Yasemin YAVUZER, Güldener ALBAYRAK, Gökay KELDAL

Üniversite Öğrencilerinin Algıladıkları Sosyal Destek ile Depresyon Düzeyleri Arasındaki İlişki: Problem Çözme Becerilerinin Aracılık Etkisi

Üniversite birinci sınıftaki öğrencilerin üniversiteye uyum sürecinde oldukları dikkate alındığında depresyon düzeyleri, algıladıkları sosyal destek ve problem çözme becerileri arasındaki ilişkilerin incelenmesi, onlara sunulacak psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin planlanması açısından önem kazanmaktadır. Bu çalışmanın amacı, üniversite öğrencilerinin algıladıkları sosyal destek ile depresyon düzeyleri arasındaki ilişkide problem çözme becerilerinin aracılık etkisini belirlemektir. Araştırmanın örneklemi Ömer Halisdemir Üniversitesinde dört fakültede ve birinci sınıfta öğrenim gören 3700 öğrenciden oranlı örnekleme yöntemiyle seçilen 319 öğrenciden oluşmaktadır. Katılımcılara Beck Depresyon Ölçeği, Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği ve Problem Çözme Envanteri uygulanmıştır. Veriler basit ve çoklu doğrusal regresyon analizi ile çözümlenmiştir. Ön analizde bir öğretim yılında kişisel zorluk yaşadığını belirten öğrencilerin depresyon puanlarının daha yüksek olduğu, kadınların kendilerini problem çözme konusunda daha olumlu algıladıkları bulunmuştur. Kişisel zorluk deneyiminin, algılanan problem çözme becerilerinin ve algılanan sosyal desteğin depresyonun önemli yordayıcıları olduğu bulunmuştur. Ayrıca algılanan sosyal destek ve depresyon arasındaki ilişkide problem çözme becerilerinin kısmen aracı olduğu saptanmıştır

Relationship between University Students’ Perceived Social Support and Depression Levels: Mediating Effects of Problem-Solving Skills

Considering that first-year students are in the process of adapting to the university, examining the relationships between their depression levels, perceived social support and problem-solving skills becomes crucial in terms of planning psychological counseling and guidance services that will be offered to them. The purpose of this study is to examine the mediating role of problem-solving skills in the relationship between perceived social support and depression in university students.The study sample is comprised of 319 first-year students selected by proportional sampling method out of 3700 first-year students attending four faculties of Ömer Halisdemir University. Beck Depression Inventory, Multidimensional Scale of Perceived Social Support and Problem-Solving Inventory were administered to the participants. The data were analyzed using simple and multiple linear analysis. In the preliminary analysis, it was found that depression scores of students who stated that they had personal difficulties in an academic year were higher, and women perceived themselves positively in problem solving. It was seen that personal difficulty experience was important predictors of perceived problem-solving skills and perceived social support. Furthermore, it was determined that problem-solving skills were partial mediators in the relationship between perceived social support and depression

