Adana İlinde bazı önemli tarla ürünlerinin karlılık düzeylerinin ekim alanları üzerine etkisi

Bu çalışmada, Adana ilinde buğday, mısır ve pamuk gibi önemli tarla ürünlerinin ekim alanlarında son yıllarda gözlenen büyük değişmeler ürünlerin göreli fiyatları ve karlılıkları açısından incelenmiştir. İncelenen 1990-2000 döneminde, pamuk ekim alanlarındaki mısır lehine daralma 1990 yılına göre %60 dolayındadır. Bu daralmada en etkili faktörün, mısır/pamuk göreli fiyatlarının ve karlılıklarının dönem boyunca mısır lehine bir gelişme göstermesidir. Araştırma sonucunda pamuk ekim alanı indeksi ile mısır/pamuk reel fiyat paritesi indeksi arasındaki korelasyonun katsayısı r = - 0.64; buğday+II.ürün mısır hektara reel brüt kar indeksi ile pamuk hektara reel brüt kar indeksi arasındaki korelasyonun katsayısı r = -0.62 olarak bulunmuştur. Adana ili için pamuk ekilişlerine en önemli alternatifin Buğday+II.ürün mısır ekilişleri olduğu söylenebilir.

Effect of profitability of major crops on crop pattern in Adana province

In this study, significant changes that have recently been observed in the areas where major field crops such as wheat, maize, and cotton were sown in Adana province, were analyzed in the light of relative prices and relative profitability of crops. In the period of 1990-2000, decline in the cotton area in favour of maize was 60% according to base year 1990. This decline could be attributed to the progress in relative price parity and relative profitablity of maize against the cotton.Correlation coeficients between maize/cotton real price parity index and cotton area sown index were found to be -0.64 and to be -0.62 between relative gros margin index of wheat+2nd.crop maize/cotton and cotton planting area index. It can be said that main rival enterprise is wheat + 2nd. crop maize against the cotton in the crop pattern of Adana province.

PDF

___

Açıl, A.F., Demirci, R. 1984. Tarım Ekonomisi Dersleri, A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları: No 880, Ankara
Anonim. 2003. Adana Tarım İl Müdürlüğü Kayıtları.
D.İ.E. 2003. Çiftçi Eline Geçen Fiyatlar,//g/7/ Yıllar, DİE Kayıtları.Ankara
D.İ.E. 2002.TarımsaI Yapı, Üretim, Fiyat, Değer, İlgili Yıllar, Ankara
D.İ.E. 1999. İstatistiksel Göstergeler, 1923-1998, Ankara
Erkuş, A., Bülbül, M., Açıl,A.F. ve Demirci, R. 1995. Tarım Ekonomisi. A.Ü. Ziraat Fakültesi, Eğitim, Araştırma ve Geliştirme Vakfı Yayınları No:5. Ankara.
İnan, İ. H. 1994. Tarım Ekonomisi. Hasad Yayıncılık. İstanbul.
Ören,N., Tekeli, S. ve Dağabakan, Ş. 1998. Çukurova Bölgesinde Pamuk ile Pamuğa Alternatif Ürünler Arası Rekabet.Ç. O. Ziraat Fakültesi Dergisi, 1998. 13(1), 119-128.
Özkan, B. 1993. Aksu Sulama Projesi Alanına Giren Tarım İşletmelerinin Ekonomik Analizi ve Ürün Desenini Etkileyen Faktörler, Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana, 215 sayfa.
Yurdakul,0. 1986. Çukurova Bölgesinde Pamuk ekim alanı, maliyet ve net karda görülen dalgalanmalar. Ç. Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 1(2), 99-108.
Yurdakul, O. ve Ören, M.N. 1991. Çukurova Bölgesinde pamuk üretim maliyeti, satış fiyatı ve ekim alanı ilişkisi. Çukurova 1. Tarım Kongresi. 9-11 Ocak, Adana, 32-41.