Sosyal Bilgiler Öğretiminde Değişim ve Süreklilik Bağlamında Vatan Kavramına Yüklenen Anlamların İncelenmesi

Sosyal bilgiler, bireyin toplumsal var oluşunu gerçekleştirmeye katkı sunmak amacıyla, sosyal bilim disiplinleri ile vatandaşlık, demokrasi ve insan hakları konularını bütünleştiren ve toplu öğretimden hız alan bir ders olarak tanımlanmaktadır. Bu anlamda Tarih, milli ve manevi değerlerin aktarılmasında sosyal bilgiler öğretimi açısından kritik bir disiplindir. Milli ve manevi değerler, geçmişten günümüze değişim ve süreklilik güçlerinin etkisiyle oluşmaktadır. Bu çerçevede araştırmanın amacı, değişim ve süreklilik bağlamında vatan kavramına yüklenen anlamları betimlemektir. Bunun için önce öğrencilerin vatan kavramına yönelik mevcut anlayışları ortaya çıkarılmış, ardından müfredat gerekliliklerini yerine getirmek için Kök Türk Kitabeleri işlenmiş ve Kitabelerin dikildiği dönemdeki vatan kavramının nasıl olabileceğine yönelik öğrenci görüşleri alınmıştır. Araştırma, genel nitel araştırma yöntemine uygun olarak desenlenmiştir. Çalışma grubunu, kırsal bir ortaokulun 6. sınıfındaki 20 öğrenci oluşturmuştur. Bu öğrenciler ölçüt durum örnekleme yöntemiyle seçilmişlerdir. Veri toplama araçları, açık uçlu anket formu ve yapılandırılmamış görüşmedir. Veriler, tümevarımsal ve betimsel yoldan analiz edilmiştir. Öğrencilerin günümüz perspektifi bağlamında vatan kavramına yükledikleri anlamlar daha çok: “Sınırlar, iç güvenlik, ulusal bütünleşme” olurken; Kitabelerin dikildiği dönemde vatan kavramına yükledikleri anlamlar: “Dünya ve sınırları belirsiz bir coğrafya” olmuştur. Sonuç olarak, öğrencilerin tarihsel bağlamı göz önünde bulundurduğu ve Kök Türk Kitabelerinin, vatan kavramı bağlamında, tarihsel bir dönemin perspektifini almaya katkı sağladığı söylenebilir.

Investigation of Meanings Attached to the Concept of Motherland in the Context of Change and Continuity in Social Studies Teaching

Social studies is defined as a lesson that integrates social science disciplines with citizenship, democracy and human rights issues and gains speed from collective education in order to contribute to the realization of the social existence of the individual. In this sense, history is a critical discipline in social studies teaching in the transfer of national and moral values. National and spiritual values are formed with the impact of change and continuity powers from the past till today. Within this frame the purpose of research is to define the meanings attached to the concept of motherland with respect to change continuity. For this purpose first of all current approaches of students in relating to the concept of motherland has been revealed and then, in order to fulfill curriculum requirements, Gokturk Inscriptions have been processed and student opinions have been obtained regarding how the concept of motherland could be at the period when the inscriptions were established. The research was designed in accordance with the general qualitative research method. Study group was composed of 20 students attending 6th class of a rural junior school. Students have been selected with criterion case sampling. Data collection tools are open ended questionnaire form and unstructured discussion. Data have been analyzed as inductive and descriptive. While meanings attached to the concept of motherland by students with respect to today’s perspective were mainly Borders, internal security, and national integration, meanings attached to the concept of motherland for the period when the inscriptions have been established were World and a geography with unspecified borders. As a result, it can be said that students take the historical context into account and Kök Turkish Inscriptions contribute to taking the perspective of a historical period in the context of the motherland concept.

