Bazı Pamuk (Gossypium hirsutum L.) Genotiplerinin (Melezler ve Ebeveyler) Lif verimi ve Erkencilik Yönünden Elbistan Koşullarına Uyum Yetenekleri ve Korelasyon Katsayılarının Belirlenmesi

Pamuk ıslahında temel amaç, erkenciliği lif verimi ve kalite ile birleştiren çeşit geliştirmektir. Bu çalışma,2011 ve 2012 yıllarında, Akdeniz, İç Anadolu ve Doğu Anadolu Bölgelerinin kesişme noktasındakonumlanmış, kısa vejetasyon süresi ve ortalama 950-1150 m yüksekliğe sahip Elbistan koşullarındayürütülmüştür. Bitkisel materyal olarak, sekiz pamuk (Gossypium hirsutum L.) çeşidinin (analar:Stoneville 468, Adana 98 ve Furkan; babalar: Beli İzvor 432, Primera, Berke, Nazilli 663 ve Fantom) yanısıra, bu çeşitlerden geliştirilmiş on beş melez F1 kombinasyonunun kullanıldığı çalışmada, Line x Testeranaliz yöntemiyle, lif verimi ve dokuz erkencilik özelliği yönünden, genotiplerin (ebevynler ve melezler)uyum yetenekleri ile özellikler arası ilişkiler irdelenmiştir.Çalışma sonucunda, lif verimi ile erkencilik özellikleri arasındaki arasındaki korelasyonun önemli olduğuve ekim-ilk çiçek açma süresi hariç, diğer özelliklerin dominant ve/veya epistatik gen ile yönetildiğisaptanmıştır. 1x4 melez F1 kombinasyonu (Stoneville 468 x Beli İzvor 432), lif verimi ve günlük verimindeksi yönünden önemli özel uyuşma yeteneğine ve en yüksek lif verimine (113.3 kg da-1) sahip olurken,taraklanma süresi, ekim-ilk çiçek açma süresi, ekim-ilk koza açma süresi, ortalama olgunluk süresi vegünlük verim indeksi yönünden de önemli bulunmuştur. Ayrıca, Fantom çeşidi ortalama olgunluk süresiyönünden önemli genel uyuşma yeteneği ile en yüksek lif verimine (102.83 kg da-1) sahip olurken, hemilk koza açma süresi hem de günlük verim indeksi yönünden önemli bulunmuştur.

Determination of Combining Ability and Correlation Coefficients of Some Cotton (Gossypium hirsutum L.) Genotypies (Hybrids and Parents) in Elbistan Condition for Fiber Yield and Earliness

The main aim of cotton breeding is to develop new varieties which they are can be combined fiber yield with fiber quality and earliness.This study was conducted in 2011 and 2012 years (May-December period) on Elbistan plain for determine the suitable cotton genotypes which they have higher fiber yield and earliness. Elbistan is located in the junction of Mediterranean, Central Anatolia and Eastern Anatolia Region and has a short vegetation period with high altitude (950-1150 m) from see level in Turkey. In this study, eight cotton varieties and their fifteen F1 hybrid were used as a material that they are belonging to Gossypium hirsutum L. species. All F1 hybrids have been developed by Line x Tester mating design, and investiged best genotypies for fiber yield and nine earlines characters. As a result of this study, it was determined that fiber yield showed significant interaction with all earliness characteristics and all earliness characters are governed by dominant or epistatic effects of genes except sowing-first flowering time. 1x4 F1 offspring was determined as best hybrid with fiber yield, squaring period, first flowering time, first boll opening time, average of maturity period and daily output index, has very important SCA values for fiber yield and daily output index. The other way, Fantom cultivar was determined suitable parent for fiber yield, first boll opening time, average of maturity period, daily output index, and has very important GCA value for average of maturity period.

