Özlem TONÇER, Davut KARAASLAN, Tahsin SÖĞÜT

Güneydoğu Anadolu Bölgesi koşullarında bazı ayçiçeği (Helianthus annuus L.) çeşitlerinin verim ve bazı verim özellikleri bakımından değerlendirilmesi

Bu araştırma; Diyarbakır sulu koşullarına uygun ayçiçeği çeşitlerini belirlemek amacıyla, 1999, 2000 ve 2001 yıllarında, Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü deneme alanında yürütülmüştür. Denemede 9 ayçiçeği çeşiti (AS-6,15, AS-6310, Sunbro, Çoban, TR-6149, C-207, TR-4098, Turkuaz ve S-288) kullanılmıştır. Araştırmada, bitki boyu, tabla çapı, yaprak sayısı, 1000 tohum ağırlığı, iç oranı, tohum tutma etkinliği, tohum verimi, protein ve yağ oranı incelenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, yüksek tohum verimi ve yağ oranı birlikte değerlendirildiğinde Sunbro, Çoban, C-207, TR-6149, S-288 ve TR-4098 çeşitlerinin Diyarbakır koşullarında başarıyla yetiştirilebileceği sonucuna varılmıştır.

Evaluation of yield and some yield parameters of some sunflower cultivars (Helianthus annuus L.) in condition of South East Anatolian Region

This study was carried out to determine suitable sunflower cultivars under irrigated conditions of the experimental area of the Field Crops Department, Faculty of Agriculture, Dicle University in Diyarbakır during the 1999, 2000 and 2001 growing seasons. Nine sunflower cultivars AS-615, AS-6310, Sunbro, Çoban, TR-6149, C-207, TR-4098, Turkuaz, S-288 were used as material. In the study plant height, head diameter, leaf number per plant, 1000-seed weight, seed yield, dehulled seed ratio, seed setting efficiency, protein and oil content were investigated. According to the results, it can be concluded that Sunbro, Çoban, C-207, TR-6149, S-288 and TR-4098 varieties for high seed yield and oil content could be successfully grown in Diyarbakır conditions.

PDF

___

hmad, S., 2001. Environmental effects on seed characteristics of sunflower (Helianthus annuus L.). Journal of Agronomy and Crop Science, 187, 213-216.
Anonim, 2001a. Devlet İstatistik Enstitüsü, Tarımsal Üretim Kayıtları, Ankara.
Anonim, 2002. FAO. www.fao.org/agriculture.
Anonim, 1999. Toprak Analiz Raporu. T.C. Tarım Köy İşleri Bakanlığı, Köy Hizmetleri 8. Bölge Müdürlüğü, Diyarbakır.
Anonim, 2001b. Devlet Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Diyarbakır Meteoroloji Müdürlüğü Kayıtları, Diyarbakır.
Burlov, V.V. 1973. Utilization of male sterility in sunflower breeding for heterosis, 6. Sun/lower Conference, 353-360.
Ekiz, E. 1978. Ayçiçeklerinde kendilenmiş hatlarla çeşitler arası melezleme. A.Ü. Ziraat Fakültesi Yıllığı, Cilt 28, 700-710, Ankara.
Ekiz, E. 1980. Ayçiçeği erkek kısır melezlerinin bazı tarımsal özellikleri üzerine araştırmalar, Ankara Üniversitesi Yayınları, No.740, Ankara.
Gür, M.A., Kılıç H., Özel A., ve Çopur O. 1997. Harran Ovası koşullarında farklı ayçiçeği (Helianthus annuus L.) çeşitlerinin verim ve verim unsurlarına etkisi üzerine bir araştırma. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi, 217-221, Samsun.
Harris, H.C., McWilliam J.R. ve Mason W.K. 1978. Influence of temperature on oil content and composition of sunflower seed. Australian Journal of Agricultural Research, 29, 203-212.
İlbaş A.İ., Yıldırım, B., Arslan B., Dede Ö. ve Günel E. 1996. Van ekolojik koşullarında bazı ayçiçeği {Helianthus annuus L.) çeşitlerinin verimi ve önemli tarımsal özellikleri üzerinde bir araştırma. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 6 (3), 189-203.
İncekara, F. 1972. Endüstri Bitkileri ve Islahı, E.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları No.83, Cilt 2, İzmir.
Ibragimov, A. 1973. Sunflower under irrigated conditions. "Alınmıştır: Sunflower Science and Technology, (Ed.) Carter, J.F., Madison, Wisconsin, USA
Kara, K. 1988. Erzurum koşullarında gömme ve yazlık ekilen bazı yağlık ayçiçeği (Helianthus annuus L.) çeşitlerinin fenolojik, morfolojik özellikleri ile verim ve verim öğeleri üzerinde bir araştırma. Doğa Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi , 10, 366-377.
Kara, K. 1991. Bazı yerli ve yabancı yağlık ayçiçeği (Helianthus annuus L.) çeşitlerinin zirai karakterleri üzerine bir araştırma. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 22, 62-77.
Kıllı, F. 1997. Kahramanmaraş ekolojik koşullarında yağlık melez ayçiçeği (Helianthus annuus L.) çeşitlerinin verim ve verim unsurları üzerine bir araştırma. Doğa Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, 21, 149-155.
Kıllı, F. ve Gencer, O., 1992. Çukurova bölgesinde farklı zamanlarda ekilen bazı ayçiçeği çeşitlerinin tarımsal ve teknolojik özellikleri ve bunlar arasındaki ilişkiler üzerinde bir araştırma. Doğa Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, 16(4), 721-729.
Marty, J.R., Puech, J., Decau, J., ve Maertens, C. 1972. Effect of irrigation on the yield and quality of sunflower. Proceedings of Fifth International Sunflower Conference, "Alınmıştır: Sunflower Science and Technology, (Ed.) Carter, J.F., Madison, Wisconsin, USA."
Oral, E., ve Kara K. 1989. Erzurum ekolojik koşullarında bazı yağlık ayçiçeği çeşitleri üzerinde bir araştırma. Doğa Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, 13(2), 342-355.
Özer, H., Öztürk, E. ve Polat, T. 2003. Erzurum ekolojik koşullarında yetiştirilen bazı yağlık ayçiçeği hibridlerinin agrono-mik performanslarının belirlenmesi. Turkish Journal of Agriculture and Forestty, 27, 199-205.
Potter, T.D. ve Me Loud., P.I. 1985. Evulation of sunflower cultivars in South Australia. Australian Journal of Experimental Agriculture, 25(3): 178-182.
SAS Institute, (1985). SAS user's guide: Statistics. 5th ed. SAS Inst, Cary, NC.
Shannon, J. G., Wilcox, J.R. ve Probst, A.H. 1972. Estimated gains from selection for protein and yield in the F4 generation of six soybean populations, Crop Science, 12, 824-826.
Simpson, A.M., ve Wilcox, J.R. 1983. Genetic and phenotypic associations of agronomic characteristics in four high protein soybean populations. Crop Science, 23 1077-1081.
Steel, R.G. ve Torrie, J.H. 1980. Principles and Procedures of Statistics. McGraw-Hill, New York.