Toplumların tarihlerinde önemli gördükleri özel günleri bulunmaktadır. Yeni Türk Devleti’nin kurulduğu süreçte yaşanan mühim gelişmeler yeni kutlamaları da beraberinde getirmiştir. Ulus-devlet sembollerinden olan Cumhuriyet’in ilanının bayram olarak kutlanması, Türkiye Cumhuriyeti tarihinin önemli bir dönemecini oluşturmaktadır. Bilhassa ideolojik aygıt olarak bayram olgusunun kullanılması Kemalist yönetimin toplumu millet kavramına yönelik bir hamlesi olarak değerlendirmek gerekiyor. İlk olarak Cumhuriyet’in ilan edilmesi üzerine başlayan süreç 1925 yılından itibaren resmi törenler halinde hem yurtta hem de dış temsilciliklerde düzenlenmeye başlandı. Bu çalışmanın amacı; 1934 yılından 1949 yılına kadar Diyarbakır’da düzenlenen Cumhuriyet Bayramı kutlamalarının nasıl yapıldığı, kimlerin katıldığı ve bu bayramların Diyarbakır toplumu üzerindeki sosyo-kültürel etkisini tespit etmektir. Çalışmanın ana parametresi ülkenin her yanında olduğu gibi Diyarbakır’da coşkun törenlerle kutlanılan bayramların 1934-1949 yılları üzerine inşa edilmiştir. Bilhassa Diyarbakır özelinde inkılapların halka benimsetilmesi halk ile devlet arasında bütünleşmenin sağlanması için yapılan törenler Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreterliği tarafından takip edilmiştir. Genel sekreterlik tarafından verilen talimatlar, köylere varıncaya kadar belli bir plan ve imkânlar dâhilinde yürütülmüştür. Çalışma hazırlanırken birincil elden kaynak olarak Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi’nde yer alan bayram yazışmalarından yararlanılmış, bunun yanında Diyarbakır’da yayınlanan yerel gazetelerden istifade edilmiştir. Anahtar kelimeler: Cumhuriyet Bayramı, Diyarbakır, Kutlama, Cumhuriyet Halk Partisi, Halkevi.

Societies have special days marking their history. Thus, the developments that brought forth the birth of a new Turkish State also created new commemoration festivities. The Commemoration of the proclamation of the Republic Day - one of the nation-state symbols - as a national holiday, marks an important turning point in the history of the Turkish Republic. In particular, the Kemalist governement’s usage of the national holiday as an ideologic element should be regarded as a move towards the concept of nation. Initiated by the proclamation of the Republic, the commemorations are held since 1925 with official ceremonies in the country, as well as at the diplomatic missions abroad.The objective of this study is to examine how the commemorations of the Republic Day held from 1934 to 1949 were carried out, who were the participants and the socio-cultural effects of these celebrations on the society of Diyarbakır. This will constitute the main parameter of the study. These ceremonies, whose main purpose was to have people embrace the revolutionary regulations and to ensure a rapprochement between the government and the people of Diyarbakır, were closely monitored by the General Secretary of the Republican People's Party. The General Secretary’s instructions reaching out as far as villages, were executed in a planned manner The study utilised the official correspondence stored in the Turkish Republic Archives and local newspapers published in Diyarbakır. Keywords: The Republic Day Festivities, Diyarbakır, Celebration, The Republican People's Party, the People’s House.