Bazı susam hatlarının kökboğazı çürüklüğü hastalığı (Macrophomina phaseolina)' na karşı reaksiyonları ve hastalık gelişiminin belirlenmesi

Bu çalışma, bazı susam hatlarının kökboğazı çürüklüğü etmenine (Macrophomina phaseolina)’na karşı reaksiyonlarını ve hastalık gelişimini belirlemek amacıyla, 2006-2007 yıllarında Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma alanında yapılmıştır. Çalışmada, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi kökenli 6 susam hattı (B–60, C–7, C–36, C–53, Y–7, Y–11) ile M. phaseolina fungusuna ait 3 izolat kullanılmıştır. Ekimden önce deneme alanı hastalık etmeni ile yapay olarak inokule edilmiş ve tohumlar, 05.05.2006, 22.06.2006, 11.05.2007 ve 22.06.2007 tarihlerinde ekilmiştir. Denemeler, bölünen bölünmüş parseller deneme desenine göre, üç tekerrürlü olarak kurulmuştur. Susam hatlarının hastalık oranları gelişme dönemi boyunca birer hafta arayla kaydedilmiştir.Susam hatlarının ortalama hastalık oranları, ekim zamanı ve sulama koşullarına göre farklılık göstermiş ve %14.68 ile %73.68 arasında değişiklik göstermiştir. Tüm hatlar birlikte değerlendirildiğinde, en az hastalık oranı sulu koşullarda geç ekilen bitkilerde (%21.35), en fazla hastalık oranı ise susuz koşullarda erken ekilen parsellerde ortaya çıkmıştır (%67.86). Hatlar ayrı ayrı ele alındığında, en az hastalık oranı B-60 nolu hatta (%40.60), en yüksek hastalık oranı ise C-36 nolu hatta (%48.98) ortaya çıkmıştır. Bütün susam hatlarının hastalık oranları erken ekim, geç ekim, sulu ve susuz koşullarda mevsim boyunca artış göstermiştir.

Determination of the reactions of some sesame lines and the disease development against charcoal rot (Macrophomina phaseolina)

This study was carried out to determine the reactions of some sesame lines and the disease (Macrophomina phaseolina) development against charcoal rot in Diyarbakır in 2006 and 2007. The study involved the interactions between six sesame lines (B–60, C–7, C–36, C–53, Y–7, Y–11) collected from the Mediterranean and South East Anatolia regions, and three M. phaseolina isolates. The experiment was set up in a randomized complete block design with three replications, which were artificially infected with the pathogen, in an experimental field of Faculty of Agriculture in Dicle University. The sesame lines were sown on the date of 05.05.2006, 22.06.2006, 11.05.2007 and 22.06.2007. The plants were grown under irrigated and dry conditions at both of two sowing times in each year. The diseases percentage of sesame lines were recorded weekly during the growing season.The average charcoal rot diseases percentage of sesame lines were changed according to sowing time and irrigation conditions (14.68% and 73.68%). The lowest disease incidence was recorded at irrigated and the late sowing time, but the highest value was obtained in dry and early sowing time as 21.35% and 67.86%, respectively. When all parameters were evaluated, the lowest disease percentage was recorded from B-60 line (40.60%) and the highest from C-36 line (48.98%). The charcoal rot disease percentage of sesame lines were increased in early sowing and late sowing times and in both irrigation and dry conditions irrespective of the conditions tested.

