Geçmişi Ortaya Çıkartmak: Osmanlı Devleti’nde Pasaport Düzenlemeleri

Bu araştırmanın amacı Osmanlı İmparatorluğu hâkimiyetindeki topraklara giriş-çıkış, ülke içinde seyahat etme ve pasaportlar ile ilgili düzenlemeleri incelemektir. Araştırma konusu ile ilgili alan yazın taraması, turizm alanından araştırmacılar tarafından yapılan çalışmaların tarih alanındaki araştırmacılara oranla görece az olduğu sonucunu göstermiştir. Bu bağlamda bu araştırma, Osmanlı İmparatorluğu döneminde meydana gelen turizm gelişmelerini etkileyen yasal düzenlemeler ve devletin turizm yaklaşımını ele almaktadır. Elde edilen sonuçlar turizm alanında Osmanlı İmparatorluğu dönemi düzenlemelerin günümüzdekilerle örtüştüğünü ve Osmanlı Devleti döneminde yapılan bu düzenlemelerin mevcut turizm uygulamalarının temelini oluşturduğunu göstermiştir.

UNEARTHING THE PAST: PASSPORT REGULATIONS IN THE OTTOMAN EMPIRE

This paper is to examine the legislations on the entrance to the Ottoman Empire territories,travelling inside the country, and passports. A review of literature has revealed that much has beensaid by the scholars from the history departments, but little has been said by any researcher from thedepartments of tourism. This paper is to investigate into the legislations that affected the developmentof tourism during the reign of Ottoman Empire and to reveal the philosophy of the state on thetourism. The results indicate that the legislations during the Ottoman period concur well with thecurrent ones, and the very first legislations during the Ottoman Period laid the foundations of thecurrent tourism system.

PDF

___

AYBAY, Rona, Passports of the past. http://earsiv.sehir.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11498/24960/001584519010.pdf?se quence=1. (D.A:03.06.2019),1993.
BLACK, Henry Campbell, Black's Law Dictionary with Pronunciation (Centennial Edition 1891-1991),1990.
ÇADIRCI, Musa, Tanzimat döneminde çıkarılan men'-i mürür ve pasaport nizamnameleri. TTK Belgeler, XV/19, p.178-181,1993.
DANKOFF, Robert- Sooyong Kim, An Ottoman Traveller: Selections from the Book of Travels of Evliya Çelebi. London 2011.
DAVIS, Garry- Greg Guma, Passport to freedom: A guide for world citizens. Seven Locks Press., 1992.
DOA, DH. EUM. THR, 105/4 (The Directorate of Republican Archives and the Directorate of Documentation, The Directorate of Ottoman Archives).
DOA. TFR.I.FTG. 1/68 (The Directorate of Republican Archives and the Directorate of Documentation, The Directorate of Ottoman Archives).
BOA. ZB. 5/48 (The Directorate of Republican Archives and the Directorate of Documentation, The Directorate of Ottoman Archives).
DUSTUR, Birinci Tertib, Ankara 1937, s. 861-865
FAROOQI, Naim, “An Overview of Ottoman Archival Documents and Their Relevance for Medieval Indian History”, The Medieval History Journal, 20(1),2017,p. 192-229.
GÖYMEN, Korel, “Tourism and governance in Turkey” Annals of Tourism Research, 27(4),2000, p. 1025-1048.
HOGANSON, Kiristin, “Cosmopolitan domesticity: Importing the American dream, 1865– 1920”, The American Historical Review, 107(1),2002, p. 55-83.
İLHAN, Mehdi, “An Overview of the Ottoman Archival Documents and Chronicles”, Tarih Araştırmaları Dergisi, 27(44), 2008, p. 21-40.
JUPP, Victor, The Sage dictionary of social research methods, London 2006. KUŞ, Ayşegül, “Henry John Van Lennep‟e Göre Amasya”, GOSOS/Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 11/1,2016
KÜTÜKOĞLU, Mübahat, Mürur Tezkiresi. TDVİA, c. XXXII, Ankara,2006.
LOWRY, Heath , “Ottoman Bursa in travel accounts”, Tarih İncelemeleri Dergisi, 20(1), 2013, p.211-212.
MACLEAN, Gerald, Writing Turkey: Explorations in Turkish history, politics, and cultural identity. London: Middlesex University Press 2006.
MENGÜ, Cüneyt, Sezgi Gedik, Suna Muğan Ertuğral, “The Central Government Efoorts to Promote Tourism in The Ottoman Empire”, Osmanlı Mirası Araştırmaları Dergisi,6/14, 2019, s. 115-127.
NANCE, Susan, “A facilitated access model and Ottoman Empire tourism”, Annals of Tourism Research, 34(4),2007,p. 1056-1077.
NESTOROSKA, Ivan- Biljan Petrevska – Peter Namicev, Ottoman heritage tourism flows in Macedonia. Yearbook-Faculty of Tourism and Business Logistics, 3(2), 2018, p. 89-99.
NICOL, A. “Nationality and Immigration” , Rights of Citizenship, R. Blackburn, ed., London 1993, pp. 254–270.
DARREN, O'Byrne, “On passports and border controls”, Annals of Tourism Research, 28(2),2001, p. 399-416.
RYAN, James, “Unveiling the Tramway: The Intimate Public Sphere in Late Ottoman and Republican Istanbul”, Journal of Urban History, 44(5), 2018,p. 811-834.
SERBESTOĞLU, İbrahim, Osmanlı kimdir? Osmanlı Devleti'nde Tabiiyet Sorunu, İstanbul 2014.
SHOVAL, Noam, Kobi Cohen-Hattab, “Urban hotel development patterns in the face of political shifts”, Annals of Tourism Research, 28(4), 2001, p.908-925.
SOYSAL, Tuba, “Sınırdışı (Deportation) ve Suçluların İadesi (Extradition) İlişkisi: Bağlantılar, Farklar ve Değerlendirme”, Adalet Dergisi, 59,2017,p. 7-31.
TEKİN, Şinasi, “Türkiye’de XV. Yüzyıla Ait İki Pasaport İl-can Mektubu ve İl-can Name”, Tarih ve Toplum, 1985, p. 9-11.
TOPRAK, Zafer., “Seyyah’tan ‘Turist’e ‘Sınâat’tan ‘Endüstri’ye “Ecânib Sınâatı ” (Türkiye’e ‘Ecânib Sınâatı’ ya da ‘Turizm Endüstrisi”, İstanbul: Tarih Vakfı Yayını, 6,1993, P.66- 69.
TURNA, Nalan, 19. yüzyıldan 20. yüzyıla Osmanlı topraklarında: seyahat, göç ve asayiş belgeleri: Mürûr tezkereleri, Kaknüs Yayınları, İstanbul 2013.
TURNA, Nalan, “Osmanlı İstanbulu'nda İç Pasaport: Mürûr Tezkeresi”. Osmanlı İstanbulu II, Ed: Feridun M. Emecen- Ali Akyıldız- Emrah Safa Gürkan, İstanbul 2014, p. 389-392.
VALOCCHI, Steve, “The origins of the Swedish welfare state: a class analysis of the state and welfare politics”, Social Problems, 39(2),1992, p. 189-200.
WALLIMAN, Nicholas, Social research methods: The essentials, Sage, London 2015.
YILDIRIM, Ali- Hasan Şimşek, Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık,Ankara 2008.
YILMAZ, İlkay, Serseri, Anarşist ve Fesadın Peşinde: II. Abdülhamid Dönemi Güvenlik Politikaları Ekseninde Mürur Tezkereleri, Pasaportlar ve Otel Kayıtları. Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2014.