1905 İşkodra Depremi ve Afet Yönetimi

Depremler Osmanlı coğrafyasında en sık yaşanan doğal afetlerin başında gelmektedir.Osmanlı coğrafyasının bir parçası olan İşkodra Balkan Yarımadası’nın en yüksek sismiktehlike ve risk alanlarından biridir. Tarihi kayıtlar incelendiğinde İşkodra bölgesininşiddetli depremlere maruz kaldığı görülür. İşkodra tarihinin en yıkıcı depremlerinden biride 1 Haziran 1905’te meydana gelen ve büyüklüğü 6.6 olarak ölçülen depremdir. Depremİşkodra’da ve çevresindeki köylerde ağır hasara neden oldu. Dönemin kaynakları vilayetmerkezinde 1500 yapının tamamen yıkıldığını, diğer tüm binaların ağır hasar gördüğünü,şehrin harabeye döndüğünü, 200-250 kişinin hayatını kaybettiği ve 500-600 kişinin deyaralandığını belirtilmektedir. Şehirdeki evlerin 1/5’i yıkıldığı tahmin edilmektedir. Şehringüneybatı kısmı depremden çok ciddi bir şekilde etkilendi. Bu bölgede bulunan kenarmahallelerinde bulunan yapıların tamamı yıkıldı ve can kayıpları yaşandı. Bu mahaller birdaha eski görünümlerine kavuşamadı. Bununla birlikte İşkodra’da devlet altyapısı ağırgörmüştür. Bu çalışmada İşkodra vilayetinin gelişimini her açıdan olumsuz etkileyen 1905depremi, sonuçları ve afet yönetimi konuları üzerinde durulacaktır.

1905 Shkodra Earthquake and Disaster Management

Earthquakes are among the most common disasters experienced in the Ottoman geography. As a part of the Ottoman geography, Shkodra is one of the highest seismic hazard and risk areas of the Balkan peninsula. When historical records are examined, it is seen that the Shkodra region was exposed to severe earthquakes. One of the most destructive earthquakes in the history of Shkodra was the earthquake that occurred on June 1, 1905, and its magnitude was measured as 6.6. The earthquake caused severe damage in Shkodra and the surrounding villages. Sources of the period indicate that 1500 buildings were completely destroyed in the province center, all other buildings were severely damaged, the city fell into ruins, 200-250 people died and 500-600 people were injured. It is estimated that 1/5 of the houses in the city were destroyed. The southwestern part of the city was seriously affected by the earthquake. All of the structures in the suburbs in this region were destroyed and there was loss of lives. These suburbs could not be restored again. In addition, the state infrastructure in Shkodra was heavily damaged. This study will focus on the 1905 earthquake, which adversely affected the development of the Shkodra province in every respect, its consequences and disaster management.

PDF

___

Babıâli Evrak Odası (BEO):2643/198197; 2633/197427; 2620/196498; 2615/196101; 2600/194970; 2598/194848; 2597/194702; 2594/194478; 2593/194464; 2591/194314; 2591/194316; 2589/194172; 2711/194172; 2711/203294; 2714/203546; 2591/194316; 2614/196017; 2593/194472; 2614/196028; 2611/195769; 2610/195723; 2853/213940; 2753/206458; 2699/202412; 2694/202016; 258/194076; 2696/202016; 2682/201089.
Dâhiliye Nezareti Mektubi Kalemi (DH. MKT.): 964/14.
Dâhiliye Nezareti Şifre Kalemi (DH. ŞFR. ): 358/76.
Hariciye Nezareti Tahrirat Kalemi (HR. TH.): 322/3.
İrade Hususi (İ. HUS.): 136/6.
Maarif Nezareti Mektubi Kalemi (MF. MKT.): 900/54;896/24;891/25; 869/69;905/32; 883/3.
Yıldız Hususi Maruzat Kalemi (Y.A.HUS.): 48/89.
Yıldız Perakende Evrakı Elçilik, Şehbenderlik ve Ateşemiliterlik ( Y. PRK. EŞA.): 47/84.
Yıldız Perakende Evrakı Komisyonlar Maruzatı (Y. PRK. KOM.): 14/49.
Yıldız Perakende Evrak-ı Umumi (Y. PRK. UM.): 76/61.
Sabah
Tercüman-ı Hakikat
Salname-i Devlet-i Aliyye-i Osmaniyye, 1323 (1905) Sene-i Hicriyesine Mahsus, Matbaa-i Ahmed İhsan, Dersaadet 1321.
AMBRASEYS, Nicolas, Earthquakes in the Mediterranean and Middle East: A Multidisciplinary Study of Seismicity up to 1900, London: Cambridege University Press, London 2009.
AVCI, Yasemin, “Osmanlı Devleti’nde Afet Yönetimi ve 1899 Denizli Depremi”, Uluslararası Denizli ve Çevresi Tarih ve Kültür Sempozyumu, Fakülte Kitabevi, Isparta 2007, s. 361- 367.
BELAR, A, “DAS Erdbeben von Skutari, Erdbebenwarte”, 1906, s. 5-8.
CLAYER, Nathalie, Arnavut Milliyetçiliğinin Kökenleri, Çev. Ali Berktay, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. İstanbul, 2013.
ERKEN, İlkay, İşkodra Vilayetinin İdari ve Sosyal Yapısı 1876-1912, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Samsun 2014.
KİEL, Machiel, “İşkodra”, Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 23, Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 2001, s. 433-434.
ÖZBEK, Nadir, Osmanlı İmparatorluğu’nda Sosyal Devlet, İletişim Yayınları, İstanbul 2016.
ÖZBOZDAĞLI, Özer, “Osmanlı Makedonya’sında 4 Nisan 1904 Depremi ve Sonuçları”, Ankara Üniversitesi Tarih Araştırmaları Dergisi, Ankara 2020, s. 435-476.
KOÇİAJ, Siasi – SULSTAROVA, E. (1980), “The Earthquake of June 1, 1905, Shkodra, Albania, Intensity Distribution and Macroseismic Epicentre”, Tectonophysics, C.67, S. 3- 4, 1980, pp. 319-332.
KOÇİAJ, Siasi, “Recent seismic activity in Albania and its Features”, Mud Volcanoes, Geodynamics and Seismicty, Netherland 2005, pp. 123-133.
Koçiaj, Siasi- SULSTAROVA, E ve diğerleri. (2010), Seismicity, Seismotectonics and Seismic Hazard Assessment ın Albania, Academy Of Sciences of Albanina, Tiran 2010.
SATILMIŞ, Selahattin, Osmanlı Devleti’nde Afet Yönetimi, İdeal Kültür Yayıncılık, İstanbul 2019.
ŞAHİN, Cemalettin- SİPAHİOĞLU, Şengün, Doğal Afetler ve Türkiye, Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, Ankara 2007.
ÜREKLİ, Fatma, İstanbul’da 1894 Depremi, İletişim Yayınları, İstanbul 1999.
VOGT, Jean, “Osmanlı Topraklarında Tarih Boyunca Depremsellik”, Osmanlı İmparatorluğu’nda Doğal Afetler, Ed. Elizabeth Zachatadou, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2001, s. 13-58.
WELDEN, Aurelien van- BECK, Christian ve diğerleri, “The Last 500 year of Sedimentation in Shkodra Lake: Paleoenvironmental Evolution and Potential for Paleoseismicity Studies”, Journal of Paleolimnal, 40, Springer Science+ Business Media B.V., 2008, pp. 619-633.
https://deprem.sdu.edu.tr/tr/sismolojik-terimler/sismolojik-terimler-636s.html (E.T. 4.4.2020).