Denetim Odağının Bireylerin Belirsizlikle Başetme Düzeylerine Etkisi: Kamu Sektöründe Bir Araştırma

Bireyler karsı karsıya kaldığı olaylar hakkında farklı tepkiler verebilmektedir. Bu farklılasmanın nedenlerinden birisi de bireyin denetim odağıdır. Günümüze kadar bir çok arastırmacı tarafından bireyin denetim odağı ile farklı değiskenler arasındaki iliskiler incelenmistir. Çevresindeki olayları kendisinin düzenleyebileceği düsüncesine sahip iç denetim odağına sahip bireylerin, çevresindeki olaylara etki edemeyeceğini düsünen dıs denetim odağına sahip bireylere göre değisime daha olumlu tepki verebileceği söylenebilir. Bu düsünce temelinde çalısmada, çesitli kamu kurumlarında görev yapan 444 kisiye Rotter (1966) tarafından gelistirilen “Đç – Dıs Denetim Odağı”ölçeği uygulanarak denetim odakları belirlenmistir. Aynı sekilde katılımcıların değisime tepkileri ise Budner (1962) tarafından gelistirilen “Belirsizliğe Tolerans Ölçeği” ile ölçülmüstür. Denetim Odağı ile Belirsizliğe Tolerans arasındaki iliskilerin ortaya çıkarılmasında değiskenler arası korelasyonlar arastırılmıs ve ortalamalar arasındaki farklılıklar bağımsız örneklem t-testi ile incelenmistir. Ayrıca denetim odağının bireylerin belirsizlikle bas etme düzeylerine etkisini belirlemek üzere hiyerarsik regresyon yapılmıstır. Elde edilen sonuçlara göre; katılımcıların denetim odakları ile belirsizliğe tolerans eğilimleri arasında anlamlı iliski bulunmustur. Buna göre; iç denetim odaklı bireylerin belirsizliğe tolerans eğiliminin daha fazla, dıs denetim odaklı bireylerin ise belirsizliğe tolerans eğiliminin daha az olduğu sonucuna ulasılmıstır.

The Affect of Locus Control on the Tolerance of Ambiguit Level of Individuals: A Research on Public Sector

Individuals display varying reactions when faced with different situations. One of the reasons of this variance is their locus of control. So far many researchers have studied the relationships between individuals’ locus of control and various variables. It might be argued that individuals with an internal locus of control, who believe that they can control situations they confront, give more positive reactions to change than those individuals with an external locus of control, who believe that they have no control over situations that they confront. In the present study loci of control of 444 participants working at various institutions were identified using “Inventory of Internal – External Locus of Control” developed by Rotter (1966). Furthermore “Inventory of Intolerance of Ambiguity” developed by Budner (1962) was used to find out participants’ reactions toward change. To find the relationship between locus of control and intolerance of ambiguity, correlation between variables was computed and independent sample t-test was used to find variance of means. Also, hierarchical regression was conducted to find the effect of locus of control on individuals’ levels of coping with ambiguity. Results show a significant relationship between participants’ locus of control and their level of tolerating ambiguity. It has been concluded that individuals with internal locus of control have higher levels of tolerance of ambiguity whereas individuals with an external locus of control have lower levels of tolerance of ambiguity.

