Örgütsel Güç Kaynakları ile Öğretmenlerin Kendini İşe Vermeleri Arasındaki İlişki

Bu araştırmada, okul yöneticilerinin kullandıkları örgütsel güç kaynakları ile öğretmenlerin kendini işe vermeleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. İlişkisel tarama modelinde gerçekleştirilen araştırmanın evrenini, 2018-2019 Eğitim-Öğretim yılında Kahramanmaraş ili merkez ilçelerinde bulunan kamu anaokulu, ilkokul, ortaokul ve liselerinde görev yapan 7926 öğretmen, örneklemini ise evren içerisindeki okul türlerinden tabakalı örnekleme yöntemiyle belirlenen 744 öğretmen oluşturmuştur. Araştırma verileri “Okullarda Örgütsel Güç Ölçeği” ve “Kendini İşe Verme Ölçeği” kullanılarak elde edilmiştir. Araştırmada örgütsel güç kaynakları ile kendini işe verme arasındaki ilişkiyi belirlemek için korelasyon analizi yapılmıştır. Örgütsel güç kaynaklarının kendini işe vermeyi ne düzeyde yordadığını belirlemek için de çoklu regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda; okul yöneticilerinin kullandıkları yasal güç, ödül gücü, uzmanlık gücü ve karizma gücünün öğretmenlerin kendini işe vermeleri ile pozitif; zorlayıcı gücün ise negatif ve anlamlı bir ilişki gösterdiği tespit edilmiştir. Araştırmanın bir diğer sonucu olarak yasal güç, ödül gücü, zorlayıcı güç ve karizma gücü değişkenlerinin öğretmenlerin kendini işe vermelerindeki toplam varyansın yaklaşık %14’ünü açıkladığı ve örgütsel güç kaynakları içerisinden sadece yasal gücün öğretmenlerin kendini işe vermelerinin anlamlı bir yordayıcısı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

The Relationship between Organizational Power Sources and Teachers’ Work Engagement

This research aimed at examining the relationship between organizational power sources used by the school administrators and teachers’ work engagement. Having a relational survey model, the research was carried out with 7926 teachers working at public kindergarten, elementary, secondary and high schools located within the central districts of Kahramanmaraş province during the 2018-2019 academic year. The research sample held a total of 744 teachers who were selected among the school types by stratified sampling method. This research deployed two data collection tools: “Organizational Power Sources at Schools Scale” and “Work Engagement Scale”. Correlation analysis was employed in order to identify the relationship between organizational power sources and work engagement, and regression analysis to determine whether organizational power sources significantly predict work engagement. Research results revealed a positive and significant relationship between the legal power, reward power, expertise power and charisma power and teachers’ work engagement, but a negative and significant relationship with challenging power. Moreover, legal power, reward power, challenging power and charisma power were determined to explain approximately 14% of the total variance of the teachers’ work employment, and of all the organizational power sources, only legal power was determined to be the significant predictor of teachers’ work engagement

PDF

___

Açıkalın, Ş. Ş. (1993). Öğretmenlerin okul müdürlerini etkileme güçleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9, 183- 192.
Agyemang, C.B., & Ofei, S.B. (2013). Employee work engagement and organizational commitment: A comparative study of private and public sector organizations in Ghana. European Journal of Business and Innovation Research, 1(4), 20-33.
Akdeniz, A. (2018). Eğitim örgütlerinde öğretmenlerin örgütsel adalet algıları ile işle bütünleşme algıları arasındaki ilişki ve bazı değişkenlere göre incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Altınkurt, Y., & Yılmaz, K. (2011). Relationship between the school administrators' power sources and teachers' organizational trust levels in Turkey. Journal of Management Development, 31(1), 58-70. doi: 10.1108/02621711211191005
Altınkurt, Y., & Yılmaz, K. (2012). Okul yöneticilerinin kullandığı güç kaynakları ile öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(3), 1833-1852.