PDF

___

Aksüllü, N. ve Doğan, S. (2004). Huzurevinde ve evde yaşayan yaşlılarda algılanan sosyal destek etkenleri ile depresyon arasındaki ilişki. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 5(2), 76-84.
Algül, A., Özşahin, A., Ateş, M. A., Başoğlu, C., Semiz, Ü. B., Ebrinç, S., Doruk, A., Perdeci, Z. ve Çetin, M. (2009). Menopoz dönemi depresyonu ile geçirilmiş depresyon, aile öyküsü ve yaşam olayları ilişkisi. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, 19, 247-249.
Baron R. M. & Kenny D. A. (1986). The moderator-mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), 1173- 1182.
Bedel, A. (2011). Kişiler arası sorun çözme beceri eğitiminin ergenlerin sürekli öfke ve öfke ifade tarzlarına etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Bell, A. C. & D’Zurilla, T. J. (2009). Problem-solving therapy for depression: A meta-analysis. Clinical Psychology Review, 29, 348-353.
Cicchetti, D. & Toth, S. (1998). The development of depression in children and adolescents. American Psychologist, 53, 221-241.
Cohen, S. (1998). Psychosocial models of the role of social support in the etiology of physical disease. Health Psychology, 7(3), 269.
Cohen, S. (2004). Social relationships and health. American Psychologist, 59(8), 676.
Çam, S. ve Tümkaya, S. (2008). Psikolojik danışma için başvuran ve başvurmayan üniversite öğrencilerinin kişilerarası problem çözme becerileri. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 48-56.
Çevik N. (2010) Lise öğrencilerinin öznel iyi oluşlarını yordayan bazı değişiklikler. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
Dalgard, O. S., Bjørk, S. & Tambs, K. (1995). Social support, negative life events and mental health. British Journal of Psychiatry, 166, 29-34.
Deniz, M. E., Arslan, C. ve Hamarta, E. (2002). Lise öğrencilerinin problem çözme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 31, 374-389.
Doğan, T. (2008). Psikolojik belirtilerin yordayıcısı olarak sosyal destek ve iyilik hali. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(30), 30-44.
Donnelly, R., Renk, K., Sims, V.K. & McGuire, J. (2011). The relationship between parents’ and children’s automatic thoughts in a college student sample. Child Psychiatry and Human Development, 42, 197–218.
Eker D. ve Arkar H. (1995). Çok boyutlu algılanan sosyal destek ölçeği’nin faktör yapısı, geçerlik ve güvenirliği. Türk Psikoloji Dergisi, 34, 45-55.
Eker, D, Arkar, H. ve Yaldız, H. (2001). Çok boyutlu algılanan sosyal destek ölçeğinin gözden geçirilmiş formunun faktör yapısı, geçerlik ve güvenirliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 12(1), 17-25.
Eldeleklioğlu, J. (2006). Üniversite öğrencilerinin algıladıkları sosyal destek ile depresyon ve kaygı düzeyleri arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6(3), 727-52.
Elmacı, F. (2006). The role of social support on depression and adjustment levels of adolescents having broken and unbroken families. Educational Sciences: Theory & Practice, 6(2), 421-431.
Eskin, M., Akoğlu, A. ve Uygur, B. (2009). Ayaktan tedavi edilen psikiyatri hastalarında travmatik yaşam olayları ve sorun çözme becerileri: İntihar davranışıyla ilişkisi, Türk Psikiyatri Dergisi, 17(4), 266-275.
Eskin, M. (2011). Sorun çözme terapisi. İkinci Baskı, Ankara: HYB Yayıncılık.
Goldstein S. B. (1999) Construction and validation of a conflict communication scale. Journal of Applied Social Psychology, 29(9), 1803-1832.
Güçray, S. S. (2001). Ergenlerde karar verme davranışlarının öz saygı ve problem çözme becerileri algısı ile ilişkisi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(8), 106-121.
Gülşen, D. (2008). Farklı lig düzeyinde oynayan futbolcuların oynadıkları mevkilere, öğrenim durumu ve spor yaşlarına göre problem çözme becerilerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Çukurova Üniversitesi/Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Adana.
Heppner P. P. & Petersen, C. H. (1982). The development and implications of a personal problem solving inventory. Journal of Counselling Psychology, 29, 66-75.
Hisli N. (1988). Beck depresyon envanterinin geçerliği üzerine bir çalışma. Psikoloji Dergisi; 6, 118-126.
House, J.S., Umberson, D., & Landis, K.R. (1988). Structures and processes of social support. Annual Review of Sociology, 14, 239-318.
Johnson, D. W. & Johnson, R. T. (2004). Implementing the teaching students to be peacemakers program. Theory into Practice, 43 (1), 68-79.
Josepho, S.A. & Plutchik, R. (1994). Stress, coping, and suicide risk in psychiatric inpatients. Suicide Life Threat Behaviour, 24, 48-57.
Julal, F. S. (2013). Use of student support services among university students: associations with problem-focused coping, experience of personal difficulty and psychological distress. British Journal of Guidance & Counselling, 41(4), 414-425.
Kaplan, B.H., Cassel, J.C. & Gore, S. (1977). Social support and health. Medical Care, 15(5), 47-58.
Karaatlı, M. (2006). Verilerin düzenlenmesi ve gösterimi. Kalaycıoğlu Ş (editor). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri içinde. İkinci Baskı, Ankara: Asil Yayın Dağıtım, 3-47.
Karadağ İ. (2007). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin akademik başarılarının sosyal destek kaynakları açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi /Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Kaya, M., Genç, M., Kaya, B. ve Pehlivan E. (2007). Tıp fakültesi ve sağlık yüksekokulu öğrencilerinde depresif belirti yaygınlığı, stresle başaçıkma tarzları ve etkileyen faktörler. Türk Psikiyatri Dergisi, 18(2), 137-146.
Korkut, F. (2002). Lise öğrencilerinin problem çözme becerileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 177-184.
