19242

Şanlıurfa İli Pamuk Tarlalarında Sulama Sonrası Yabancı Otlar İle İlgili Yaşanan Değişimler, Sorunlar ve Çözüm Önerileri

Şanlıurfa ili pamuk üretiminde ülkesel üretimin yaklaşık yarısını tek başına sağlaması nedeniyle önemli bir paya sahiptir. Bu çalışma, ildeki pamuk üretimini kısıtlayan yabancı ot türlerinin yaygınlık ve yoğunluklarının belirlenerek önemli sorunların ortaya çıkarılması amacıyla yürütülmüştür. Bu amaçla, 2015 yılında ildeki 60 pamuk tarlası incelenmiştir. Tarlalardaki en yaygın türler; Sorghum halepense (L.). Pers. (kanyaş, %73), Xanthium strumarium L., (domuz pıtrağı, %67), Solanum nigrum L. (it üzümü, %60), Physalis philadelphica Lam. (fener otu, %53) ve Portulaca oleracea L. (semizotu, %48) olarak sıralanmıştır. Bölgede son 25 yılda yapılan benzer çalışma sonuçları ile kıyaslandığında; yabancı ot türlerinde, ayrıca bu türlerin yaygınlık ve yoğunluklarında önemli değişiklikler olduğu ortaya çıkmıştır. Bu değişikliklerin bölgede tarımsal sulamanın artışı, bitki deseninin değişmesi, yabancı ot mücadele yöntemlerindeki değişiklikler ve küresel ısınma nedenleriyle daha da değişeceği tahmin edilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Yabancı ot, pamuk, Şanlıurfa, Güneydoğu Anadolu Bölgesi

Changes, Problems and Solution of Weeds in Cotton Fields After Irrigation in Şanlıurfa Province

Şanlıurfa province is an important place for Turkey's cotton production providing about half of the production. This study was carried out in Şanlıurfa to determine weed problems by determining the frequency and density of the weeds that restrict the cotton production. For this purpose, 60 cotton fields were surveyed in 2015. The most widespread species in the fields were ranked: Sorghum halepense (L.). Pers. (johnsongrass, %73), Xanthium strumarium L., (common cocklebur, %67), Solanum nigrum L. (black nightshade, %60), Physalis philadelphica Lam. (tomatillo, %53) and Portulaca oleracea L. (common purslane, %48). Compared with the results of similar studies carried out in the region over 25 years ago; it was observed that the weed species, their frequency and density have been changed, significantly. It is predicted that further changes will continue in the future due to increase of irrigation, changes of the cropping pattern and weed control strategies, and also global warming.

Keywords:

Weed, Cotton, Şanlıurfa, Southeast Anatolia Region,

PDF

___

Anonim (Ed: Aydemir M., Mısırlıoğlu B., Beytut B., Toktay H., Kepenekçi İ., Yıldırım A., Işık D., Bülbül F., Kaçan K.), 2008. Zirai Mücadele Teknik Talimatları, Cilt 6 (Bitki Paraziti Nematodlar, Yabancı Otlar). T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Bitki Sağlığı Araştırmaları Daire Başkanlığı, Ankara, 286s. (Yabancı Otlar: 69-245).
Anonim, 2012a. Gap’ta Son Durum 2012. T.C. Kalkınma Bakanlığı, Gap Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı Ağustos 2012. 55s.
Anonim, 2012b. Türkiye İstatistik Kurumu resmi web sitesi. www.tuik.gov.tr. Erişim tarihi: 18 Aralık 2012.
Anonim, 2014. GAP Eylem Planı 2014-2018. T. C. Kalkınma Bakanlığı. 98p.
Anonim, 2015. Bizim bitkiler. Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi. http://bizimbitkiler.org.tr/v2/turkce.php. Erişim tarihi: 12 Ekim 2015.
Anonim, 2016a. Türkiye İstatistik Kurumu resmi web sitesi. www.tuik.gov.tr. Erişim tarihi: 28 Aralık 2016.
Anonim, 2016b. İşletme ve Bakım Dairesi Başkanlığı El Kitapçığı, Devlet Su İşleri, İstatistik Değerlendirme ve Geliştirme Şube Müdürlüğü,119s.
Anonim, 2016c. Türkiye Bitkileri Veri Servisi (TUBIVES). Erişim tarihi: 18 Aralık 2016.
Anonim, 2016d. Yasaklanan bitki koruma ürünleri aktif madde listesi. T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü. http://www.tarim.gov.tr/Konu/934/Yasaklanan-Bitki-Koruma-Urunleri-Aktif-Madde-Listesi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2016.
Anonim, 2017. Bitki Koruma Ürünleri Veri Tabanı Programı. T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü, Bitki Koruma Ürünleri Daire Başkanlığı. https://bku.tarim.gov.tr. Erişim tarihi: 18 Mart 2017.
Benek, S., 2006. Şanlıurfa ilinin tarımsal yapısı, sorunları ve çözüm önerileri. Coğrafi Bilimler Dergisi, 2006: 4 (1), 67-91.
Bora, T., Karaca, İ., 1970. Kültür Bitkilerinde Hastalığın ve Zararın Ölçülmesi. Ege Üniv. Zir. Fak. Yardımcı Ders Kitabı. Yayın No:167, İzmir, 43s.
Boz, Ö., Uygur, S., Kadıoğlu, İ., Uygur, F.N., 1995. GAP Bölgesi pamuk ekim alanlarında görülen yabancı otlar ve dağılımları. GAP Bölgesi Bitki Koruma Sorunları ve Çözüm Önerileri Sempozyumu, Bildiriler. 27-29 Nisan, s:329-335, Şanlıurfa.
Bükün, B., 2001. Harran Ovası Pamuk Ekim Alanlarında Sorun Olan Fener Otu (Physalis spp.)’nun Ekonomik Zarar Eşiği ve Kritik Periyodunun Saptanması. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana, 110 s.
Bükün, B., 2005. Weed flora changes in cotton growing areas during the last decade after irrigation OF Harran Plain in Sanlıurfa, Turkey. Pakistan Journal of Botany, 37(3): 667-672.
Bükün B., Uygur F.N., 1997. The weed species and their distributions in cotton growing areas of Harran plain. Journal of Agriculture Faculty of Harran University. 1:8.
Bükün, B., Uygur, F.N., 2001. Harran ovası pamuk ekim alanlarında sorun olan fener otu (physalis spp)’nun zarar seviyelerinin ve ekonomik zarar eşiklerinin belirlenmesi. Türkiye Herboloji Dergisi, 4 (1): 48-57.
Bükün, B., Uygur, S., 2003. Harran Ovası’nda pamukta sorun olan fener otu türlerinin (Physalis spp) bulaşma yolları ve yayılma nedenleri. Türkiye Herboloji Dergisi, 6 (2): 60-69.
Davis, P.H., 1965, 1967, 1970, 1972, 1975, 1978, 1982, 1984, 1985 (ed.): Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Vol. 1-9. Edinburgh Univ. Press, Edinburgh(GB) .
Davis, P.H., Mill, R., Tan, K., 1988. Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Vol. 10, University Press, Edingburg (GB).