Altınkurt, Y., & Yılmaz, K. (2013). Okullarda örgütsel güç ölçeği’nin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. eInternational Journal of Educational Research, 4(4), 1-17.
Altınkurt, Y., Yılmaz, K., Erol, E., & Salalı, E. T. (2014). Okul müdürlerinin kullandığı güç kaynakları ile öğretmenlerin örgütsel sinizm algıları arasındaki ilişki. Journal of Teacher Education and Educators, 3(1), 25-52.
Argon, T., Yıldırım, F. A., & Kurt, A. (2014). Yöneticilerin sahip olduğu güç stilleri ve iş çevrelerine uyuma ilişkin öğretmen görüşleri. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 26-48. doi: 10.14686/BUEFAD.201428170
Aslanargun, E.(2009). İlköğretim ve lise müdürlerinin okul yönetimde kullandığı güç türleri. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Atmaca, T.(2014). Okul yöneticilerinin kullandıkları güç türleri ile öğretmenlerin yaşadıkları yıldırma, örgütsel bağlılık ve örgütsel sinizm arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Aydın, F. (2016). Ortaokul yöneticilerinin kullandıkları örgütsel güç türleri ve öğretmenlerin örgütsel sessizlik davranışları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
Bağcı, Z., & Mohan Bursalı, Y. (2011). Yöneticilerin güç kaynaklarının çalışanların örgüte bağlılıkları üzerine etkisi: Çalışanların algılamalarına bağımlı analitik bir inceleme. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9, 9-21.
Bakan, İ., & Büyükbeşe, T. (2010). Liderlik ‘türleri’ ve ‘güç kaynakları’na ilişkin mevcut-gelecek durum karşılaştırması: Eğitim kurumu yöneticilerinin algılarına dayalı bir alan araştırması. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 12(19), 73-84.
Bayrak, S. (2001). Yönetimde bir ihmal konusu olarak güç ve güç yönetimi II. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 23-42.
Bursalıoğlu, Z. (2013). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Ankara: Pegem Akademi.
Büyüköztürk, Ş. (2017). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Pegem Akademi.
Çağrı San, B., & Tok, T. N. (2017). The relationship between teachers' work engagement and organizational commitment. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26, 355-370. doi: 10.5505/pausbed.2017.37232
Çalışkur, A. (2016). Örgütlerde güç olgusu ve gücün kullanımı. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 29-48.
Çelik, H. E., & Yılmaz, V. (2014). LISREL 9.1 ile yapısal eşitlik modellemesi. Ankara: Anı Yayıncılık.
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Demir, A. (2014). Örgütsel vatandaşlık davranışının öncülü olarak okul yöneticilerinin kullandıkları güç kaynakları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
Demir, K. (2017). Okul yöneticilerinin kullandıkları güç kaynakları ile öğretmenlerin sinizm düzeyleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
French, J. R. P., Jr., & Raven, B. (1959). The bases of social power. In D. Cartwright (Ed.), Studies in social power (pp. 150-167). Ann Arbor, MI: University of Michigan Press.
Gürbüz, D. (2015). Algılanan örgüt kültürü ve lider üye etkileşiminin işe adanma üzerindeki etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Hakanen, J. J., Bakker, A. B., & Schaufeli, W. B. (2006). Burnout and work engagement among teachers. Journal of School Psychology, 43, 495-513.
Harter, J. K., Schmidt, F. L., & Hayes, T. L. (2002). Business-unit-level relationship between employee satisfaction, employee engagement and business outcomes: A meta-analysis. Journal of Applied Psychology, 87(2), 268–279.
Hoy, W. K., & Miskel, C. G. (2012). Eğitim yönetimi. S. Turan (Çev.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Hu L., & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation modeling, 6, 1-55.
Kahn, W. A. (1990). Psychological conditions of personal engagement and disengagement at work. The Academy of Management Journal, 33(4), 692-724.