PDF

___

Abdelhady, D. (2008). Representing the homeland: Lebanese Diasporic Notions of home and return in a global context. Cultural Dynamics, 20(1), 53-72.
Akyol, Y. (2016). Ortaokul 6. sınıf öğrencilerinin vatanseverlik değerine ilişkin metaforik algıları. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(7), 19-32.
Arık, R. O. (1983). Coğrafyadan vatana. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi. Bakioğlu, A. ve Kurt, T. (2009). Öğretmenlerin demokrasi vatandaşlık ve vatanseverlik algılarının nitel olarak incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 29, 19-39.
Başgil, A. F. (1947). Devletin ülke unsuru. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 13(4), 1261-1281.
Chua, S., & Sim, J. B. Y. (2017). Postmodern patriotism: teachers’ perceptions of loyalty to Singapore. Asian Education and Development Studies. 6(1), 30-43.
Creswell, J. W. (2002). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research. NJ: Pearson Education.
Creswell, J. W. (2016). Nitel araştırma yöntemleri. Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (Çev. M. Bütün ve S. B. Demir). Ankara: Siyasal Kitabevi.
Culcasi, K. (2011). Cartographies of supranationalism: Creating and silencing territories in the “Arab Homeland”. Political Geography, 30(8), 417-428.
Çetin, Ş. (2015). Milli değerlerin öğretimine yönelik tutum ölçeği (mdötö) geçerlik ve güvenirlik çalışması. Turkish Studies, 10(11), 447-460.
Demirbaş, Ç., Dikmenli, Y. ve Gafa, İ . (2018). Türkiye’de geçici koruma altındaki Suriyelilerin vatan algısına ilişkin görüşleri. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 13(2), 253-266.
Elban, M. (2013). Tarih eğitimi ve vatanseverlik üzerine bazı düşünceler. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 4(3), 1302-1319.
Glesne, C. (2012). Nitel araştırmaya giriş (Çev. A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu). Ankara: Anı Yayıncılık.
Golia, P., Vamvakidou, I., & Traianou, E. (2009). History and semiotics: Children are drawing “Homeland”. International Journal of Learning, 16(2), 321-332.
Gömleksiz, M. N. ve Öner, Ü. (2016). Ortaokul öğrencilerinin vatan kavramına ilişkin metaforik algıları. Turkish Studies, 11(2), 1409-1420.
Gümüş, M. (2013). Türklerde vatan kültürünün oluşumu: Anadolu tecrübesi. Turkish Studies, 8(9),1553-1570.
Herder, J. G., (1959). İdeen zur philosophie der geschichte der menschheit, Werke, 14, Leipzig: Johann Friedrich Hartknoch.
Huérou, A. L. (2015). Where does the motherland begin? Private and public dimensions of contemporary Russian patriotism in schools and youth Organisations: A view from the field. Europe-Asia Studies, 67(1), 28-48.
Huijgen, T., Van Boxtel, C., Van de Grift, W., & Holthuis, P. (2017). Toward historical perspective taking: Students’ reasoning when contextualizing the actions of people in the Past. Theory & Research in Social Education, 45, 110–144.
Kahne, J., & Middaugh E. (2006). Is patriotism good for democracy? A study of high school seniors’ patriotic commitments. Phi Delta Kappan, 87(8), 600-607.
Keskin, M. (1991). Ziya Gökalp’te vatan kavramı. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 4, 443-452.
Lincoln, S. Y., & Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. Thousand Oaks, CA: Sage.
Merriam, S. B. (1998). Qualitative research and case study applications in education. San Francisco: Jossey-Bass.
Moustakas, C. (1994). Phenomenological research methods. Thousand Oaks, CA: Sage.
Nation Center for History in the School, (1996). The nation standarts for history. Retrieved from February 19, 2010 http://www.sscnet.ucla.edu/nchs/standarts/
Oceansky V. P., Krasilnikova M. Y., & Lezhneva N. A. (2013). The meaning of the concept "Homeland" in the linguistic sphere of elementary school students. Modern Research of Social Problems, 9(29), 1-19.
Özkan, R. ve Taşkın, M, A. (2014). İlköğretim öğrencilerinin vatan olgusuna ilişkin algılarının belirlenmesi. Tarih Okulu Dergisi (TOD), 17, 889-906.
Patton, M. (2002). Qualitative research and evaluation methods. Thousand Oaks, CA: Sage.
Rothi, D. M., Lyons, E., & Chryssochoou, X. (2005). National attachment and patriotism in a European nation: A British study. Political Psychology, 26(1), 135-155.
Sarı, E. (2005). Öğretmen adaylarının değer tercihleri: Giresun Eğitim Fakültesi örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, 3(10), 75-90.
Schatz, R. T., Staub, E., & Lavine, H. (1999). On the varieties of national attachment: Blind versus constructive patriotism. Political Psychology, 20(1), 151–174.
Seixas, P., & Morton, T. (2013). The big six historical thinking concepts. Toronto, ON: Nelson Education.
Sütçü, T. (2004). Tanzimat sonrası Türk edebiyatında vatan temi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Türkcan, B. ve Bozkurt, M. (2015). İlkokul öğrencilerinin sosyal bilgiler dersi bağlamında kimlik, kültür ve yurttaşlık algıları. Turkish Studies, 10(11), 1501-1526.
Türküresin, H. E. (2018). Ortaokul öğrencilerinin vatan kavramına ilişkin algılarının metaforlar yoluyla belirlenmesi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(10), 30-41.
Ulusoy, K. ve Erkuş, B. (2015). Sosyal bilgiler dördüncü sınıf ders programındaki tarih konuları ile ilgili kavramlara ilişkin öğrenci algıları. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5, 147-158.