Doğan, N., Ünay, A., Boz, Ö., Ögüt, D., 2009. Effect of pre-sowing and pre-emergence glyphosate applications on weeds in stale seedbed cotton. Crop protection, 28:503-507.
Gönen, O., 1999. Çukurova Bölgesi Yazlık Yabancı Ot Türlerinin Çimlenme Biyolojileri ve Bilgisayar İle Teşhise Yönelik Morfolojik Karekterlerin Saptanması. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana, 233s.
Gönen O., Uygur F.N., 1998. Changes of weed flora in cotton growing areas during the last 13 years. Proceedings of 6th EWRS Mediterranean Symposium, Montpellier, France, 225p.
Gözcü, D., Uludağ, A., 2005. Kahramanmaraş İli pamuk tarlalarında görülen yabancı ot türleri ve önemi. Türkiye Herboloji Dergisi, 8 (1-2): 7-15.
Grenz, J., Uludağ, A., Sauerborn, J., 2007. How will global change affect weeds of cotton in western Turkey? EWRS 14th EWRS Symposium, 17-21 June 2007. Hamar/Norway, p:209.
Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M., Babaç M.T. (Eds), 2012. Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Yayınları, İstanbul, 1290s.
Güner, A., Özhatay, N., Ekim, T., Başer, K.H.C. (eds.), 2000. Flora of Turkey and the East Aegean Islands 11 [Suppl. 2]. – Edinburgh Univ. Press, Edinburgh.
Işıkber, I., Uygur, F.N., Uygun, N., Çınar, A., Pulschen, L., Koch, W., 1993. Farklı dönemlerde sulanmaya başlanan bölgelerdeki agro-ekosistem içinde sulamanın özellikle Herboloji ve diğer bitki koruma konularıyla ilgili yaratmış olduğu sorunların araştırılması. Türkiye I. Herboloji Kongresi, Bildiriler, 3-5 Şubat, 185-192s., Adana.
Jabran K., 2016. Weed flora, yield losses and weed control in cotton crop. 27. Deutsche Arbeitsbesprechung über Fragen der Unkrautbiologie und -bekämpfung, 23.-25. Februar 2016 in Braunschweig. 177-182.
Kesercioğlu, T., 1981. Batı Anadolu’da Bulunan ve Kültürü Yapılan Cucumis melo L. Formları üzerinde Taksonomik ve Sitotaksonomik Araştırmalar, Ege Üniversitesi, Fen Fakültesi, Sistematik Botanik Kürsüsü, Doçentlik Tezi (TUBİTAK Proje No:TBAG-403), İzmir, 81s.
Kıllı, F., 1993. Kahramanmaraş Yöresi Pamuk Alanlarında Görülen Bazı Yabancı Otların Bitki Sıklığının Belirlenmesi. Türkiye I. Herboloji Kongresi, Bildiriler, 3-5 Şubat, 157-161s., Adana.
Mennan, H., Işık, D., 2003. Invasive weed species in onion production systems during the last 25 years in Amasya, Turkey. Pakistan Journal of Botany, 35(2):155-160.
Odum, E. P., 1971. Fundamantals of Ecology. W. B. Saunders Company, Philedelphia, London/Toronto, 574p.
Oerke, E.C., 2006. Crop losses to pests. Journal Agricultural Sciences. 144: 31-34.
Özaslan, C., Boyraz, N., Güncan, A., 2011. Diyarbakır İli pamuk ekim alanlarında sorun olan yabancı otların belirlenmesi. GAP VI. Tarım Kongresi, 09-12 Mayıs, 88-95s., Şanlıurfa.
Özaslan C., Bükün B., 2013. Determination of weeds in cotton fields in Southeastern Anatolia Region of Turkey. Soil Water Journal, 2(2):1777-1784.
Özer, Z., Kadıoğlu, İ., Önen, H., Tursun, N., 1998. Herboloji (Yabancıot Bilimi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları No:20, Kitaplar Serisi No:10, Tokat, 409s.
Parris, 1978. Ipomea L. Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Vol. 6: 221-222.
Tingle, C. H., Steele, G.L., 2003: Competition and control of smellmelon (Cucumis melo var. dudaim Naud.) in cotton. Weed Science, 51: 586–591.
Tursun, N., Kantarcı, Z., Seyithanoğlu, M., 2004. Adıyaman ve Gaziantep bölgelerinde buğday ürününe karışan yabancı ot tohumlarının belirlenmesi. Türkiye Herboloji Dergisi, 2004, Cilt:7, Sayı:1, 1-12s.