Karaman, G. (2015). Okul müdürlerinin kullandıkları güç kaynakları ile öğretmenlerin örgütsel sessizlik davranışları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kütahya.
Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayınları.
Kavgacı, H., & Çalık, T. (2017). Öğretmenlerin işle bütünleşme düzeylerinin örgütsel ve bireysel değişkenlerle ilişkisi: Bir çoklu aracılık modeli. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 23(2), 223-248. doi: 10.14527/kuey.2017.008
Kızanıklı, M. M., Koç, H., & Kılıçlar, A. (2016). Örgütsel güç ve gücün kaynakları üzerine kavramsal bir inceleme. İşletme Araştırmaları Dergisi, 8(4), 488-504. doi: 10.20491/isarder.2016.229
Koçel, T., (2005). İşletme yöneticiliği. İstanbul: Arıkan Basım Yayım Dağıtım.
Koşar, S. (2008). İlköğretim okulu yöneticilerinin yönetimde gücü kullanma stilleri ile örgüt kültürü arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Koşar, S. (2016). Okul yönetiminde dinamikler: Güç, politika ve etkileme. S. Özdemir (Ed.) içinde, Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi (ss. 100-129). Ankara: Pegem Akademi.
Köse, A. (2015). İşe angaje olma ile örgütsel destek algısı ve örgüt iklimi arasındaki ilişki (Kahramanmaraş ili örneği). Yayımlanmamış doktora tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş
Köse, A. (2016). The impact of demographic features on teachers’ work engagement. Turkish Journal of Education, 5(4), 255- 264. doi: 10.19128/turje.267924
Köse, A., & Uzun, M. (2018). Kendini işe verme ile algılanan örgütsel adalet arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24(3), 483-528. doi: 10.14527/kuey.2018.012
Kular, S., Gatenby, M., Rees, C., Soane, E., & Truss, K. (2008). Employee engagement: A literature review. England: Kingston University.
Lockwood, N.R. (2007). Leveraging employee engagement for competitive advantage: HR’sstrategic role. HR Magazine, 52(3), 1-11.
Lunenberg, F. C., & Ornstein, A. C. (2000). Educational administration, concepts and practices. Belmont, California: Wadsworth Thomson Learning.
May, D. R., Gilson, R. L., & Harter, L. M. (2004). The psychological conditions of meaningfulness safety and availability and the engagement of the human spirit at work. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 77, 11-37.
Memduhoğlu, H. B., & Turhan, M. (2016). Öğretmen görüşlerine göre ilköğretim okul müdürlerinin örgütsel güç kaynaklarını kullanım düzeyleri. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 44, 73-89. doi: 10.15285/maruaebd.286486
Meydan, C. H. (2010). Örgüt kültürü, örgütsel güç ve örgütsel adalet algılarının bireyin iş tatmini ve örgüte baglılıgı üzerine etkisi: Kamuda bir araştırma. Yayımlanmamış doktora tezi, Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Nahavandi, A., & Malekzadeh, A.R. (1999). Organizational behavior. New Jersey: Prentice-Hall.
Oymak, Ç. (2015). Ortaokul müdürlerinin denetim stilleri, kurumsal destek ve veli desteği ile öğretmenlerin işe yoğunlaşması arasındaki ilişkinin incelenmesi (Bala, Haymana, Şereflikoçhisar örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Özdemir, A.(2015). Öğretmenlerin okullarına duygusal bağlılıklarının müdürlerin sosyal becerileri, kullandıkları güç kaynakları ve etik liderlik davranışları açısından incelenmesi. GEFAD, 35(3), 595-618.
Özdemir Demirel, G. (2012). Okul müdürlerinin güç kaynaklarını kullanma stilleri ve müdür desteğinin kurumsal vatandaşlık davranışıyla ilişkisi (Ankara ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Özhan, T. (2016). Okul müdürlerinin kullandıkları güç kaynakları ile öğretmenlerin örgütsel güven düzeylerine yönelik görüşleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Düzce.
