Anne-Babaların Çocuk Yetiştirme Tutumlarının Belirlenmesinde Karşılaşılan Güçlükler ve Güvenirlik Sorunu

Anne-babaların çocuk yetiştirme tutumlarının belirlenmesinde güvenilir veriler elde etmek, konuyla ilgili bilimsel çalışmaların sonuçlarını etkileyecek bir unsurdur. Bu çalışmada, anne-baba tutumları konusunda çalışma yapan öğretim elemanlarının karşılaştıkları güçlükler ve verilerin güvenirliğinin artırılmasına ilişkin görüşleri değerlendirilmiştir. Nitel olarak tasarlanan bu çalışmada, anne-baba tutumları konusunda lisans üstü çalışma yürüten ve konuyla ilgili akademik çalışmaları bulunan 20 kişi çalışma grubunu oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında, açık uçlu sorulardan yararlanılmıştır. Veriler, betimsel olarak analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda, araştırmalarda karşılaşılan güvenirliği olumsuz etkileyecek durumların anne-babalardan, ölçme araçlarından ve kurumlardan kaynaklandığı belirlenmiştir. Sorunların başında, anne-babaların samimi cevaplar vermeyip kendi tutumları yerine hangi tutumun daha iyi/ideal olduğunu düşünüyorlarsa onu işaretlemesi, özellikle babaların ölçekleri doldurmak istememeleri olduğu belirlenmiştir. Katılımcılar, anne- baba tutumlarına ilişkin verileri orta düzeyde güvenilir bulmuşlardır. Çocuğun büyüme ve gelişmesinde anne- babaların çocuk yetiştirme tutumları oldukça önemli bir yer tutmaktadır. Ölçme aracı, veri toplama modeli, verilerin toplanması öncesi, veri toplama sırası ve sonrasında alınacak önlemlerle güvenirliğin artırılması sağlanabilir.

Difficulties Experienced in the Determination of Parenting Attitudes and the Reliability Problem

Collecting reliable data in the determination of parenting attitudes is a factor that would affect the results of scientific studies on the topic. The present study aimed to assess the difficulties experienced by the faculty members who study parenting attitudes and their views on improving the reliability of the related data. In the present qualitative study, the study group included 20 individuals who were conducting post-graduate studies on parental attitudes and conducted academic studies on the topic. The data were collected with open-ended questions. The data were analyzed with the descriptive analysis method. As a result, it has been determined that the situations that will negatively affect the reliability encountered in the researches are caused by parents, measurement tools and institutions. It was determined that the most significant problem was the insincere responses of the parents that they indicated the response they considered most adequate/ideal instead of their actual attitudes, and especially the refusal of the fathers to respond to the questions. The participants considered the data on parental attitudes as moderately reliable. Parental attitudes towards parenting play an important role in the growth and development of the child. Reliability could be improved with the measurement instrument, data collection model, and measures that could be taken before, during and after the data collection stages.