PDF

___

Anonim, 2000. Tarımsal Yapı (Üretim, Fiyat, Değer) Devlet İstatistik Enstitüsü yayınları
Al-Amed, M., Ajdawi, S., 1972. Macrophomina (charcoal) root rot of sesame in Syria. Review of Plant Pathology, 47, 1972.
Al-Anı, H. Y., Natour, R. M., El-Bahadlı, A. H., 1972. Charcoal rot of sesame in ıraq Review of Applied Mycology, 47, 1972.
Arca, G., M. Yıldız, 1990. Investigations on the ıncidence of tobacco charcoal rot disease (Macrophomina phaseoli (Tassi (Goid.) in the Aegean region, ıts pathogenicity and susceptibility of Turkish tobacco cultivars. J. Turkish Phytopathology, 19 (1): 13-19.
Ataç, A., V. Çetin, İ. Beysal, 1994. Susamlarda kök ve kökboğazı çürüklüğü hastalıkları üzerinde araştırmalar. Bitki Koruma Bülteni, 34: 43-54.
Baran, B., S. Kurt, 2001. Evaluation of sesame line/cultivars for resistance against charcoal rot (Macrophomina phaseolina (Tassi) Goid.). Proceeding of IV. International Symposium “New and Non- tradiotional Plants and Prospects ofTtheir Utilization, Vol.III, 23-25, Puschino, Moscow, Russia.
El-Fıkı, A.I.I., A.A. El-Deeb, F.G. Mohamed and M.M.A. Khalifa, 2004. Controlling sesame charcoal rot incited by Macrophomina phaesolina under field conditions by using the resistant cultivars and some seed and soil treatments. Egypt. J. Phytopathol., 32(1-2:103-118.
El-Bramawy, M.A.EL-H.S., S.El-S. El-Hendawy and W.I.A. Shaban, 2008. Assessing the suitability of morphological and phenological traits to screen sesame genotypes for fusarium wilt and charcoal rot disease resistnace. Journal of Plant Protection Research, 48 (4): 397-410
Gabre, M. R., N. A. Hussein, O. I. Saleh, M.A., Khalil, 1998. Susceptibility of certain varieties and genotypes and control of wilt and root rot diseases of sesame attributed to Fusarium oxysporum f. sp. sesami and Macrophomina phaseolina. Egyptian Journal of Microbiology, 33 (3):403-428.
Gürkan, M., 1995. Diyarbakır ve Şanlıurfa İllerindeki Susam Ekim Alanlarında Görülen Fungal Hastalıkların Belirlenmesi Üzerine Araştırmalar. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Anabilim Dalı (Yüksek Lisans Tezi), s.35, Tokat.
Karaca., İ., 1974. Sistematik Bitki Hastalıkları, Cilt IV. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayın No: 217, s.272
Karcılıoğlu, A., E. Onan, M. Esentepe, E. Sezgin, 1985. Ege bölgesinde ikinci ürün soya ve susam ekim alanlarında görülen fungal hastalıklar üzerinde araştırmalar. Zirai Mücadele Araştırma Yıllığı,
Karman, M., 1971. Bitki Koruma Araştırmalarında Genel Bilgiler Denemelerin Kuruluşu ve Değerlendirme Esasları. Mesleki Kitaplar Serisi. Bölge Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Bornava/İzmir. s.279.
Kending, S. R., J. C. Rupe, H. D. Scott, 2000. Effect of ırrigation and soil water stress on densities of Macrophomina phaseolina in soil and roots of two soybean cultivars. Plant Disease, 84 (8): 895-900.
Melean J. A., 2003. Resistance of white-seeded sesame cultivars against charcoal rot (Macrophomina phaseolina ) in Venezuella. Sesame and Safflower Newsletter.18.
Nischwitz, C., M. Olsen, S. Rasmussen, 2002. Influence of Salinity and Root-knot Nematode as Stress Factors in Charcoal Rot of Melon. Vegetable Peport. University of Arizona College of Agriculture and Life Sciences. http:// ag.arizona.edu/pubs/crops/az1292/
Nischwitz, C., M. Olsen, S. Rasmussen, 2004. Effect of type on inoculum density of Macrophomina phaseolina in melon fields in Arizona. J. Phytopathology 152: 133-137
Onan, E., 1994. In vitro effect of fertilizers on growth and scleratial production of Macrophomina phaseolina, the cause of charcoal rot of sunflower. J. Turkish Phytopathology, 23 (2): 67-71.
Oplinger, E. S., D.H. Putman, A.R. Kaminski, C.V. Hanson, E.A. Oelke, E.E. Shulte, J.D. Dooll, 1997. Sesame. http://www.hort.purdue.edu/newcrop/afcm/sesame.html
Shalaby, O.Y. M., A. T., Bakeer, 2000. Effect of agricultural practices on rot and wilt of sesame in Fayoum. Annals of Agricultural Science, Mohtohor 38(3):1399-1407.
Tatlı, F., A. Sağır, 1992. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde İkinci Ürün Mısır, Susam ve Soya’da Görülen Bazı Fitopatolojik Sorunlar. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde İkinci Ürün Tarımı ve Sorunları Sempozyumu. 26- 29 Ekim 1992, Şanlıurfa.
Yıldız, M., F.Yıldız, P. Kınay and G. Şenyüz. 1994. The role of Macrophomina phaseolina (Tassi) Goid in the diseases of vine decline of melon in Aegean region of Turkey. 9th Congress of the Mediterranean Phytopathological Union. September 18-24, 1994, Kuşadası-Aydın, Turkey. pp.171-173.
WenXing, W., W. ShuangLing, Z. HaiYang,D. FaYuan, Z. TiDe, L. Feng Yin, 1999. Breeding of a new sesame variety Yuzhi 11. Journal of Henan Agricultural Sciences, (7) :3-4.