Özkalp, E., & Meydan, B. (2015). Schaufeli ve Bakker tarafından geliştirilmiş olan işe angaje olma ölçeğinin Türkçede güvenilirlik ve geçerliliğinin analizi. İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 17(3), 4-19. doi: 10.4026/1303-2860.2015.0285.x
Peker, Ö., & Aytürk, N. (2000). Yönetim becerileri. Ankara: Yargı Yayınevi.
Pfiffner, J. M. & Presthus, R.V. (1960). Public administration. New York: Ronald Press.
Polat, S. (2010). Okul öncesi yöneticilerinin kullandıkları yönetsel güc kaynaklarına ilişkin öğretmen algıları ile öğretmen motivasyonu arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Robbins, S., & Judge, T. (2015). Örgütsel davranış (Çev. İnci Erdem). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Roozeboom, M.B., & Schelvis, R. (2013). Work engagement: Drivers and effects. [Çevrim-içi: http://oshwiki.eu/wiki/Work_engagement:_drivers_and_effects], Erişim tarihi: 10 Ekim 2018.
Runhaar, P., Konermann, J., & Sanders, K. (2013). Teachers’ organizational citizenship behaviour: Considering the roles of their work engagement, autonomy and leader-member exchange. Teaching and Teacher Education, 30, 99-108. http://dx.doi.org/10.1016/j.tate.2012.10.008
Saks, A. M. (2006). Antecedents and consequences of employee engagement. Journal of Managerial Psychology, 21(7), 600-619.
Sezgin, F., & Koşar, S. (2010). İlköğretim okulu müdürlerinin güç stilleri ile öğretmenlerin örgütsel bağlılığı arasındaki ilişki. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(2), 273-296.
Schaufeli, W. B. (2012). Work engagement what do we know and where do we go?. Romanian Journal of Applied Psychology, 14(1), 3-10.
Schaufeli, W. B., Salanova, M., Gonzalez Roma, V., & Bakker, A.B. (2002). The measurement of engagement and burnout: A two sample confırmatory factor analytıc approach. Journal of Happiness Studies, 3, 71-92.
Skaalvik, E. M., & Skaalvik, S. (2013). Teachers’ perceptions of the school goal structure: Relations with teachers’ goal orientations, work engagement, and job satisfaction. International Journal of Educational Research, 62, 199-209. http://dx.doi.org/10.1016/j.ijer.2013.09.004
Skaalvik, E. M., & Skaalvik, S. (2014). Teacher self-efficacy and perceived autonomy: Relations with teacher engagement, job satisfaction and emotional exhaustion. Psychological Reports: Employment Psychology & Marketing, 114(1), 68-77. doi: 10.2466/14.02.PR0.114k14w0
Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri. Türk Psikoloji Yazıları, 3(6), 49-74.
Şakar, N. (2013). Yetki-güç ve yetki devri. C. Koparal ve İ. Özalp (Ed.) içinde, Yönetim ve organizasyon (ss. 70-93). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Şener Pars, M. (2017). Okul yöneticilerinin kullandıkları güç kaynakları ile öğretmenlerin örgütsel güven düzeyleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
Şimşek, M. Ş. (1998). Yönetim ve organizasyon. Konya: Damla Matbaacılık.
Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş. Ankara: Ekinoks Yayınları.
Tabachnick, B. G., & Fidel, L. S. (2001). Using multivariate statistics. MA: Allyn & Bacon Inc.
Uzun, M. (2019). Yöneticilerin kullandıkları örgütsel güç kaynakları ile öğretmenlerin kendini işe vermeleri arasındaki ilişki (Kahramanmaraş ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
Yılmaz, K., & Altınkurt, Y. (2012). Okul yöneticilerinin kullandıkları güç kaynakları ile öğretmenlerin iş doyumu arasındaki ilişki. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(2), 385-402.