Geçmişten Günümüze Vazgeçilemeyen Kavram: Ulusal Çıkar

Bu çalışmada, bir olgu olarak “ulusal çıkar” kavramının kökenlerinin, evrensel politik bir şifre olarak kabul edilmesinin ardında yatan sebeplerin ve belki bir düzeyde de olsa ulusal çıkar şeklinde nitelenen tercihlerin/ politikaların/değerlerin meşru kabul edilmesini sağlayan tarihsel sürecin tanımlanması hedeflenmiştir. Bu çerçevede genel olarak gerçekçi yaklaşımın ulusal çıkarı tanımlama ve meşrulaştırma çabasına paralel bir bakış açısıyla kavramın tarihsel kökenleri değerlendirilmiştir. 20. Yüzyıl boyunca, dünya siyasetinin ve uluslar arasındaki ilişkilerin anlaşılabilme-sinde ortak bir temel politik felsefeyi ifade etmesi nedeniyle, kilit kavramlardan biri kabul edilen “ulusal çıkar” kavramı, ulus-devletin artık etkinliğini ve hatta varlık sebebini kaybettiğinin tartışıldığı 21. Yüzyıl’ın başında, evrensel bir şifre olarak önemini hala muhafaza etmektedir. Ulusal çıkar, güç ve güvenlik ile birlikte uluslararası ilişkiler disiplininin en kapsamlı genel teorisi şeklinde nitelenen ‘Gerçekçi (Realist) Yaklaşım’ın devletlerarası ilişkileri anlamada kullandığı en temel kavramdır, dış politika kararlarının altında yatan temel itici güçtür. Bu ulusal çıkarı günümüzün küreselleşen dünyasında hala vazgeçilemeyen bir kavram olarak karşımıza çıkarmaktadır.

A Perennial Concept: National Interest

This paper aims to observe the origins of the “national interest” concept as a phenomenon, and tries to identify the historical processes that caused its acceptance as a universal political code and culminated in the legitimization of the preferences/policies/values usually referred as the national interest. In this framework, the genealogy of the concept is evaluated from a perspective that is parallel to the realist tradition’s attempts to define and legitimize the concept. “National interest” was admittedly a key concept throughout the 20th Century, since it reflected a shared basic political philosophy that helped understand the world politics and relations among the nations during this era. Nonetheless, this concept retains its significance in the 21st Century, when the efficacy and even the very existence of the nation-state is being debated. National interest, along with power and security, is among the fundamental concepts of Realism, which could be considered as the most comprehensive theory in International Relations discipline. It also is the underlying momentum for foreign policy decisions. Thus, the term ‘national interest’ emerges as a fundamental concept in contemporary global affairs.

PDF

___

Ağaoğulları, M.A. (2000) Kent Devletinden İmparatorluğa, Ankara: İmge.
Ağaoğulları, M.A. ve L. Köker (2000) Kral-Devlet ya da Ölümlü Tanrı, Ankara: İmge.
Aydın, M. (2004) "Uluslararası İlişkilerin 'Gerçekçi' Teorisi: Kökeni, Kapsamı, Kritiği", Uluslararası İlişkiler: Akademik Dergi, 1(1), 33-60.
Beard, C. (1934) The Idea of National Interest: An Analytical Study in American Foreign Policy, New York: Macmillan.
Clinton, D. (1994) The Two Faces of National Interest, Baton Rouge ve Londra: Lousiana State University Press.
Donelly, J. (2000) Realism and International Relations, Cambridge: Cambridge University Press.
Eralp, A. (1996) "Uluslararası İlişkiler Disiplininin Oluşumu: İdealizm-Realizm Tartışması", A. Eralp (der.), Devlet, Sistem, Kimlik: Uluslararası İlişkilerde Temel Yaklaşımlar, İstanbul: İletişim, 57-88.
Forde, S. (1995) "International Realism and Science of Politics: Thucydides, Machiavelli, and Neorealism", International Studies Quarterly, 39(2), 141-160.
Frankel, J. (1970), National Interest, New York: Preager.
Hof, U. (1995) Avrupa'da Aydınlanma, (çev. Ş. Sunar), İstanbul: Afa Yayıncılık.
Jackson, R. ve G. Sorensen (1999) Introduction to International Relations, Oxford: Oxford University Press.
Kedourie, E. (1960) Nationalism, Londra: Hutchinson.
Keohane, R.O. (1986) Neorealism and its Critics, New York: Columbia University Pres.
Kratochwil, F. (1982) "On the Notion of 'Interest' in International Relations", International Organization, 36(1), 1-30.
Machiavelli, N. (1994) Prens, (çev. Nazım Güvenç), İstanbul: Anahtar Kitaplar.
Mansfield, H.C. (1995) "Self-Interest Rightly Understood", Political Theory, 23(1), 48-66.
Meinecke, F. (1998) Machiavellianism: The Doctrine of 'Raison d'etat and its Place in Modern History, New Brunswick: Transaction.
Morgenthau, H.J. (1985) Politics Among Nations: The Struggle for Power and Peace, New York: Alfred A. Knopf.
Philpott, Daniel (2000) "The Religious Roots of Modern International Relations" World Politics, 52(1), 206-245.
Rosenau, J.N. (1968) "National Interest", International Encyclopedia of the Social Sciences, Cilt 11, New York: The Macmillan Company ve The Free Press 34-40.
Russell, G. (1990) Hans Morgenthau and the Ethics of American Statecraft, Baton Rouge ve Londra: Louisiana State University Press.
Sander, O. (1994) Siyasi Tarih: İlkçağlardan 1918'e, Ankara: İmge Kitabevi.
Smith, A. D. (1999) Milli Kimlik, Istanbul: İletişim.
Şenel, A. (1995) Siyasal Düşünceler Tarihi: Tarih Öncesinde, İlkçağda, Ortaçağda ve Yeniçağda Toplum ve Siyasal Düşünce, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
Thompson, K.W. (1994) Traditions and Values in Politics and Diplomacy: Theory and Practice, Baton Rouge ve Londra: Lousiana State University Press.
Tilly, C. (1995) Avrupa'da Devrimler 1492-1992, (çev. Ö. Arıkan), İstanbul: Afa Yayıncılık.
Uzgel, İ. (2004) Ulusal Çıkar ve Dış Politika: Türk Dış Politikasının Belirlenmesinde Ulusal Çıkarın Rolü, Ankara: İmge.
Vorys, K. von (1990) American National Interest: Virtue and Power in Foreign Policy, New York: Preager.
Waltz, K. (1979) Theory of International Politics, New York: Random Hause.
Wight, M. and B. Parter (1991) International Theory. The Three Traditions, Leicester: Leicester University Press.