PDF

___

Anonim, 2009 a. Kahramanmaraş İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, toprak laboratuar analiz sonuçları. Kahramanmaraş.
Anonim, 2009 b. Elbistan Meteoroloji İlçe Müdürlüğü, gözlem kayıtları. Kahramanmaraş.
Anonim, 2013 a. Aydın Ticaret Borsası, yıllık pamuk raporu. Aydın.
Anonim, 2013 b. www.elbistan.gov.tr ve www.elbistan.bel.tr. Erişim tarihi:12.01.2013.
Başbağ, S., 1999. Güneydoğu Anadolu Bölgesi standart pamuk çeşitlerinden Sayar 314 ile erkenci Ogosta 644 Çeşidinin F1, F2 ve geri melez döl kuşaklarında verim, kalite ve erkencilik kriterlerinin kalıtımı. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana, 77s.
Bednarz, C.W., Nichols, R.L., 2005. Phenological and morphological components of cotton crop maturity. Crop Science, 45 (4): 1497- 1503.
Bilbro, J.D., Quisenberry, JE., 1975. A yieldrelated measure earliness for cotton. Crop Science, 13 (3): 392-393.
Baloch, M.J., Veesar, N.F., 2007. Identification of plant traits for characterization of early maturing upland cotton varieties. Pakistan Journal of Scientific and Industrial Research, 50: 128-132.
Baloch, M.J., Khan, N.U., Rajput, M.A,. Jatoi, W.A., Gul, S., Rind, I.H., Veesar, N.F., 2014. Yıeld related morphologıcal measures of short duratıon cotton genotypes. The Journal of Animal & Plant Sciences, 24 (4): 1198-1211.
Bölek, Y., Oğlakçı, M., Kıllı, F., 2007. Pamukta (Gossypium spp.) erkenciliği belirleyen faktörler ve üretim planlaması. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen ve Mühendislik Dergisi, 10 (1): 116- 125.
Christidis, B.G., Harisson, G.J., 1955. Cotton Growing Problems. Mc. Graw Hill Book Company Inc. Newyork, USA.
Gipson, J.R., Ray, L.L., 1970. Temperature variety interrelationships in cotton. 1. Boll and fibre development. Cotton Growing Review, 47 (4): 257-263.
Hesketh, J.D., Lane, H.C., Alberte, R.S., Fox, S., 1975. Earliness factor in cotton: new comparisons among genotypes. Cotton Growing Review, 52: 126-133.
Iqbal, M., Chang, M.A., Jabbar, A., Iqbal, M.Z., Hassan, M., Islam, N., 2003. Inheritance of earliness and other characters in upland cotton. Online Journal of Biological Sciences, 3 (6): 585-590.
Kassianenko, V.A., Dragavtsev, V.A., Razorenov, G.I., Razorenova, T.S., 2003. Variability of cotton (Gossypium hirsutum L.) with regard to earliness. Genetic Resources and Crop Evolution, (50): 157-163.
Low, A., Hesketh, J., Muramoto, H., 1969. Some environmental effects on the varietal node number of the first fruiting branch. Cotton Growing Review, 40: 181-188.
Memon, S., Jatoi, W.A., Khanzada, S., Kamboh, N., Rajput, L., 2017. Line × Tester Analysis for earliness yield and yield contributing traits in Gossypium hirsutum L., Journal of Basic & Applied Sciences, (13): 287-292.
Mert, M., Akışcan, Y., 1995. Amik Ovası koşullarında bazı pamuk (Gossypium hirsutum L.) çeşitlerinin gelişme dönemlerine göre sıcaklık isteklerinin belirlenmesi. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi, 5-9 Eylül, pp (1): 291-296, Antalya.
Muramoto, H., Hesketh, J.D., Baker, D.N., 1971. Cold tolerance in hexaploid cotton. Crop Science, 11: 589-591.
Shah, K.N., Rauf, S., Afzal, I., 2005. A genetic study of some earliness related characters in cotton (Gossypium hirsutum L.). Caderno de Pesquisa Série Biologia, Santa Cruz do Sul 17 (1): 81-93.
Ray, L.L., Richmond, T.R., 1966. Morphological measures of earliness of crop maturity in cotton. Crop Science, 6: 527-531
SAS., 2002. A business unit of sas Copyright, 1989-2002, SAS Institute Inc. http://www.jmp.com.
Shakeel, A., Farooq, J., Bibi, A., Khan, S.H., Saleem, M.F., 2012. Genetic studies of earliness in Gossypium hirsutum L. International Journal for Agro Veterinary and Medical Sciences, 6 (3): 189-207.
Singh, R.K, Chaudhary, B.D., 1985. Biometrical Methods in quantitative genetic analysis. Kalyani Publishers, New Delhi, Ludhiana, India. 39-78 p.