Yükseköğretimde Mentorluk Yetkinliği ve Faydaları

Günümüzde eğitim yönetiminde önemi giderek artan mentorluk, dahaaz deneyimli ya da bilgili danışanın kişisel ve mesleki gelişimi adınaöğretmen, rol model, danışman gibi davranan daha bilgili ya da deneyimlimentor arasındaki kişisel bir ilişki olarak tanımlanmaktadır. Buderleme çalışması, yükseköğretimde mentorluk yetkinliği kavramını verolünü, yükseköğretimde var olan mentorluk uygulamalarını gözdengeçirmek amacıyla yapılmıştır. Dünyada birçok ülkede üniversitelerdeformal mentorluk programı uygulandığı görülmektedir. Ülkemizde isementorluk, “danışmanlık” adı altında uygulanmaya çalışılmakta ve heröğrenciye danışman öğretim elemanı atanmaktadır. Öğrenciler ile danışmanlarıarasındaki ilişki danışmanlık kavramını da kapsayan mentorlukilişkisi olmalıdır. Yapılan çalışmalar incelendiğinde, mentorluğunöğrenciler için akademik yükselme, liderlik gelişimleri, öğretim veeğitim becerilerinin gelişimini, akademik toplum içerisine katılımını veeğitimci rolüne uyumunun geliştirilmesi, kariyer gelişimlerinin devametmesi ve nitelikli öğretim elemanlarının kuruma devamının sağlanmasındason derece önemli olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak, yükseköğretimkalitesinin artması için öncelikle üniversitelerde mentorlukkültürünün yerleşmesi ve öğretim üyelerinin belirli mentorluk yetkinliklerinesahip olması gerektiği düşünülmektedir.

Mentoring Competency and Advantages of Mentoring in Higher Education

Increasing in importance in educational administration today, mentoring is defined as a personal relationship between a less knowledgeable or less experienced client and a more knowledgeable or more experienced mentor acting as a teacher, role model, and advisor for the personal and professional development of the client. This study was conducted to review the concept of mentoring competency and its role in higher education and mentoring practices which already exist in higher education. Formal mentoring programs are being implemented at universities in many countries in the world. In Turkey, mentoring is being implemented under the name of "advisorship,” and an advisor is a member of the teaching staff who is appointed for every student. The relationship between students and their advisors should be a mentoring relationship which includes the concept of counseling. The review of studies conducted on this issue revealed that mentoring plays a very important role in students’ academic progress, leadership development, improvement of education and training skills, participation in the academic community, and adaptation to the educator role and career development, and ensures the organizational commitment of qualified teaching staff. As a result, it is recommended that a mentoring culture take place in universities and that teaching members have certain mentoring competencies if the quality of higher education is to be increased.