LaRocco, J.M., House, J.S., & French, J.R.P. (1980).Social support, occupational stress, and health. Journal of Health and Social Behavior, 21, 202-218.
Okanlı, A., Tortumluoğlu, G. ve Kırpınar, İ. (2003). Gebe kadınların ailelerinden algıladıkları sosyal destek ile problem çözme becerileri arasındaki ilişki. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 4, 98-105.
Owens, L., Daly, A. & Slee, P. (2005). Sex and age differences invictimisation and conflict resolution among adolescents in a South Australian school. Aggressive Behavior. 31(1), 1-12.
Ören, N. ve Gençdoğan, B. (2007). The analysıs of the depressıon levels of the lycee students accordıng to some varıables. Kastamonu Education Journal, 15(1), 85–92.
Saltzman, K.M. & Holahan, C.J. (2002). Social support, self-efficacy, and depressive symptoms: An integrative model. Journal of Social and Clinical Psychology, 21(3), 309-322.
Savaşır I. ve Şahin N. H. (1997). Bilişsel davranışçı terapilerde değerlendirme: Sık kullanılan ölçekler. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
Savaşır, I. ve Yıldız, S. (1996). Depresyonun bilişsel- davranışçı tedavisi.
Savaşır, I., Boyacıoğlu, G. ve Kabakçı, E. (Ed.). Bilişsel- davranışçı tedaviler içinde. Ankara: Türk Psikologlar Derneği, 17-49.
Sayar, M. (2006). A longitudinal study of the relationship between perceived social support and psychological wellbeing of adolescents from low socioeconomic status. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Senemoğlu, N. (2012). Gelişim öğrenme ve öğretim Kuramdan uygulamaya. (21.Baskı). Ankara: Pegem Yayıncılık.
Sharf, R. S. (2014). Bilişsel terapi (çev. F. Gültekin). Nilüfer Voltan Acar (çev. ed.), Psikoterapi ve psikolojik danışma kuramları içinde (s.328-369). Ankara: Nobel Yayıncılık
Steiner, H., Erickson, S. J., Hernandez, N. L. & Pavelski, R. (2002). Coping styles as correlates of health in high school students. Journal of Adolescent Health, 30,326-335.
Stevens, J. P. (2002). Applied multivariate statistics for the social sciences. Fourth Edition. Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Publishers.
Sürücü, M. ve Bacanlı, F. (2010). Üniversiteye uyumun psikolojik dayanıklılık ve demografik değişkenlere göre incelenmesi. GÜ Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(2), 375-396.
Sahin-Baltaci, H., ve Karatas, Z. (2015). Perceived social support, depression and life satisfaction as the predictor of the resilience of secondary school students: The case of Burdur. Eurasian Journal of Educational Research, 60, 111-130. 10.14689/ejer.2015.60.7
Şahin. N., Şahin N. H. ve Heppner, P. P. (1993). Psychometricproperties of the problem solving ınventory in a group of Turkish university students. Cognitive Therapy Research, 17(4), 379-396.
Tabachnick, B.G. & Fidell, L.S. (2001). Using multivariate statistics. Fourth Edition. Boston: Allyn and Bacon.
Tarhan, N. (2013). Kendinizle barışık olmak. Duyguların eğitimi. 20. Baskı. İstanbul: Timaş Yayınları.
Taylan, S. (1990). Heppner’in problem çözme envanterinin uyarlama, güvenirlik ve geçerlik çalışmaları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
Terzi, Ş. (2008). Üniversite ögrencilerinin psikolojik dayanıklılıkları ve algıladıkları sosyal destek arasındaki ilişki. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(29), 1-11.
Tezel, A., Arslan, S., Topal, M., Aydoğan, Ö., Koç, Ç. ve Şenlik, M. (2009). Hemşirelik öğrencilerinin problem çözme becerileri ve depresyon düzeylerinin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12(4), 1-10.
Tuzcuoğlu, S. ve Korkmaz, B. (2001). Investigating the levels of submissive behavior and depression among psychological counseling and guidance university students. M.Ü. Atatürk Journal of Education Faculty Educational Sciences, 14, 135–152
Tümkaya, S. ve İflazoğlu, U. A. (2000). Ç Ü Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin otomatik düşünce ve problem çözme düzeylerinin bazı sosyo demografik değişkenlere göre incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(6), 143-158.
Ünivar, A. (2003). Çok yönlü algılanan sosyal desteğin 15-18 yaş arası lise öğrencilerinde problem çözme becerisine ve benlik saygısına etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Konya.
Vatan, S. ve Dağ, İ. (2009). Problem çözme, umutsuzluk, çaresizlik ve talihsizlik MMPI-2 ile ölçülen psikopatolojinin yordayıcıları olabilir mi? Anadolu Psikiyatri Dergisi, 10,187-197.
Viswesvaran, C., Sanchez, J.I. & Fisher, J. (1999). The role of social support in the process of work stress: A metaanalysis. Journal of Vocational Behavior, 54, 314-334.
Yalçın, İ. (2015). İyi oluş ve sosyal destek arasındaki ilişkiler: Türkiye’de yapılmış çalışmaların meta analizi. Türk Psikiyatri Dergisi, 26(1), 21-32.
Yavuzer, Y. & Karataş, Z. (2017). Investigating the relationship between depression, negative automatic thoughts, life satisfaction and symptom ınterpretation in Turkish young adults. In Depression, (Ed. Dagmar Breznoscakova) s.71-89, Croatia: Intech.
Yavuzer, Y. Karataş, Z. ve Gündoğdu, R. (2013). Ergenlerin çatışma çözme davranışlarının incelenmesi: nicel ve nitel bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi. Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(1), 428-440.
Yıldırım, İ. (2010). Anne baba desteği ve başarı. İkinci baskı. Ankara: Anı Yayıncılık.
Yücel, B. Kara, K., Özyalçın, S., Alçalar, N., Özdemir, Ö. ve Yücel, A. (2002). Depression, automatic thoughts, alexithymia and assertiveness in patients with tension-type headache. Headache, 42, 194–199.
Zimet, G. D., Dahlem N. W., Zimet, S. G. & Farley, G. K. (1988). The multidimensional scale of perceived social support. Journal of Personality Assessment, 52(1), 30-41.