PDF

___

Ashby, J.S., T. Kottman,K. Draper (2002) “Social Interest and Locus of Control: Relationship and Implications”, The Journal of Individual Psychology, 58, 52-61.
Basım, H.N., H. Sesen (2006) “Kontrol Odağının Çalısanların Nezaket ve Yardım Etme Davranıslarına Etkisi: Kamu Sektöründe Bir Arastırma”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23, 159-168.
Budner, S. (1962) “Intolerance of Ambiquity as a Personality Variable”, Journal of Personality, 30, 29-50.
Çoban, A.E., Z. Hamamcı (2006) “Kontrol Odakları Farklı Ergenlerin Karar Stratejileri Açısından İncelenmesi”, Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(2), 393-402.
Cüceloğlu, D. (1991) “İnsan ve Davranısı”, Đstanbul, Remzi Kitabevi.
Dağ, İ. (1991) Rotter’in İç-Dıs Kontrol Odağı Ölçeği(RĐDKOÖ)’nin Üniversite Öğrencileri Đçin Güvenirliği ve Geçerliği. Psikoloji Dergisi, 7(26), 10 – 16.
Dönmez, A. (1985) “Denetim Odağı”, A.Ü. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, XVIII,(1-2), 41-52.
Dugas, M.J., P. Grosselin, R. Ladouceur (2001) “Intolerance of Uncertainty and Worry: Investigating Specificity in a Nonclinical Sample”, Cognitive Therapy and Research, 25(5), 551-558.
Erdem, F. (2001) “Girisimcilerde Risk Alma Eğilimi ve Belirsizliğe Tolerans İliskisine Kültürel Yaklasım”, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, (2), 43-61.
Facione (1994) “Critical Thinking Disposition as a Measure of Compenent Clinical Judgment:The Development of the California Critical Thinking Dispositions Inventory”, Journal of Nursing Education, 33(8), 345-350.
Frone, J.R. (1990) “Intolerance of Ambiguity as a Moderator of the Occupational Role Stress–Strain Relationship: A Meta Analysis”, Journal of Organizational Behavior, 11(4), 309-320.
Glover, J., F. Sautter (1976) “An Investigation of the Relationship of Four Components of Creativity to Locus of Control”, Social Behavior and Personality, 4(2), 257-260.
Gürol, Y. and N. Atsan (2006) “Entrepreneurial Charecteristics Amongst Unıversity Students, Some Insights for Entrepreneurship Education and Taraining in Turkey”, Education and Training, Emerald Group Publishing Limited, 48(1), 25-38.
Hofstede, G.(1980) “Motivation,Leadership and Organizations: Do American Theories Apply Abroad?”, Organizational Dynamics, (Summer), 42-63.
Hornaday, J. (1982) “Research About Living Entrepreneurs”, Encyclopedia of Entrepreneurship, C.A. Kent, D.L. Sexton, and K.H.Vesper (eds). Englewood Cliffs: Prentice Hall, 26-27.
Jonassen, D.H. and B.L. Grabowski (1993) “Handbook of Individual Differences, Learning and Instruction”, Hillsdale, N.J.: Lawrence Earlbaum Associates.
Johnson, H.L., K.L. Court, M.H. Roersma, D.T. Kinnaman (1995) “Integration as Integration: Tolerance of Ambiguity and the Integrative Process at the Undergraduate Level, Journal of Psychology and Theology, 23(4), 271-276.
Kao, J. (1991) The Entrepreneur, Englewood Cliffs: Prentice Hall.
Keenan, A. and G.D.M. McBain (1979) “Effects of Type A Bevaviour, Intolerance of Ambiguity, and Locus of Control on The Relationship Between Role Stres and Work-Related Outcome”, Journal of Occupational Psychology, 52, 277-285.
Kets de Vries, M.F.R. (1997) “The Entrepreneurial Personality: A Person at the Crossroads”, Journal of Management Studies,14(1), 34-57.
Koh, H. (1996) ‘Testing Hypoteses of Entrepreneurial Charactereristics: A Study of Hong-Kong MBA Students”, Journal of Managerial Psychology, 11(3) UK: MCB University Press, 12-25.
Kukulu, K., K. Buldukoğlu, Ö. Kulakaç, C.D. Köksal (2007) “The Effects of Locus of Control, Communication Skills and Social Support on Assertiveness in Female Nursing Students”, Social Behavior & Personality: An International Journal, 2006, 34(1), 27-40.
Küçükkaragöz, H. (1998) İlkokul Öğretmenlerinde Kontrol Odağı ve Öğrencilerinin Kontrol Odağı Olusumuna Etkileri, Yayınlanmamıs Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi SBE, İzmir.
Organ, D.W., C.N. Greene (1974) “Role Ambiguity, Locus of Control, and Work Satisfaction”, Journal of Applied Psychology, 59, 101-102.
Parry, R. and R. Wharton (2007) “Teaching and Learning in Internationalized MBA Programs”, The Journal of American Academy of Business, 10, 163-169.
Phares, J.E. (1976) Locus of Control in Personality, New Jersey: General Learning Press.
Robinson, S.E., E.K. Skarrie (1986) “Professional Women: Job Role Stresses and Psychosocial Variables”, American Mental Health Counselors Association Journal, 8, 157-165.
Rotter, J.B. (1966) “Generalized Expectancies for Internal Versus External Control of Reinforcements”, Psychological Monographs, 80, 1-28.
Rotter, J.B., E.J. Phares (1972) Applications of a Social Learning Theory of Personality, New York: Holt, Rinehart & Winston.
Rotter, J.B. (1990) “Internal Versus External Control of Reinforcement: A Case History of A Variable”, American Psychologist, 45, 489-493.
Sargut, S. (1994) Kültürlerarası Farklılasma ve Yönetim, Ankara: Verso Yayıncılık.
Savasır, I ve N.H. Sahin (1997) Bilissel-Davranısçı Terapilerde Değerlendirme: Sık Kullanılan Ölçekler, Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
Sidanius, (1978) “In Tolerance of Ambiguity and Socıo-polıtıco Ideology: A Multidimensional Analysis”, European Journal of Social Psychology, 8, 215-235.
Solmus, T. (2004) “Đs Yasamı, Denetim Odağı ve Bes Faktör Kisilik Modeli”, Türk Psikoloji Bülteni, Eylül–Aralık, 40-49.
Spector, P.E. (1982) “Behavior in Organizations as a Function of Employee Locus of Control”, Psychological Bulletin, 91, 482-497.
Spector, P.E. and B.J. O’Connell (1994) “The Contribution of Personality Traits, Negative Affectivity, Locus of Control and Type A to the Subsequent Reports of Job Stressors and Job Strains”, Journal of Occupational and Organizational Psychology, 67, 1-11.
Tatar, İ. (2006) Đzlenim Yönetiminde Kendilik Algısı ve Stres, Basılmamıs Yüksek Lisans Tezi, KHO Savunma Bilimleri Enstitüsü, Ankara
Tegano, D.W. (1990) “Relationship of Tolerance for Ambiguity and Playfulness to Creativity”, Psychological Reports, 66, 1047-1056.
Tokat, B., H. Kara, N. Ülkgün (2008) “Yöneticilerin Sorun Çözme Yetenekleri Ve Kontrol Odağının Belirlenmesi: DPÜ Örneği, http://www.tkgm.gov.tr /turkce/ dosyalar/ diger%5Cicerikdetaydh 295.doc (12.01.2008)
Yesilyaprak, B. (1990) “Denetim Odağının Belirleyicileri ve Değisimine İliskin Arastırmalar; Bir Elestirel Değerlendirme”, Psikoloji Dergisi, VII(25), 40-50.
Yurtsever, G. (2000) “Ethical Beliefs and Tolerance of Ambiguity”, Social Behavior and Personality: An International Journal, 28(2), 141-148.
Yurtsever, G. (2000) “Ethical Beliefs and Tolerance of Ambiguıty”, Social Behavior and Personality: An International Journal, 28(2), 141-148.
Yurtsever, G. (2006) “Measuring Moral Imaginatıon”, Social Behavior and Personality: An International Journal, 34(3), 205-220.