PDF

___

Akbaş, U., Aydoğdu, Ş. ve Büyüköztürk, Ş. (2019). Farklı ortamlarda uygulanan likert tipi ölçek ile metrik ölçeğin psikometrik özelliklerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. Advance online publication. doi: 10.16986/HUJE.2019050088.
Annells, M. (2006). Triangulation of qualitative approaches: hermeneutical phenomenology and grounded theory. Journal of Advanced Nursing, 56(1), 55-61.
Aydın, N. (2018). Nitel araştırma yöntemleri: Etnoloji. Uluslararası Beşeri ve Sosyal Bilimler İnceleme Dergisi (UBSBİD), 2(2), 1- 12.
Aydoğdu, F. ve Dilekmen, M. (2016). Ebeveyn tutumlarının çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 570-585.
Baloğlu, B. (1997). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemi. İstanbul: Der.
Baştürk, S. (2014). Ölçme araçlarının taşıması gereken nitelikler. S. Baştürk (Ed.), Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme (ss. 21-54). Ankara: Nobel.
Bayat, B. (2014). Uygulamalı sosyal bilim araştırmalarında ölçme, ölçekler ve “likert” ölçek kurma tekniği. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(3), 1-24.
Baykul, Y. (2000). Eğitimde ve Psikolojide Ölçme: Klasik Test Teorisi ve Uygulaması. Ankara: ÖSYM.
Bhattacherjee, A. (2012). Social Sciences Research: Principles, Methods, and Practices. University of South Florida Scholar Commons Textbooks Collection. https://scholarcommons.usf.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1002&context=oa_textbooks. Erişim tarihi: 27.01.2019.
Ceylan, Ö. (2017). Anne baba tutumları ile çocuğun sosyalleşme süreci arasındaki ilişki: Okul öncesi örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Gelişim Üniversitesi, İstanbul.
Cheliotis, G., Lu, X. & Song, Y. (2015). Reliability of data collection methods in social media research. Proceeding of the Ninth International AAAI Conference on Web Social Media, 586-589.
Creswell, J. W. (2013). Nitel Araştırma Yöntemleri: Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni. (Çeviri Editörleri: M. Bütün, S. B. Demir). Geçerlik ve değerlendirme standartları. (Çev. O. Birgin), (ss. 243- 269) (3. Baskıdan çeviri). Ankara: Siyasal Kitabevi.
Çakırlı, N. (2017). Anne-babaların çocuk yetiştirme tutumları ile 5-6 yaş aralığındaki çocukların özgüven düzeyinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Doğu Akdeniz Üniversitesi, KKTC. Çakmur, H. (2012). Araştırmalarda ölçme-güvenirlik-geçerlik. TAF Perventive Medicine Bulletin. 11(3), 339-344.
Delice, A., ve Ergene, Ö. (2015). Ölçek geliştirme ve uyarlama çalışmalarının incelenmesi: Matematik eğitimi makaleleri örneği. Karaelmas Journal of Educational Sciences 3, 60-75.
Daggett J, O'Brien M, Zanolli K, & Ekiz Peyton V. (2000). Parents' attitudes about children: Associations with parental life histories and child-rearing quality. Journal of Family Psychology. 14, 187–199.
Demir, E. K. ve Şendil, G. (2008). Ebeveyn tutum ölçeği (ETÖ). Türk Psikoloji Yazıları, 11(21), 15-25.
Diken, Ö., Topbaş, S. ve Diken, İ. H. (2009). Ebeveyn Davranışını Değerlendirme Ölçeği (EDDÖ) ile Çocuk Davranışını Değerlendirme Ölçeği (ÇDDÖ)’nin geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 10(2), 41-60.
Dirik, G., Yorulmaz, O. ve Karancı, A. N. (2015). Çocukluk dönemi ebeveyn tutumlarının değerlendirilmesi: Kısaltılmış algılanan ebeveyn tutumları-çocuk formu. Türk Psikiyatri Dergisi, 26(3) 123-130.
Drost, E. A. (2011). Validity and reliability in social science research. Education Research and Perspectives, 38(1), 105-123.
Ekiz, D. (2003). Eğitimde Araştırma Yöntem ve Metodlarına Giriş, Nitel, Nicel ve Eleştirel Kuram Metodolojileri. Ankara: Anı.
Ercan, İ. ve Kan, İ. (2006). Ölçme ve ölçmede hata. Anadolu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 7(1), 51-56.
Erkan, S. (2013). Aile ve aile eğitimiyle ilgili temel kavramlar (Ed.: Z. F. Temel) Aile Eğitimi ve Erken Çocukluk Eğitiminde Aile Katılım Çalışmaları, (ss: 3-43). Ankara: Anı.
