Neziha KARABULUT, Ayşegül KOÇ, Mehtap KAVURMACI

Üniversite Öğrencilerinin Organ Bağışı Hakkındaki Bilgi ve Görüşleri

Amaç: Tanımlayıcı türdeki araştırma; farklı fakültelerde eğitim gören üniversite öğrencilerinin organ bağışı ve nakli hakkındaki bilgi ve gö- rüşlerini saptamak amacıyla 2012-2013 öğrenim yılında gerçekleştirildi. Yöntem: Araştırma verileri, araştırmacılar tarafından literatür doğrultusunda hazırlanan ve uzman görüşüne sunulan anket formu aracılı- ğıyla toplandı. Araştırma 921 öğrenci üzerinde yapıldı, anket formu araştırmacılar tarafından öğrencilere sınıf ortamında dolduruldu. Bulgular: Araştırma kapsamına alınan öğrencilerin %36.4ünü sağlık bilimleri, %34.9unu sosyal bilimler, %28.7sini fen bilimleri bölümünde eğitim görmekteydi. Araştırma sonucunda; öğrencilerin %47.8inin organ bağışında bulunmayı düşündüğü, buna karşılık öğrencilerin sadece %4.2sinin çalışma tarihine kadar organ bağışı beyanında bulunduklarını belirlendi. Öğrencilerin organ bağışı hakkında bilgi alma durumları incelendiğinde sadece %42.5inin organ nakli ve bağışı hakkında bilgi aldığı ve öğrencilerin genel olarak organ nakli ve bağışı hakkında yeterince bilgi sahibi olmadıkları belirlendi. Öğrencilerin organ bağışında bulunmama nedenleri araştırıldığında; %47.4ünün vücut bütünlüğü bozulduğu ve %2.5inin dini inançlarına ters düştüğü için organ bağışında bulunmayı düşünmediği tespit edildi. Sonuç: Araştırmaya katılan öğrencilerin organ nakli ve bağışı konusunda önemli ölçüde bilgi eksiği olduğu; organ bağışı konusunda tutum ve davranışlarının farklı olduğu ve organ bağışında bulunmak isteyen öğrencilerin çok azının organ bağışında bulunduğu saptandı.

The Knowledge and Views of University Students about Organ Donation

Objective: This descriptive study was conducted between 2012 and 2013 in order to determine knowledge and views of university who attend different faculties regarding organ donation and transplantation. Methods: Data of the study were collected using a questionnaire prepared by the researchers in line with the literature and based on expert opinion. The study was conducted with 921 students and the questionnaire forms were fi lled out by students in the classroom under the supervision of the researchers. Results: Of the students included within the scope of the study, 36.4% were from department of health sciences, 34.9% were from department of social sciences and 28.7% were from department of sciences. Results showed that while 47.8% of the students would consider donating an organ, up to the date of this study only 4.2% would make an organ donation. Examining the knowledge of students regarding the organ donation, only 42.5% obtained information about organ donation and transplantation and the students had no suffi cient knowledge related to organ donation and transplantation. Examining the reasons behind why the students did not consider the organ donation, 2.5% of students said this was contrary to their religious beliefs and 47.4% did not consider making the organ donation since their physical integrity would be impaired. Conclusion: Consequently, it was found that students participating in the study had considerably lacked knowledge regarding organ donation and transplantation. The students attitudes and behaviors on organ donation were different and very few students wish to make an organ donation.