PDF

___

1 . Budak G. Yetkinliğe Dayalı İnsan Kaynakları Yönetimi. 3. Basım. İstanbul; Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. Ltd. Şti; 2017.
2 . Kemmis S, Heikkinen HLT, Fransson G, Aspfors J, Groves CE. Mentoring of new teachers as a contested practice: Supervision, support and collaborative self-development. Teach Teach Educ. 2014;43:154- 64. doi: 10.1016/j.tate.2014.07.001.
3 . Rajendran V. Protégé predictors of successful mentoring: A review of current research outcomes of mentoring. Int J Manag Strateg. 2012;3(4):1-19.
4 . Bakioğlu A. Eğitimde Mentorluk. Ankara; Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. Ltd. Şti; 2015.
5 . Tuncay S. Eğitimde mentorluk uygulamaları üzerine bir araştırma [master’s thesis]. Edirne: Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü; 2014.
6 . Tükeltürk ŞA, Balcı M. Üniversitelerde mentorluğun kurumsallaştırılması süreci, önemi ve kazanımları; Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi üzerine bir inceleme. Organizasyon ve Yönetim Bilim Derg. 2014;6(1):137-55. Available from: http://dergipark.gov.tr/download/ article-file/151072
7 . Bakioğlu A, Yaman E. Araştırma görevlilerinin kariyer gelişimleri: Engeller ve çözümler. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi. 2004;20:1-20. Available from: http://dspace.marmara.edu.tr/ bitstream/handle/11424/3246/912-1772-1-SM.pdf?sequence=1
8 . Bean NM, Lucas L, Hyers LL. Mentoring in higher education should be the norm to assure success: Lessons learned from the faculty mentoring program, West Chester University, 2008-2011. Mentor Tutoring: P a r t n e r s h L e a r n . 2 0 1 4 ; 2 2 ( 1 ) : 5 6 - 7 3 . d o i : 10.1080/13611267.2014.882606.
9 . Güven E. Araştırma görevlilerinin danışmanları ile ilişkilerinin mentorluk bağlamında değerlendirilmesi [master’s thesis]. İstanbul: Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü; 2014.
10 . Nickitas DM. Mentorship in nursing: An interview with Connie Vance. Nursing Economics. 2014;32(2):65-9. Available from: http://www.ncbi. nlm.nih.gov/pubmed/24834630
11 . Sorcinelli MD, Yun J. From mentor to mentoring networks: Mentoring in the new academy. Chang Mag Hig Learn. 2007;39(6):58-61. doi: 10.3200/CHNG.39.6.58-C4.
12 . Ambrosetti AJ. Reconceptualising mentoringusing triads in pre-service teacher education professional placements [doctoral dissertation]. Australia: Central Queensland University, Faculty of Arts; 2012.
13 . Bezmez S, Blakney R, Broxn C. Redhouse Yeni El Sözlüğü. İstanbul: SEV Yayıncılık Eğitim ve Ticaret AŞ; 2015.
14 . Türk Dil Kurumu. Büyük Türkçe Sözlük. Ankara: 2016. Available from: http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts
15 . Mueller S. Electronic mentoring as an example for the use of information and communications technology in engineering education. Eur J Eng Educ. 2004;29(1):53-63. doi: 10.1080/0304379032000129304.
16 . Kuzu A, Kahraman M, Odabaşı F. Mentorlukta yeni bir yaklaşım: Ementorluk. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi.
2012;12(4):173-83. Available from: http://sbd.dergi.anadolu.edu.tr/ makale_goster.php?id=934
17 . Levinson DJ. A conception of adult development. Am Psychol. 1986;41(1):3-13. doi: 10.1037/0003-066X.41.1.3.
18 . Kram KE. Phases of the mentor relationship. Acad Manag J. 1983;26(4):608-25. doi: 10.2307/25591019.
19 . Kram KE. Improving the mentoring process. Training and Development Journal. 1985;39(4):40-3. Available from: https://eric.ed. gov/?id=EJ314819
20 . Lai E. Mentoring for in-service teachers in a distance teacher education programme-views of mentors, mentees and university teachers. AARE Annual Conference. 2005:1-14. Available from: https://www.aare.edu. au/data/publications/2005/lai05100.pdf
21 . Johnson WB. A framework for conceptualizing competence to mentor. Ethics Behav. 2003;13(2):127-51. doi: 10.1207/S15327019EB1302_02.
22 . Plamondon K. Module two: competency in mentoring. Canada Institues of Health Research. 2007. Available from: http://www.ccghr.ca/wpcontent/ uploads/2013/05/Mentoring_Module2_Competency-in- Mentoring_e.pdf
23 . Crasborn F, Hennissen P, Brouwer N, Korthagen F, Bergen T. Promoting versatility in mentor teachers’ use of supervisory skills. Teach Teach Educ. 2008;24(3):499-514. doi: 10.1016/j.tate.2007.05.001.
24 . Wang J, Odell SJ. Mentoring learning to teach according to standartsbased reform: A critical review. Rev Educ Res. 2002;72(3):481-546. doi: 10.3102/00346543072003481.
25 . Nick JM, Delahoyde TM, Del Prato D, et al. Best practices in academic mentoring: A model for excellence. Nurs Res Prac. 2012:1-9. doi: 10.1155/2012/937906.
26 . Brown, KL. On being a mentor: A guide for higher education faculty. Journal of Women in Educational Leadership 5. 2007:1-17. Available from: http://digitalcommons.unl.edu/cgi/viewcontent. cgi?article=1002&context=jwel
27 . McCune P. How to mentor graduate students: A guide for faculty. University of Michigan. 2014:1-47. Available from: https://www. rackham.umich.edu/downloads/publications/Fmentoring.pdf
28 . McCarthy G. David Clutterbuck, mentoring and coaching. Int J Sports Sci Coach. 2013;8(1):245-54. doi: 10.1260/1747-9541.8.1.139.
29 . 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu. T.C. Resmi Gazete; 1981 November 6. No. 17506. Available from: http://www.yok.gov.tr/documents/1027 9/29816/2547+say%C4%B1l%C4%B1%20Y%C3%BCksek%C3%B6% C4%9Fretim+Kanunu/
30 . Chung CE, Kowalski S. Job sstress, mentoring, psychological empowerment, and job atisfaction among nursing faculty. J Nurs Educ. 2012;51(7):381-8. doi: 10.3928/01484834-20120509-03.
31 . Sezgin F. Öğretim üyelerinin yetiştiricilik rolleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 2003;33:132-59. Available from: http://dergipark.gov. tr/download/article-file/108449
32 . Özkalp E, Kırel Ç, Sungur Z, Cengiz AA. Örgütsel toplumsallaşma sürecinde mentorluk ve mentor’un yeri ve önemi: Anadolu Üniversitesi araştırma görevlileri üzerine bir inceleme. Sos Bilim Derg. 2006;2:55- 70. Available from: https://earsiv.anadolu.edu.tr/xmlui/ handle/11421/413
33 . Vatan F, Temel AB. A Leadership Development Program Through Mentorship for Clinical Nurses in Turkey. Nursing Economics. 2016;34(5):242-50. Available from: https://search.proquest.com/ openview/b6e308c060a6197fcb1f4827a7661a80/1?pqorigsite= gscholar&cbl=30765
34 . Sezgin F, Kılınç AÇ, Kavgacı H. Yüksek lisans öğrencilerinin iyi bir tez danışmanından beklentilerine ilişkin nitel bir çalışma. Uşak Üniversitesi Sos Bilim Derg. 2012;5(3):129-48. http://dergipark.gov.tr/download/ article-file/202342
35 . Altuntas S. Mentorship relations among academician nurses in Turkey: An assessment from the viewpoints of mentors and mentees. Nurse Educ Today. 2012;32:652-6. doi: 10.1016/j.nedt.2011.09.008.
36 . Kılınç U. Mentorship in higher education: A practice to determine the perspectives of mentors and mentees. Yuksekogretim Derg. 2014:3-11. doi: 10.2399/yod.14.010.