Görücü, A. ve Karakuş, N. (2017). Anne tutumlarının okul öncesi dönem çocuklarının problem çözme becerilerine etkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 37, 316-326.
Johnson, B. ve Christensen, L. (2014). Educational research, quantitative, qualitative, and mixed approaches (Çev. Ed.: S. B. Demir) Eğitim Araştırmaları, Nicel, Nitel ve Karma Yaklaşımlar (4. baskıdan çeviri). Ankara: Eğiten.
Kan, A. (2006a). Ölçmenin temel kavramları (Ed.: H. Atılgan) Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme, (ss: 2-22). Ankara: Anı.
Kan, A. (2006b). Ölçme araçlarında bulunması gereken nitelikler (Ed.: H. Atılgan) Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme, (ss: 87-138). Ankara: Anı.
Karabulut Demir, E. ve Şendil G. (2008). Ebeveyn Tutum Ölçeği (ETÖ). Türk Psikoloji Yazıları, 11(21), 15-25.
Önder, A. ve Gülay, H. (2009). Reliabiltiy and validity of parenting styles & dimensions questionnaire. Procedia Social and Behavioral Sciences, 1, 508-514.
Öner, N. (1996). Türkiye’de Kullanılan Psikolojik Testler, Bir Başvuru Kaynağı, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları.
Özdemir, A. (1991). A study on the effectiveness of mother training on mothers. Master of arts, Boğaziçi University, İstanbul.
Özen, H. ve Yalçın, M. (2013). Dikkatli bir gözlemci olmak (Çev. Ed.: S. Turan) Nitel Araştırma Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber, Ankara: Nobel.
Özgüven, İ. E. (2012). Bireyi Tanıma Teknikleri, (Sekizinci basım). Ankara: Nobel.
Özyürek, A. (2018). Anne-Baba Çocuk Yetiştirme Tutumları ve Üç Farklı Ölçek Geliştirme Çalışması. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 22(2), 659-576.
Pekkarakaş, E. (2010). 3-6 yaş çocukların babalarının çocuk yetiştirme tutumları ile eğitime katılım düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
Ramey, S. (2002). The science and art of parenting. J. G. Borkowski., L. S. Ramey & M. Bristol-Power, (Ed.), Parenting and the child’s world: Influences on academic, intellectual and social-emotional development (pp. 47-71). New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Atli, S. ve Şahin, B. K. (2015). Okul öncesi dönem: Anne baba tutumları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3), 972-991.
Soygüt, G., Çakır, Z. ve Karaosmanoğlu, A. (2008). Ebeveynlik biçimlerinin değerlendirilmesi: Young ebeveynlik ölçeğinin psikometrik özelliklerini ilişkin bir değerlendirme. Türk Psikoloji Yazıları, 11(22), 17-30.
Şalcı, O., Sağlam, C. ve Derici, S. (2018). Türkiye’de yapılan anne-baba çocuk yetiştirme tutumlarına yönelik lisansüstü çalışmaların incelenmesi. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Özel sayı(4), 78-87.
Tan, Ş. (2008). Öğretimde Ölçme ve Değerlendirme, Ankara: Pegem Akademi.
Turan, S. (2013). Görüşmelerin etkin yönetimi. (Çev. Ed.: S. Turan) Nitel Araştırma Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber, Ankara: Nobel.
Ural, O., Güven, G., Azkeskin, K. E. ve Kılıç, M. (2012). Çocuklarımızı nasıl yetiştiriyoruz? 12 ilden aileler ve 5-6 yaşındaki çocukları, Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi 3. Uluslararası Okul Öncesi Eğitimi Kongresi “Okul Öncesi Eğitimde Farklı Yaklaşımlar ve Kültürlerarası Bakış” (ss.15-23), 12-15 Eylül. Adana.
Waller, R., Gardner, F., Dishion, T. J., Shaw, D. S. & Wilson, M. N. (2012). Validity of a brief measure of parental affective attitudes in high-risk preschoolers. Journal of Abnormal Child Psychology, 40(6), 945-955.
Waller, R., Gardner, F., Viding, E., Shaw, D. S., Dishion, T. J., Wilson, M. N. & Hyde, L. W. (2014). Bidirectional associations between parental warmth, callous unemotional behavior, and behavior problems in high-risk preschoolers. Journal of Abnormal Child Psychology, 42(8), 1275-1285.