PDF

___

1 . Acarlı KS. Organ transplantasyonları. İçinde: Ü Değerli, Y Bozfakıoğlu, editor. Genel cerrahi. İstanbul: Nobel Tıp Kitapevleri; 2002. s.277-290.
2 . Bozoklar A. Türkiyede organ bağışı. Koordinatör perspektifi . Türkiye Klinikleri Genel Cerrahi Dergisi 2009; 2(1):5-9.
3 . Koçak Süren Ö. Organ ve doku naklinin yasal ve etik açıdan incelenmesi. TBB Dergisi 2007; 73:174-195.
4 . Genç R. Türkiyede ve dünyada organ transplantasyon cerrahisi: Transplantasyon lojistiğinin yönetimi. Ulusal Cerrahi Dergisi 2009; 25(1):40-44.
5 . 2238 sayılı Organ ve Doku Alınması, Saklanması, Aşılanması ve Nakli Hakkında Kanun, 03.06.1979 tarih ve 16655 sayılı Resmi Gazete.
6 . 6514 sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 18.01.2014 tarih ve 28886 sayılı Resmi Gazete.
7 . Çayırlı M. Transplantasyonda genel prensipler. İçinde: G Kalaycı, editor. Genel cerrahi. Cilt 1. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri; 2002. s.633-644.
8 . Tilif S, Gürkan A, Kaçar S, Varılsüha C, Karaca C, Onursal K ve ark. Organ bağışına etki eden faktörler. Ulusal Cerrahi Dergisi 2006; 22(4):133-136.
9 . Tokalak İ. Transplantasyon koordinatörünün görev tanımı: organ bağışı ve transplantasyonundaki yeri. Diyaliz, Transplantasyon ve Yanık 2004; 15(1):1-6.
10 . Organ, Doku Nakli ve Diyaliz Hizmetleri Daire Başkanlığı. https://organ. saglik.gov.tr/web/ (Erişim Tarihi:19 Temmuz 2014).
11 . Kent B. Protection behavior: A phenomenon affecting organ donation and tissue donation ın the 21st century? Int J Nurs Stud 2004; 41:273- 284.
12 . Efi l S, Şişe Ş, Üzel H, Eser O. Afyon ilinde halkın ve Afyon Kocatepe Üniversitesi Tıp Fakültesi sağlık çalışanlarının organ bağışı konusuna ilgilerinin değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2013; 2(3):361-384.
13 . Yücetin L, Keçecioğlu N, Ersoy FF. Türkiyede organ bağışı ve nakline bir bakış. Diyaliz Transplantasyon ve Yanık 2003; 14(2):115-118.
14 . Özkan S, Yılmaz E. Hasta yakınlarının organ bağışı ile ilgili bilgi ve tutumları. Aile ve Toplum 2009; 5(17):18-29.
15 . Özdağ, N. Organ nakli ve bağışına toplumun bakışı. C.Ü. Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2001; 5:46-54. 16 . Anık O. Türkiyede organ bağışı. Önce Sağlık 2011; (Kasım):6.
17 . Okka B, Demireli O. Konya ilinde halkın organ bağışı konusuna bakış açılarının değerlendirilmesi. Türkiye Klinikleri J Med Ethics 2008; 16:148-158.
18 . Akgün HS, Bilgin N, Tokalak I, Kut A, Haberal M. Organ donation: a cross-sectional survey of the knowledge and personal views of Turkish health care professionals. Transplant Proc 2003; 35(4):1273-1276.
19 . Smith J. Organ donation: What can we learn from North America? Nurs Crit Care 2003; 8(4):172-178.
20 . Tamburi LM. The role of critical care curses in the organ donation breakthrough collaborative. Crit Care Nurs 2006; 26(2):20-22.
21 . Williams MA, Lipsett P, Rushton CH, Grochowski EC, Berkowitz ID, Mann SL, et. al. The physicians role in discussing organ donation with families. Crit Care Med 2003; 31(5):1568-1573.
22 . Savaşer S, Mutlu B, Çağlar S, Doğan Z, Canbulat N. Hemşirelik son sınıf öğrencilerinin organ bağışına bakışları. İ.Ü.F.N. Hem. Derg 2012; 20(1):1-9.