Uçkun, A., Uludag, A., Bükün, B., Uremiş, I., Katkat, M., 2006. An introduced weed in Turkey: Physalis spp. International Symposium on Biology, Ecology and management of World’s Worst Plant Invasive Species, 10-14 December 2006, Abstracts, Delhi/India, p:66.
Uludağ, A., Katkat, M., 1991. Weeds in cotton fields and their distrubitions and densities in Southeast Anatolia. The Journal of Turkish Phytopathology. 20 (2-3): 96.
Uludağ, A., Katkat, M., 1997. Değişik Kanyaş (Sorghum halepense (L.) Pers.) yoğunluklarının pamuk verimine etkisi üzerinde bir çalışma. Türkiye II. Herboloji Kongresi, Bildiriler, 1-4 Eylül, 397-400s., İzmir.
Uludağ A., Demir, A., Demir, R.S., Nasırcı, Z., 1999. Studies on effect of johnsongrass (Sorghum halepense (L.) Pers.) densities on cotton yield in the Southeast Anatolia region of Turkey. Proceedings of 11th EWRS Symposium, Basel, 62p.
Uludağ A., Üremis I., 2000. A perspective on weed problems of cotton in Turkey. The Inter-Regional Cooperative Research Network on Cotton. Proceedings of A Joint Workshop and Meeting of the All Working Groups. 20-24 September 2000, Cukurova University Press. 194-199, Adana/TURKEY.
Uluğ, E., Kadıoglu, İ., Üremiş, I., 1993. Türkiye'nin Yabancı Otları ve Bazı Özellikleri. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Adana Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, Yayın No: 78, 513s, Adana.
Uygur, F.N., 1985. Untersuchungen zu Art und Bedeutung der Verunkrautung der Verunkrautung in der Çukurova unter besonderer Berücksictigung von Cynodon dactylon (L.) Pers. und Sorghum halepense (L.) Pers. PLITS, 1985/3 (5), Josef Margraf Verlag, Stuttgard, Germany, 109 pp.
Uygur, F.N., Koch, W., Walter, H., 1984. Yabancı Ot Bilimine Giriş, Kurs Notu, PLITS 2 (1), 1984, ISSN 0175-6192, Stuttgart.
Uygur F.N., Köseli F., Cesurer L., 1991. Antep turpunun (Raphanus sativus L.), pamuk alanlarında bioherbisit olarak kullanılma olanaklarının araştırılması. VI. Türkiye Fitopatoloji Kongresi Bildiri Kitabı, 7-11 Ekim 1991, İzmir. 167-171.
Uygur, S., 1997. Çukurova Bölgesindeki Yabancı Ot Türleri, Bu Türlerin Konukçuluk Ettikleri Hastalık Etmenleri ve Dağılımları ile Hastalık Etmenlerinin Biyolojik Mücadelede Kullanılma Olanaklarının Araştırılması. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana, 148 s.
Yazlık, A., Üremiş, İ., Uludağ, A., Uzun, K., Şenol, S.G., Keskin, İ., 2014. A New Alien Plant Species in Turkey: Ipomoea triloba L. NEOBIOTA 2014. 8th International Conference on Biological Invasions from understanding to action, Proceedings. 03-08 November 2014, Antalya/TURKEY. p:174.
Yetkin, C., Arslan, Z.F., Bilgili, A., 2013. Şanlıurfa İlinde bitki koruma ürünlerinin kullanım durumunun ve sorunlarının belirlenmesi. I. Bitki Koruma Ürünleri ve Makineleri Kongresi (2-5 Nisan 2013, Antalya). Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara. Cilt 1 (Bitki Koruma Ürünleri), s:295-307.
Yıldız M., Akgül, N., Sensoy, S., 2014. Morphological and molecular characterization of turkish landraces of Cucumis melo L. Notulae Botanicae Horti Agrobotanici Cluj-Napoca, 42 (1): 51-58.
Yücel, A., Karaat, Ş., Kıran, E., Sağır, A., 1995. Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) uygulama alanındaki illerde bitki korumanın dünü ve bugünü. Gap Bölgesi Bitki Koruma Sorunları ve Çözüm Önerileri Sempozyumu, Bildiriler. 27-29 Nisan, 24-37s., Şanlıurfa.
Zimdahl, R. L. 1980. Weed-Crop Competition, A Review. International Plant Protection Center, Corvallis-Oregon, 198p.