Fethiye ÖZBERK, İrfan ÖZBERK, yalçın coşkun, Emine DEMİR, Cemile DOĞRU

Makarnalık buğday çeşit tescil deelerinde genotip x çevre interaksiyonlarının rank (Sıra) analizi metoduyla incelenmesi

1994/95, 1995/96 1996/97 yıllarında Güneydoğu Anadolu'nun Diyarbakır ve Şanlıurfa (Körüklü ve Ceylanpınar) lokasyonlarında ilave sulanan koşullarda 5x5 Latin Kare deneme deseni kullanılarak üç standart çeşit iki çeşit adayı ile yürütülen denemelerde çeşitlerin çevrelere olan interaksiyonları rank (sıra) stabilite analizi metoduyla araştırılmıştır. "Ortalama sıra değerleri" ve "sıra standart sapma değerleri" kullanılarak oluşturulan şeklin incelenmesinden l no'lu genotip 582 kg $da^{-1}$ verim değerleriyle yüksek verimli (standartları geçen) ve stabil bulunmuştur. 3 nolu genotip de verimde ikinci sırada yer almış (542 kg $da^{-1}$), düşük rank standart sapma değeri vererek diğer stabil genotip olarak tespit edilmiştir, l ve 3 no'lu genotipler kalite ve diğer karakterleri de dikkate alınarak Sarıçanak-98 ve Altıntoprak-98 adlarıyla tescil edilerek çiftçi yararına sunulmuştur..

An assessment of genetype X environment interactions in durum wheat variety registration trials by rank stability method

Durum wheat variety registration trials were carried out under the irrigated conditions in 1994/95, 1995/96 and 1996/97 crop growing seasons in Diyarbakır and Şanlıurfa (Körüklü and Ceylanpınar) locations of Southestern Anatolia. 5x5 Latin Square experimental design (3 standart varieties and 2 candidate varieties) was employed. G x E interactions were detected and the stability of genotypes were further investigated through rank stability analysis. The results indicated that entry number genotype 1 with 582 kg $da^{-1}$ was found to be high yielding and stabil genotype. It gave low "average range" and "range standart deviation value". Entry number of genotype 3 with second range in yield (542 kg $da^{-1}$) and low range standard deviation value was found to be an other promising advance line. Considering quality and other characteristics it was concluded that entry number of 1 and 3 genotypes were released as Sancanak-98 and Altmtoprak-98, respectively.

PDF

___

Anonim. 2003. www.tarim.gov.tr, "Tarımsal Yapı 1999,2000", DİE.
Bredenkamp, J. 1974. Nonparametrische prufung von wechselwirkungen. Psychologische beitrage 16, 398-416.
Comstock, R.E. ve Moll, R.H. 1963. Genotype x Envinroment Interactions. Statistical Genetics and Plant Breeding. NAS-NRL Publ. 164-196.
Eberhart, S.A., Russel, W.A. 1966. Stability parameters for comparing varieties. Crop. Sci. 6, 36-40.
Finlay, K.W. ve Wilkinson, G.N. 1963. The analysis of adaptation in a plant breeding programme. Avust. J. Agr. Res. 14, 742- 754.
Francis, T.R. ve Kannenberg, W. 1978. Yield stability studies in shore season maize.I.A. Descriptive meaned for graping genotypes. Can. J. of Plant Sci. 58, 1029-1034
Friman, G.H. 1990. Modern statistical methods for analysis g x e interactions. (Alınmıştır: G x E Interactions and Plant Breeding. (Ed) Mondit S.Kang, Dept. of Agr. Lousiana State Univ. Publ., 118-125)
Hildebrand, H. 1980. Asymptotisch vertellungsfreie rangtests in linearen modelles. Med. inform. Stat. 17, 344-349.
Huehn. M. 1990. Non parametric estimation and testing of g x e interactions by rank. (Alınmıştır: Genotype x Environment Interactions and Plant Breeding. (Ed.) Manjif S. Kang. Dept. of Agr. Louisiana State Univ. Publ., 69-93).
Ketata, H.S., Yau, K. ve Nachit, M., 1989. Relative consistency of performance across environment. Proc. Int. Symp. Phys. Breed. Winter Cereals for Stress Environment. Montpiller, July 3-6, 43-44.
Kroon, J. ve van der Laan, P. 1981. Distribution free test procedures in two-way layout a concept of rank-interaction. StatisticaNeerlandia, 35 (4), 189-213.
Kubinger, K.D. 1986. A note on non parametric tests for interaction in two-way layouts. Biomedical Journal, 28, 67-72.
Lin, C.S, Binns, M.R. ve Lefkovitch, L.P., 1986. Stability analysis where do we stand? Crop Science, 26, 894-900
Özberk, i ve Özberk,F. 2000. Gap bölgesinde ilave sulanan şartlarda yetiştirilen bazı makarnalık buğday çeşitlerinin performans ve stabiliteleri. TARM dergisi, 9 (1-2), 91-99.
Özberk, İ ve Özberk, F. 2002a Makarnalık buğdayda genotip x çevre interaksiyon-larının rank analizi metoduyla incelenmesi. Anadolu Dergisi, 12 (2), 21-35.
Özberk, İ ve Özberk, F.,2002b. D.Bakır'da ilave sulanan koşullarda Makarnalık buğdaylarda verim istikrarı ve meteorolojik verilerle ilişkiler. Ç.Ü.Zir.Fak.Dergisi, 17 (1), 99-104
Özberk, î , Özberk, F. ve Braun, H.J. 2003 Performance and stability of CIMMYT derived durum wheat cultivars in the Southeast of Anatolia. A. Hallauer International Symposium on Plant Breeding, 17-22 August, Mexico City, Mexico, 58-60.
Sabancı, CO. ve Yıldırım, M,B. 1992. Adi fiğde {Vicia sativa L.) bazı tarımsal özelliklerin genotip x çevre interaksiyon-lan ve kalıtım derecesi tahminleri. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 16, 797-802.
Shukla, G.K. 1972. Some statistical aspects of partitioning genotype x environment components of variability. Heredity, 29, 237-245.
van der Laan, P. 1987. Entensive tables with exact critical values of a distribution free test for rank-interaction in a two-way layout. Biuletyn Oceny Odmian, 12, 195-202.
Wircke, G. 1962. Ubereine methode zur efrassung der okologischen streuberetie i feldversuchen. Z Pflamenzüchtg. 47, 92-96.