23 . Özer N, Sarıtaş S, Karaman Özlü Z. Hemşirelik öğrencilerinin organ nakli ve bağışı konusundaki bilgi ve düşüncelerinin incelenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilim Derg 2010; 13(2):1-11.
24 . Sıpkın Ş, Sen B, Akan S, Tuna Malak A. Onsekiz Mart Üniversitesi Tıp Fakültesi, İlahiyat Fakültesi ve Güzel Sanatlar Fakültesi öğretim elemanlarının organ bağışına bakış açılarının incelenmesi. ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi 2010; 11(1):19-25.
25 . Yaman Aktaş Y, Karabulut N. Giresun Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesindeki hemşirelik öğrencilerinin beyin ölümü ve organ bağışına ilişkin bilgi ve tutumları. Fırat Tıp Dergisi 2012; 17(3):129-134.
26 . Bölükbaş N, Eyüpoğlu A, Kurt P. Organ bağışı hakkında üniversite öğrencilerinin düşünceleri. OMÜ Tıp Dergisi 2004; 21(2):73-77.
27 . Doğan P, Toprak D, Sunal N, Doğan İ. Türkiyede üniversite öğrencilerinin organ nakli konusundaki bilgi, tutum ve davranışları. Smyrna Tıp Dergisi 2012; 1:16-25.
28 . Kılıç S, Koçak N, Türker T, Gürpınar H, Gülerik D. Kız üniversite öğrencilerinin organ bağışı konusundaki tutumları ve bu tutumlarına etki eden faktörler. Gülhane Tıp Dergisi 2010; 52:36-40.
29 . Baykan Z, Naçar M, Yamanel R, Uzun AÖ, Dağlıtuncezdi Ş, Davran H ve ark. Tıp fakültesi birinci sınıf öğrencilerinin organ-doku nakli konusundaki bilgi, tutum ve davranışları. Ulusal Cerrahi Dergisi 2009; 25(4):137-141.
30 . Göz F, Şalk Gürelli Ş. Yoğun bakım hemşirelerinin organ bağışı ile ilgili düşünceleri. Fırat sağlık Hizmetleri Dergisi 2007; 2(5):77-88.
31 . Özmen D, Çetinkaya AÇ, Sarızeybek B, Zeybek A. Celal Bayar Üniversitesi Manisa Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinin organ bağışına ilişkin bilgi ve görüşleri. Türkiye Klinikleri J Med Sci 2008; 28:311-318.
32 . Pierini L, Valdez P, Pennone P, Varges J, Meleno R, Cabezas V, et al. Teenager donation: Investigation of 848 high school students. Transplant Proc 2009; 41:3457-3459.
33 . Kim JR, Fisher MJ, Elliott D. Undergraduate nursing students knowledge and attiudes towards organ donation in Korea: implications of education. Nurs Edu Today 2006; 26(6):465-474.
34 . Chen JX, Zhang TM, Lim FL, Wu HC, Lei TF, Yeong PK, et. al. Current knowledge and attitudes about organ donation and transplantation among Chinese University students. Transplant Proc 2006; 38:2761- 2765.
35 . Jafri T, Tellis V. Attitudes of high school students regarding organ donation. Transplantation Proceedings, 2001; 33:968-969.
36 . Naçar M, Çetinkaya F, Kanyılmaz D, Tokgöz B, Utaş C. Hekim adaylarının organ nakline bakış açıları. Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi 2001; 10:123-128.
37 . Sanner MA. Swedish survey of young peoples views on organ donation and transplantation. Transpl Int 2002; 15:641-648.
38 . Schirmer J, Leite RF, Roza BA, Silva AS, Fujinami TI. Organ and tissue donation: What do high school students know? Einstein 2007; 5(3):213-219.
39 . Acar Hİ. Organ bağışının dinimizdeki yeri. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2007; 2:17-30.
40 . Özer FG, Karamanoğlu AY, Beydağ KD, Fidancıoğlu H, Akıncı E, Şanlı İ ve ark. Sağlık yüksekokulunda öğrenim gören bir grup öğrencinin organ nakli/bağışına yönelik görüşleri ve bilgi düzeylerine eğitimin etkisi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2008; 7(1):39-46.