CENGIZKAN, Ali, “Türkiye için Modern ve Planlı bir Başkent Kurmak: Ankara 1920- 1950”, Goethe-Institut, 2010.
http://www.goethe.de/ins/tr/ank/prj/urs/geb/sta/trindex.htm. (E.T. 27/07/2019).
DURU, Bülent, Mustafa Kemal Döneminde Ankara’nın İmarı, Cumhuriyetin Ütopyası: Ankara, Ankara Üniversitesi Yayınevi, Ankara 2012.
ESIN, Taylan, Yunanca Kaynaklara Göre: 1916 Ankara Yangını. Toplumsal Tarih, s. 227, Kasım 2012.
HOWARD, Ebenezer, Garden Cities of Tomorrow, Faber and Faber LTD, Russell Square, London 1966.
KESKINOK, Çağatay, “Urban Planning Experience of Turkey in 1930”. METU JFA, C.27, S.2, 2010/1, s. 173-188.
KESKİNOK, Çağatay, Ankara Kentinin Planlanması ve Atatürk Bulvarının Oluşumu: Cumhuriyet Devrim’inin Yolu Atatürk Bulvarı. Ankara Koleksiyoncular Derneği, Ankara 2009.
MADRAN, Emre, “Gezi Yapıtlarında Ankara Kenti ve Yapıları, Tarih İçinde Ankara II”, Aralık 1998 Seminer Bildirileri, Ed. Yıldırım Yavuz, ODTÜ Mimarlik Fakültesi, Ankara 2001.
MIKAEILI, Mahşid, Kenar Kavramının Peyzaj Mimarlığı Açısından Ankara Kenti Örneğinde Araştırılması, (Ankara Üniversitesi, Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara 2016.
MUMFORD, Lewis, The culture of Cities, The Harvest/HBJ Books, New York 1966.
OSTROWSKI, Wojciech, Contemporary Town Planning: From the Origins to the Athens Charter, International Federation for Housing and Planning 1970.
ŞENYAPILI, Tansı, Barakada’dan Gecekonduya; Ankara’da Kentsel Mekânın Dönüşümü: 1923-1960, İletişim Yayınları, İstanbul 2004.
TANKUT, Gönül, Bir Başkentin İmarı: Ankara (1929-1939), Anahtar Kitaplar, İstanbul 1993.
TANKUT, Gönül, Selçuklu Kent, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Basım İşçiliği, Ankara 2007.
ULUİŞ, Levent, “Lörcher’in Ankara’sı”. Mimdaporg, 2009. http://www.mimdap.org/?p=22066.(E.T. 01/08/2019).
https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/59598/mod_resource/content/1/9.%20%20 Yabanc%C4%B1%20Mimarlar%20Sorunu%20III%20%28Herman%20Jansen% 20ve%20Ankara%20Pl%C3%A2n%C4%B1%29.pdf (E.T. 20.07.2019)